Page 55 - TÜRK MÜZİĞİ TARİHİ 12

2. ÜNİTE

Safiyüddin Abdülmümin Urmevi (?-1294)

Türk müziği tarihinin gelmiş geçmiş en büyük nazariyatçılarından
biri olan Urmevi, aynı zamanda bestekâr, yazar, hattat ve ut sanatkârıdır
(Görsel 2.15). Türk müziği tarihi kaynaklarında; Urmiyeli Safiyyüddin, İbni
Fâhiri’l-Urmevî, Safiyuddin Abdülmümin bin Yusuf bin Fâhir gibi isimlerle
de anılmaktadır.
Ailesi dönemin sanat ve kültür merkezi olan Bağdat’a, Urumiye’den
gelmiştir. Genç yaşında dönemin Bağdat sarayında, müzik adamı kimli-
ğiyle görev alarak ün kazanmıştır. Aynı zamanda saray kitaplığının idare-
sini üstlenmiş, o dönemde yazılan kitapları kendi el yazısıyla çoğaltmıştır.
Safiyüddin Abdülmümin Urmevi’nin müzik alanında ileri sürdüğü
fikirler, Türk müziğine ışık tutmuştur. Safiyüddin, “Şerefiyye” ve ”Kitabü’l
Edvar” adlı eserlerinde; bilimsel, teknik ve klasik kalıplarla Türk müzik
nazariyatını kurup bir sisteme oturtmuştur. Bestelerini ebced notasıyla
yazdığı eserleri, Türk müziğinin başlıca kaynağı olmuştur. Yüz otuza ya-
kın eseri olduğu söylense de bugüne ulaşan nevruz makamında bir eseri Görsel 2.15: Safiyüddin Abdülmümin Urmevi
bulunmaktadır. Bu eser, bugüne ulaşan en eski Türk sanat müziği eserinden biridir. Ondan sonra gelen müzik
nazariyatçıları, eserlerini Safiyüddin’in düşüncelerini temel alarak yazmıştır.
Safiyüddin, birçok müzik aletini çalabilen, Türk müzik sistemine yenilikler getiren ve makamların insan psiko-
lojisi üzerindeki etkilerini inceleyen büyük bir ses fiziği ustasıdır.
Safiyyüddin Abdülmümin Urmevi

SAFİYÜDDİN ABDÜLMÜMİN URMEVİ BESTESİ
USULÜ : REMEL
Makamı: Nevruz (Hüseyni) Güfte: Bilinmiyor
Usulü: Remel Beste: Safiyüddin Abdülmümin Urmevi

12 Ï Ï . Ï Ï Ï Ï 3 Ï Ï 5 . Ï Ï Ï 3 Ï Ï Ï . Ï 3 . Ï
& 8 J J J R J J J J 8

A LÂ SAB Bİ KUM YÂ HÂ Kİ MÎ NE TA RAF FA KÛ
VE LÂ TUT Lİ FÛ HÛ BİS SU DÛ Dİ FE İN NE HÛ

4 .
.
12 Ï Ï Ï Ï Ï Ï 3 Ï Ï 5 Ï Ï Ï 3 Ï Ï Ï . Ï 3 . Ï
& 8 J J J R J J J J 8
VE MİN VAS Lİ KUM YEV MEN A LEY Hİ TA SAD DA KÛ
YU HÂ Zİ RU AN YEŞ KÛ İ LEY KUM FE TEŞ FE KÛ
(Çeviri Nuri UYGUN)

SAFİYÜDDİN ABDÜLMÜMİN URMEVİ BESTESİ
Makamı: Geveşt Güfte: Bilinmiyor
Usulü: Remel Beste: Safiyüddin Abdülmümin Urmevi

12 Ï Ï Ï Ï . Ï 5 Ï 3 Ï 5 Ï j Ï Ï 5 . ú
& 8 J J J J J Ï 5 J Ï 5 Ï J
J
A LEL HİC Rİ LÂ VAL LÂ Hİ MÂ E NE SÂ Bİ RÛ
KE TEM TU HE VÂ KUM HİY FE TEN MİN A VÂ Zİ Lİ
3
Ï Ï . Ï Ï 5 Ï Ï 5 3 Ï Ï 5 Ï Ï j j Ï 5 Ï Ï 3 Ï 5 . ú
& J J R J J J J J J Ï Ï 5 J J J
12 Ï Ï Ï Ï . Ï 5 Ï 3 Ï 5 Ï Ï 5 j Ï Ï Ï 5 . ú
LÂ
VE
J RÛ
& 8 GAY Rİ A J J FAK Dİ J L A Hİ B Ï 5 BE Tİ KĀ Dİ
J
J
J
VE LÎ VE LE KUM İN DE L Lİ KĀ J İ SE RÂ İ RÛ
A LEL HİC Rİ LÂ VAL LÂ Hİ MÂ E NE SÂ Bİ RÛ
Lİ
KE TEM TU HE VÂ KUM HİY FE TEN MİN A VÂ Zİ (Çeviri Nuri UYGUN)
Ï Ï
54 TÜRK MÜZİĞİNDE DÖNEMLER Ï Ï 5 Ï Ï 5 3 Ï Ï 5 Ï Ï j j Ï 5 Ï Ï 3 Ï 5 . ú
.
& J J R J J J J J J Ï Ï 5 J J J
VE GAY Rİ A LÂ FAK Dİ L A Hİ B BE Tİ KĀ Dİ RÛ
VE LÎ VE LE KUM İN DE L Lİ KĀ İ SE RÂ İ RÛ
(Çeviri Nuri UYGUN)