Page 78 - BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR TARİHİ 12

2. Yağlı Güreş

Eski Türkler tarafından benimsenmiş, günümüzde de sevilerek yapılan bir spordur. Davul zurna
eşliğinde yapılır. Pehlivanlar; güreşirken İslami kurallara göre vücutlarını örten (göbeğin altından diz
kapağının altına kadar) deriden yapılma “kispet” giyerler. Müsabakadan önce vücutlarının tümünü yağ-
larlar ve birisi kazanana kadar güreşe devam ederler (Görsel 3.47).
Türkiye’de çok sevilen yağlı güreşin Anadolu’ya Trakya ve Balkanlardan geçtiği bilinmektedir.
Eski Yunan olimpiyat oyunlarında güreşçilerin zeytinyağıyla yağlanarak yaptıkları güreşin buradaki Türk-
ler tarafından benimsenerek yayıldığı bilinmektedir.
Kırkpınar güreşleri, Türklerin Rumeli’ye ayak basmalarıyla başlamıştır. Bu güreşleri, ilk olarak Ru-
meli Fatihi Orhan Gazi’nin büyük oğlu Süleyman Paşa komutasındaki Türk askerleri başlatmıştır. Yağlı
güreş, daha çok muvazene (denge) güreşidir. Rumeli Türkleri, Eski Yunanlara ait olan yağlı güreşi tama-
mıyla değiştirerek Türkleştirmişler ve kendi geleneklerine göre geliştirmişlerdir. Yağlı güreşte tören çok
önemlidir. Bu törende güreşe başlamadan önce pehlivanlar deri kispetlerini giyerler, sonra yağ kazanı-
nın başına gelirler, kıbleye dönerek üç defa İhlas suresini ve bir defa Fatiha suresini okuyup önce Allah’ a
sonra pirleri Hazreti Hamza’ya dua ederler ve cazgır tarafından seyircilere tanıtılırlar.

Görsel 3.47: Yağlı güreş

Kırkpınar güreşleri, Türklerde 1349 yılının Hıdırellez’inde kırk yiğidin güreşe tutuşmasıyla baş-
lamıştır. Güneş batarken kapışmalara son verilince bu kırk yiğit de yorgunluktan bulundukları yere dü-
şerek son nefeslerini vermişlerdir. Şehit oldukları yere gömülmüşler, ertesi gün her yiğidin can verdiği
yerde bir pınar fışkırmıştır. Bunun üzerine oraya Kırkpınar adı verilmiş ve her yıl Hıdırellez’de burada
toplanarak güreşe tutuşmak âdeti yerleşmiştir.
Kırkpınar Başpehlivanlık Güreşleri, Edirne’nin Osmanlılar tarafından fethinden günümüze kadar
hemen hemen her yıl düzenlenmiştir. II. Mahmut Devri’nden Balkan Harbine (1912) kadar başpehlivan
olarak tespit edilebilenlerin isimler şunlardır: II Mahmut Dönemi’nde Yozgatlı Kel Hasan, Sultan Abdüla-
ziz Dönemi’nde Kavasoğlu İbrahim, Akkoyunlu Kazıkçı Karabekir, Şamdancıbaşı Kara İbrahim (Kara İbo),
Sultan Il. Abdülhamit Dönemi’nde Kel Aliço (27 sene üst üste Kırkpınar Başpehlivanı olarak kırılması güç
bir rekorun sahibi olmuştur.), Kara Süleyman (Sülo), Yörük Ali, Büyük Yaşar, Makarnacı Hüseyin, Koca
Yusuf (Avrupa ve Amerika’da güreşler yapmıştır.), Hergeleci İbrahim, Adalı Halil ve Kurtdereli Mehmet
Pehlivan. Bu pehlivanların hepsi Avrupa’da güreşerek Türk milletini alınlarının akıyla temsil etmişlerdir.
Kara Mehmet, Çolak Molla Mümin, Kara Murat, Koca Rüstem ve Geçkinli Yusuf da Kırkpınar’da başpehli-
van olmuş diğer pehlivanlardır.

76 TÜRK TARİHİNDE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR