Page 27 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

TİROİT BEZİ, PARATİROİT BEZİ, TİMÜS BEZİ

hastalığıdır. Hipertiroidizm tedavisinde tiroit bezinin bir bölümünün ameliyatla alınması ya da tiroit bezinin radyoaktif iyotla
küçültülmesi gibi yöntemler uygulanır.
Tiroksin yetersizliği hipotiroidizm olarak ifade edilir. Bu durumda yetişkinlerdeki bazal metabolizma hızı yavaşlar; kilo
alınması, bitkinlik, soğuğa dayanıksızlık, genel fiziksel ve zihinsel uyuşukluk gibi belirtiler görülür.

Tiroksin, özellikle büyüme ve gelişim sırasında ciddi öneme sahip bir hormondur. Gebelik döneminde fetüs gelişimi sırasın-
da, bebeklik ve çocukluk döneminde tiroksin yetersizliği fiziksel ve zihinsel gelişimin büyük ölçüde gerilemesine yol açar.
Tiroksin eksikliği boy kısalığı ve zihinsel engellilik şeklinde görülen kretenizm hastalığına neden olur. Tiroksin tedavisine
erken başlanırsa bu kusurlar kısmen önlenebilir.
Tiroksin eksikliğinin en yaygın nedeni besinlerdeki iyot eksikliğine bağlı olarak tiroksinin yeterince üretilememesidir. Bu
durumda hipofiz bezinden sürekli TSH salgılanması tiroit bezinde büyümeye neden olur ve guatr denilen rahatsızlık ortaya
çıkar. Deniz ürünleriyle beslenmek, kaynak sularına iyot eklenmesi ve iyotlu sofra tuzu kullanılması hipotiroidizm nedeniyle
görülen guatrın önlenmesinde büyük ölçüde etkilidir.

TRH Hipofizin TSH
Hipotalamus Tiroit Bezi Tiroksin
ön lobu

– –

Tiroksin Hormonunun Negatif Geri Bildirim Sistemi

Kalsitonin
Tiroit bezinden salgılanan diğer hormon kalsitonin hormonudur. Paratiroit bezinin ürettiği parathormonla birlikte kandaki
kalsiyum homeostasinin düzenlenmesinde rol oynar.
Kan kalsiyum konsantrasyonunun normal değeri yaklaşık 10 mg/100 ml seviyesindedir. Kalsiyum; kemik oluşumu, kasların
kasılması, sinirlerde uyartı iletimi, aktif taşıma, kan pıhtılaşması gibi birçok olay için gereklidir. Bu nedenle kandaki kalsi-
yum dengesi önemlidir. Kalsitonin hormonu, kandaki kalsiyum normal değerinin üstüne çıktığında fazla kalsiyumun kandan
kemiklere geçmesini ve depolanmasını sağlayarak kandaki kalsiyum seviyesini düşürür. Ayrıca böbreklerden kalsiyum ve
fosfat geri emilimini azaltarak idrarla kalsiyum ve fosfat atılması sağlanır. Bununla birlikte kalsitonin, bağırsak kanalından
kalsiyum emilimini azaltan hafif bir etkiye de sahiptir.

Kandaki kalsiyum seviyesinin düzenlenmesinde kalsitoninin etkisi
BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 27