Page 109 - TÜRK İSLAM SANATI 11

Orta Çağ Anadolu Türk Sanatı

sonraları taş tonozlar ve özellikle mihrap önlerine kubbeler eklenmiştir. Yapıların çoğunun ilk
inşa edildiği dönemde minaresiz olduğu, genellikle minarelerin yapılara sonraki onarımlarda
eklendiği bilinmektedir. Bu camilerin en bilinen örnekleri; Konya Alaaddin Camii (1220)
Niğde Alaaddin Camii (1223), Kayseri Hunat Hatun Camii (1238), Divriği Ulu Camii (1229),
Konya Sahip Ata Camii (1258), Amasya Burmalı Minare Camii (1237) ve Gökmedrese
Camii’dir (1267).
Anadolu Selçuklularından günümüze gelen en erken tarihli cami, ilk biçimi 12. yüzyılın
ortalarına kadar inen Konya Alaaddin Camii’dir (Görsel 5.23). Alaaddin Tepesi'nde bulu-
nan yapı oldukça düzensiz biçimde ve birkaç aşamada inşa edilmiştir. Yapı iki ana bölüm-
den oluşmaktadır. Doğu bölümü altı sütun sırası ile yedi sahına bölünmüştür. Sütun sıraları
birbirine sivri kemerlerle bağlanmış ve üzerleri düz bir çatıyla örtülmüştür. Alaaddin
Keykubad zamanında yapılan zengin çini bezemeli mihrap ve mihrap önü kubbesinin
bulunduğu batı bölümünün planı daha düzensizdir. Mihrap önü mekânının batı kısmına
doğu tarafındaki gibi sütunlu destekler ilave edilmiştir. Burada yer alan payelerin düzen-
sizliği de çeşitli dönemlerde gerçekleştirilmiş onarımlardan kaynaklanmaktadır. Şamlı
Mimar Muhammed bin Havlan tarafından yapılan taç kapının üst kısmı iki renk taşla örülüp
gösterişli şekilde süslenmiştir (Görsel 5.24). Yüksekte kalan taç kapı, renkli taş ve
mermerden geometrik düğümlü kompozisyonu ile cepheye hâkimdir. Mimarisi ve süsleme-
leri bakımından caminin en önemli kısmı kubbeli mekândır. Bugün yalnız mihrabın üst
yarısı ile kubbeye geçiş üçgenlerinde bulunan mozaik çiniler kalmıştır.

Görsel 5.23: Alaaddin Camii, Konya Görsel 5.24: Alaaddin Camii taç kapısı, Konya
Sivas'ın Divriği ilçesindeki Ulu Camii, I. Alaaddin Keykubad zamanında Mengücek-
oğullarından Ahmet Şah tarafından yaptırılmıştır (Görsel 5.25, 5.26). Tamamen kesme taştan
yapılmış olan cami, mihrabın bulunduğu duvara dikey beş sahına ayrılmıştır. Dıştan kümbete
benzer kıvrık piramit örtüsü ile mihrap önü kubbesi bütün yapıya hâkimdir. Bununla birlikte
16 tonoz, orijinalliğini korurken diğerleri tamir görmüş ve bunları taşıyan ince sekizgen
payeler de kalın taş kılıflarla takviye edilmiştir.

Görsel 5.25: Divriği Ulu Camii, Sivas Görsel 5.26: Divriği Ulu Camii taç kapısı, Sivas

106