Page 61 - TÜRK İSLAM SANATI TARİHİ 11

ORTA ASYA MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ SANATI

GÖRSEL ANALİZİ
Aşağıda Gazneliler Dönemi ribatlarından Ribat-ı Mahi’nin plan çizimi verilmiştir
(Çizim 3.1). Planı inceleyiniz, soruları cevaplayınız.

Köşe kuleleri

Odalar

Avlu
Eyvan

Duvarlar

Çizim 3.1: Ribat çizimi Giriş kapısı

1. Ribatların köşelerine gözetleme kulesi yapılma nedenleri nelerdir?
2. Ribatların ticaret yollarının kenarlarına yapılmasının nedenleri nelerdir?

3.2 BÜYÜK SELÇUKLU VE TİMURLULAR DÖNEMİ SANATI

BÜYÜK SELÇUKLU DÖNEMİ SANATI
Büyük Selçuklular; 1040-1308 yılları arasında İran, Horasan, Anadolu, Suriye ve Irak’ta
hâkimiyet kurmuş; Sultan Alparslan zamanında en güçlü dönemlerini yaşamış lardır. 1071
Malazgirt Savaşı sonucunda Anadolu’nun kapıları Türklere açılmış fakat 1157’de Sultan
Melikşah’ın ölümünden sonra Irak, Kirman, Suriye ve Anadolu Selçukluları olarak devam
etmiştir. Büyük Selçuklular askerî, siyasi ve kültürel alanlarda İslam dünyasının en büyük
gücü olarak görülmüştür.

Büyük Selçuklular XI. yüzyıldan XII. yüzyıla kadar mimari alanda önemli eserler vermiş fa-
kat Moğol akınları yüzünden yıkılan bu eserler günümüze ulaşmamıştır. Büyük Selçuklular,
özellikle Karahanlılar ve Gaznelilerden aldıkları mimari birikimleri yeni biçim ve tekniklerle
geliştirmiş ve bu birikimi Batı’ya aktarmışlardır. Büyük Selçuklular özellikle İran’da abidevi öl-
çülerde eserler yapmış, bu eserlerde eyvan ve portalleri belirleyici unsurlar olarak ön plana

59