Page 80 - ÇAĞDAŞ DÜNYA SANATI TARİHİ 12

3. ÜNİTE

Bilgi Notu 11

“Bir resimde kelime ile tanımlanabilen ya da önceden
zihnimize kazınmış olan hiçbir şey olmamalıdır. Bir resim
kendi hâlinde bağımsız bir varlıktır. Onun betimlediğinden
çok hatlara, biçimlere ve onların renklerine önem veririm.”

“Benim peşinde olduğum, her şeyin üzerinde, dışavurumdur
(...) Ben, yaşama dönük hislerim ve onları ifade etme şeklim
arasında bir ayrım yapmaya muktedir değilim (...) Kompo-
zisyon, sanatçının hislerinin dışavurumu esnasında kullanıma
sunulan çeşitli elemanların, dekoratif bir tarzda düzenlenmesi
sanatıdır.” Görsel 3.68: Balon Satıcısı, Mualla, 1961
Fovist ressamlar içinde Türklerden de sanatçılar vardır. En
Henri Matisse önemlisi tüm dünyanın tanıdığı, hayatını Fransa’da geçiren
ressam Fikret Mualla’dır. Renk kullanımında ünlü fovist
Henri Matisse’den etkilenmiştir. (Görsel 3.68)

Henri Matisse (1869-1954): Fovizmin en önemli temsilcisidir. 1900’lü yılların başında neo-empresyonistler gibi Japon
resimlerinden yararlanmıştır. Sanatçı, Cezanne ve Van Gogh’dan etkilendiyse de özellikle rengi düz yüzeyler hâlinde
toplayan ve çizgiyi kontura dönüştürüp plastik bir etki bırakan Gauguin'i örnek almıştır. Japon estampları (baskı resim)
ve Doğu minyatürlerine hayran olan Henri Matisse, sadeleştirilmiş saf biçimleri karşıt renkler kullanarak süslemeci bir
anlayışa dayanarak gerçeği ve doğayı bir araç olarak kullanmıştır. Başlangıçtaki empresyonist eğilimlerini “renk ve
tasarımın daha doğrudan bir sentezini” bulmak adına giderek değiştirmiştir.

Matisse İslam ve Doğu sanatına ilgi duymuştur. Cezayir ve Fas gezileri sanatçının bu ilgisini daha da artırmıştır.
Kendine özgü üslubunu 1903'te Cezayir'den döndükten sonra bulmuştur. Görmüş olduğu sanat ve el sanatları onun
imajını değiştirmiştir. Oralardan seramik, elbise ve bazı objelerle dönmüştür. Örnek aldığı seramikler, Doğu’ya özgü
halı ve kilimler Matisse'nin dekoratif sanatının başlangıcının işaretidir (Görsel 3.69). Renkleri saf ve düz planlar
biçiminde kullanmış, tekniğini arabesk çizgilere indirgemiştir.

Matisse “Harmony in Red” (Kırmızıda Uyum veya Akşam Sofrası) isimli eserinde (Görsel 3.70) görsel izlenimi süse
dönüştürmüştür. Sanatçı, tabloda motife önem vermiş ve resimde vazo, çiçek ve meyveleri birer dekorasyon unsuru
olarak kullanmıştır. İnsan figürüyle pencereden görünen manzara da bu süsün bir parçası olmuştur. Onları duvar
kâğıdının çiçekleri arasına yerleştirmek için kenar çizgilerini basitleştirmiş, kadının ve ağaçların biçimlerini bozmuş-
tur. Sonuçta Matisse’nin bu çalışması süslemeci anlayışı, gölgelere yer vermeyen tek düze boyanmış kırmızı alanları
ve onun üzerinde iki ve üç boyut arasında gidip gelen yanılsamaları ile öne çıkmaktadır.

Görsel 3. 69: Aile Portresi, Matisse, 1911, Görsel 3. 70: Harmony in Red, Matisse, 1908,
Hermitage (Hermitaj) Müzesi, St. Petersburg Hermitage Müzesi, St. Petersburg

77