Page 111 - SPOR VE BESLENME 11

2.3. VÜCUT AĞIRLIĞI KONTROLÜ

HAZIRLIK SORULARI

1. Vücut ağırlığınızı ölçerek sizinle aynı yaş ve boydaki arkadaşlarınıza göre vücut ağırlığınızı değerlendiriniz.
2. İdeal vücut ağırlığı hakkında araştırma yaparak sınıfta arkadaşlarınızla tartışınız.
3. Beden kitle indeksi hakkında neler biliyorsunuz?
4. Farklı spor dallarındaki sporcuların vücut ağırlıkları neden birbirinden farklıdır? Sınıfta arkadaşlarınızla tartışınız.

Düzenli egzersiz, sporcular için kilo kontrolüne yardımcı bir etkendir ancak sağlıklı yaşam için tek başına ye-
terli değildir. Önemli olan sağlıklı beslenme programı ile sağlıklı egzersiz programını bir arada götürmektir. Bu iki
programı destekleyici diğer bir unsur ise su tüketimidir (Görsel 2.14). Çünkü vücudumuzun büyük bir bölümü sudan
oluşmaktadır ve hücrelerimizi canlı tutan en önemli kaynak sudur.

Görsel 2.14: Sporcularda su tüketimi

2.3.1. İDEAL VÜCUT AĞIRLIĞI

İdeal vücut ağırlığı; bir bireyin yaşına, cinsiyetine, vücut yapısına, kemik mineral düzeyine, kas kitlesine göre
kendi sağlığını korumasını ve geliştirmesini sağlayacak vücut ağırlığıdır. İdeal vücut ağırlığı, kişiden kişiye değişir.
Sporcu ideal vücut ağırlığının bulunmasında boy, kilo ve yaş indeksinin hesaplanması gerekir. İdeal vücut
ağırlığında hesaplamalar sonrasında çıkan değerin 5 kilo az veya fazla olması sorun olarak görülmemektedir. Diğer
önemli bir değer de yağ oranıdır. Sağlıklı bir görünüm için yağ oranının da ortalamanın altında olması gerekir. Sporcu,
yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı ve düzenli egzersizleri ile ideal vücut ağırlığını koruyabilir.
Sporcular için ideal vücut ağırlığı büyük ölçüde kişiye özgüdür. Her sporcunun ideal kilosu yaptığı spora göre
değişmektedir. Sporcuların ideal ağırlığı, vücut kompozisyonu değerlendirilerek hesaplanabilir. Vücut kompozisyonu-
nun belirlenmesi, vücut ağırlığını oluşturan bileşenlerin (kemik, sinir, ligament, tendon, yağ, su gibi) ölçülmesindeki
zorluklar nedeniyle sadece kas dokusu ve yağ dokusu ölçülerek yapılmaktadır. Burada bilinmesi gereken yağ dokusu-
nun kas dokusundan daha yoğun olduğudur. Örneğin terazinin bir kefesine 1 kg pamuk, diğer kefesine 1 kg kurşun
konulduğunda ağırlıkları eşit olmasına rağmen pamuğun daha çok yer kapladığı görülmektedir. Kurşun daha yoğun
olduğu için hacmi daha azdır ve daha az yer kaplamaktadır. Tıpkı bu örnekte olduğu gibi vücuttaki yağsız ağırlık ile yağ
ağırlığının da yoğunlukları farklıdır. Kaslar yağlardan daha yoğun, kemikler ise kaslardan daha yoğundur. Kas ve yağın
yoğunluk farkı nedeniyle aynı boy ve kiloda olmalarına rağmen vücut kompozisyonları farklı olan iki kişinin vücut
görünümleri de birbirinden farklı olacaktır.
Sinirler, iskelet kasları, kalp, kan damarları ve kemikler yağsız vücut ağırlığını oluşturur. Bunlar, fiziksel aktivite
performansı için gereklidir. Yağ dokusu fazlalığı ise performansı artırmada büyük bir engeldir. Örneğin 835 güreşçi
üzerinde yapılan bir çalışmada vücut yağ yüzdesi daha düşük olan 224 güreşçinin finale kaldığı, daha az vücut yağına
sahip güreşçilerin daha başarılı olduğu saptanmıştır.

ENERJİ TÜKETİMİ VE BESLENME 109