Page 109 - ESTETİK 11

Bilgi
Notu
‘‘

“Güzel olan” estetik
değeri “yararlı olan” ise
işlevselliği ifade eder.

Antik Yunan filozofları
‘’yararlı’’ olanı ‘’iyi’’
olarak ‘’iyi’’ ve ‘’güzel’’
olanı da bir olarak kabul
etmişlerdir. ‘‘

Güzel, bir objenin varlığı ile değil
zihindeki tasviri ile ilgilidir. Kant’a
göre bir objenin varlığıyla ilgili her
ilgi zorunlu olarak o objeye yöne-
lik estetik ilgiyi ortadan kaldırdığı
için o obje güzel olsa da onun gü-
zelliğini bozar. Kant, güzel ve iyiyi
birbirinden ayırır. Bu durum güzel
ile faydalı olanı da birbirinden
ayırmış olur. Görsel 4.22: Meyve, balık ve yuva ile natürmort, 1675, Abraham Mignon, 94x73,5
cm, Tuval üzerine yağlı boya, Ulusal Sanat Galerisi, Washington, ABD
Yani güzellik ile fayda farklı şeyler-
dir. Güzel daima güzeldir ama fay-
dalı olan geçicidir, kişiden kişiye değişir. Örneğin bir sanat eseri tablo güzeldir ama faydalı
olduğunu söyleyemeyiz (Görsel 4.22). Aynı şekilde tıpta kullanılan bazı tedavi yöntemleri ve
ilaçlar faydalıdır ama bunlara güzeldir diyemeyiz. Veya güzel bulduğumuz bir nesneyi eko-
nomik değeri açısından değerlendirirsek estetik ilgiyi ortadan kaldırır. Kant’ın güzeli iyiden
ve yararlıdan böyle kesin olarak ayırması 19. yüzyılda kesin bir önerme gibi benimsenmiştir.

SoruYorum

Güzel ve yararlı kavramını sorgulamak üzere aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Yararlı nedir?
2. Güzel ve yararlı olan aynı mıdır?
3. Bir hastalığın tedavisinde kullanılan bir ilaç çok faydalı olabilir. Ama o ilaç güzel-
dir, diyemeyiz. Her yararlı olan güzel midir? Bu konudaki görüşlerinizi sınıf arka-
daşlarınızla paylaşınız.
4. Yararlı olan nesnede güzeli aramak gerekli midir?
5. Endüstriyel tasarım, mimari, moda, iç mimari ve çevre düzenleme gibi alanlarda
çalışanların temel düşüncesi nedir?

107