Page 111 - TÜRK İSLAM SANATI TARİHİ 11

İSLAMİYET ÖNCESİ ORTA ASYA TÜRK SANATI

Son Dönem (Batılılaşma Dönemi) Eserleri

Camiler
XVIII. yüzyıldan itibaren İstanbul’da barok etkilerin
görüldüğü en özellikli ve etkileyici camilerden biri
olarak kabul edilen Nuruosmaniye Camii 1748-
1755 yılları arasında yaptırılmıştır (Görsel 5.41).
Osmanlı tarihindeki şadırvanı olmayan oval bir
avluya sahip ilk camidir. Eserde hem avluda hem
diğer mimari elemanlarda barok etkiler kendini
göstermektedir. Cami kuzeyde yüksek bir set
üzerine revaklı oval avlu ile güneyde yüksek bir
bodrum üzerine tek kubbeli olarak yapılmıştır.
Yapının harim kısmını dört büyük kemer üzerine
oturan bir kubbe kaplamaktadır. Caminin mihrap
kısmı ise yarım daire şeklinde yapının dışına doğru
taşmış ve üzeri yarım kubbe ile kapatılmıştır.
Yapının biri ortada, ikisi yanlarda bulunan kapıları
ile girilen avlusu oval biçimi ile Osmanlı’nın klasik
cami planlarından ayrılmaktadır. Cami, dalgalı yay
kemerleri yanında deniz kabukları, akant yaprakları
ile süslenmiş; kıvrımlı süslemeler “C” ve “S” şeklinde Görsel 5.41: Nuruosmaniye Camii, İstanbul
motiflerle desteklenmiştir.

İstanbul’da ampir üslubun görüldüğü önemli yapılardan Dolmabahçe Camii’nin
yapımına Bezmiâlem Valide Sultan tarafından başlanmış, 1853 yılında Sultan
Abdülmecid tarafından caminin yapımı tamamlanmıştır (Görsel 5.42). Mimar
Nikoğos Balyan tarafından inşa edilen cami, kare planlı ve tek kubbelidir. Caminin
ön kısmında hünkâr dairesi bulunmaktadır. Mahvilin köşelerinde bulunan takviye
kuleleri barok-rokoko karışımı bir üslupla yapılmıştır. Hünkâr dairesinin içinden
çıkan yivli minarelerin şerefeleri alt uçlarında akant yaprakları ile süslüdür. Caminin
harim kısmı yüksek pencereler sayesinde oldukça aydınlıktır. Mihrap kırmızı beyaz
mermerden yapılmış, köşe dolgularında barok, bordürde ise geometrik süslemelere
yer verilmiştir (Görsel 5.43). Batılılaşma Dönemi diğer camileri arasında Yeni Camii,
Laleli Camii ve Büyük Mecidiye Camii bulunmaktadır.

Görsel 5.42: Dolmabahçe Camii, İstanbul Görsel 5.43: Dolmabahçe Camii
mihrabı, İstanbul

109