Page 54 - ANTRENMAN BİLGİSİ 12

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Dayanıklılık, kuvvet, sürat, esneklik, beceri, denge gibi
motorik özelliklerinizden hangisinin veya hangilerinin
daha iyi olduğunu düşünüyorsunuz? Arkadaşlarınızla
paylaşınız.
2. Öne çıkan motorik özelliklerinizi geliştirmek için ne gibi
çalışmalar yapıyorsunuz? Arkadaşlarınızla paylaşınız.
3. Motorik özelliklerden en çok sahip olmak istedikleriniz
nelerdir? Nedenlerini arkadaşlarınızla paylaşınız.
4.1. Dayanıklılık

Yapılan fiziksel etkinlik sonucunda oluşan yorgunluğa karşı
organizmanın gösterdiği direnç ve normale dönme yetisinde-
ki çabukluk, dayanıklılık olarak tanımlanır. Kısaca, dayanıklılık
bireyin gücünün göstergesidir (Görsel 4.1). Yapılan uzun yük-
lenmelerde sporcunun performansını düşürmeden devam et-
tirmesi dayanıklılığı ifade eder. Dayanıklılık çalışmaları yapan
sporcuların vücut kompozisyonlarında çeşitli değişiklikler mey-
dana gelir. Organizmanın dinlenme süresinin kısalması, kalp
kasının kuvvetlenmesi, anaerobik kapasitenin artması ve kılcal
damar sayısının artması bu değişikliklere örnek verilebilir.
Görsel 4.1: Dayanıklılık
Dayanıklılık Çeşitleri

Dayanıklılık; spor türü, süre, enerji oluşumu, motorik özellikler ve kasların çalışma türleri açısından
çeşitlendirilir.
1. Spor Türleri Açısından
a) Genel Dayanıklılık: Her sporcunun sahip olması gereken bir özelliktir. Solunum ve dolaşım sistemi
güçlü olan kişilerin genel dayanıklılığı yüksektir.
b) Özel Dayanıklılık: Her spor branşına göre teknik-taktik uygulamalarda yapılan egzersizlerde o kas
gruplarının direncinin artırılması amaçlanır. Bu tür çalışmalar özel dayanıklılık kapsamında değerlendirilir.
Özel dayanıklılık çalışmaları belli bir kas dokusuna hitap eder. Yüklenme yapılacak kas gruplarının güç-
lendirilmesi amaçlanır. Futbol oyuncusu ile basketbol oyuncusunun güçlendirilmesi gereken kas grupları
farklıdır. Genel dayanıklılığı iyi olan sporcu özel dayanıklılık gelişimiyle üst düzey performans gösterebilir.
2. Süre Açısından: Kısa, orta ve uzun süreli dayanıklılık olmak üzere üçe ayrılır.

a) Kısa Süreli Dayanıklılık: 45-120 saniye arası performans sergilenen branşlarda anaerobik kapasi-
tenin üst düzey kullanımı söz konusudur. Bunun yanında az da olsa aerobik kapasiteden yararlanılır. Kısa
süreli dayanıklılıkta kuvvet ve sürat çalışmaları ön plandadır.
b) Orta Süreli Dayanıklılık: 2-8 dakika arası performans sergilenen branşlarda aerobik ve anaerobik
kapasitenin kullanımı söz konusudur. Bu sürede yavaş yavaş aerobik düzeye yönelim ortaya çıkar.
c) Uzun Süreli Dayanıklılık: 8 dk. üzerinde performans sergilenen branşlarda ağırlıklı olarak aerobik
kapasitenin kullanımı söz konusudur. Egzersiz zamanı 30 dk. kadar olan çalışmaların enerji eldesi yüksek
olarak glikozdur. Egzersiz zamanı 30-90 dk. arası olan çalışmaların enerji eldesi glikoz ve yağdır. Egzersiz
zamanı 90 dk. ve üstü olan çalışmaların enerji eldesi de yüksek olarak yağlardır.

52