Page 26 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

BIYOLOJI

KONU TİROİT BEZİ, PARATİROİT BEZİ, TİMÜS BEZİ
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

TİROİT BEZİ
Tiroit bezi; boyunda, gırtlağın hemen altında, soluk borusunun önünde bulunan iki loplu bezdir. Tiroit bezinden tiroksin ve
kalsitonin hormonları salgılanır.

Tiroit bezi

Tiroksin
• Hipofiz bezinin TSH salgısı, tiroit bezinin tiroksin salgılamasını sağlar.
• Vücuttaki tüm hücrelerin bazal metabolizma hızının düzenlenmesinde, hücrelerin enerji aktivitesini belirlemede doğru-
dan rolü olan hormondur.
• Yapısında iyot bulunur.
• Normal kan basıncını, kalp atış hızını ve kas gerginliği düzeyini ayarlar; sindirim ve üreme işlevlerini düzenler.
• Tiroksin normal büyüme, gelişme ve sinirsel gelişim için gereklidir.
• Özellikle yapısal proteinlerin sentezi olmak üzere hücrelerin amino asit alımını ve protein sentezini hızlandırır.

Kandaki tiroksin hormonu düzeyinin kontrolü; hipotalamus, hipofiz bezi ve tiroit bezi arasındaki denetleme mekanizması
ile düzenlenir.
Vücut sıcaklığı düştüğünde,
1. Hipotalamustan salgılanan tirotropin salgı-
latıcı hormon (TRH), hipofiz bezi ön lobun-
dan TSH hormonu salgılanmasını uyarır.
2. TSH hormonu da tiroit bezine etki ederek
buradan tiroksin hormonu salgılanmasını
sağlar.
3. Tiroksin arttıkça metabolizma hızlanır ve
vücut sıcaklığı artar. Kandaki tiroksin hor-
monu miktarındaki artış, hipotalamusun
TRH salgısını ve hipofiz bezinin TSH salgı-
sını engeller (negatif geri bildirim).
Tiroksinin kanda çok az ya da çok fazla bulunma-
sı, önemli metabolik bozukluklara yol açar. Tiroksin
hormonunun fazla salgılanması, hipertiroidizm adı
verilen otoimmün hastalığa neden olur. Bağışıklık
sisteminin ürettiği antikorların tiroit bezindeki TSH
reseptörlerine bağlanması, tiroit bezinin kontrolsüz
olarak fazla tiroksin üretmesi ve salgılamasına ne-
den olur. Hipertiroidizm yüksek vücut sıcaklığı, aşırı Tiroit bezi
terleme, kilo kaybı, sinirlilik, yüksek kan basıncı gibi belirtilere yol açar. Hipertiroidizmin en yaygın görülen tipi, göz küre-
sinin arkasında sıvı birikmesine bağlı olarak gözlerin dışarı doğru çıkması şeklinde belirtisi de olan Graves (zehirli guatr)
26 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - AYT