Page 24 - SPOR VE BESLENME 11

Karbonhidratlar, sağlıklı yaşamın olmazsa olmazlarındandır. Vücudun ana yakıtlarının ve enerji kaynaklarının
başında karbonhidratlar gelir. Kan dolaşımından nefes alıp vermeye, karaciğer sağlığından kas sağlığına, hücrelerin iş-
levlerini sağlıklı bir şekilde yürütmelerinden vücut için gerekli enerjinin sağlanmasına kadar birçok yaşamsal faaliyette
karbonhidrat kullanılır. Karbonhidratlar, vücutta suyun ve elektrolitlerin dengede tutulmasını da sağlar. İnsan beyni-
nin kullandığı tek enerji kaynağı glikoz olduğu için bilişsel fonksiyonlar için de gereklidir. Ayrıca proteinlerin enerji için
kullanılmasını önler.
Karbonhidrat bakımından zengin olan tahılların içerdiği diyet lif eri, kalp ve damar hastalıklarının riskini azalt-
maya yardımcı olur. Lif i besinler, obeziteye ve diyabete karşı insan vücudunu korur. Lif ayrıca optimum sindirim sağlığı
için gereklidir. Karbonhidratların kilo kontrolünü sağlamaya da yardımcı olduğu bilinmektedir. Meyveler, tahıllar ve
sebzeler karbonhidrat bakımından zengin oldukları için kilo vermeye yardımcı olur.

Tablo 1.7: Vücuttaki Karbonhidrat Eksikliği ve Fazlalığı

Karbonhidrat eksikliği, insan vücudunda sağlık sorunlarına neden
VÜCUTTAKİ olmaktadır. Genellikle kilo vermek için yapılan karbonhidrat alımını
durdurmak, büyük bir hatadır. Bu durum ciddi hastalıklara daveti-
KARBONHİDRAT ye çıkarmış olur. Karbonhidrat eksikliği; kas ve su kaybına, merkezî
sinir sistemi, sindirim sistemi, bağışıklık sistemi ve kalp-damar has-
EKSİKLİĞİ talıklarına sebep olabilir. Zayıf amak için yapılan karbonhidrat alı-
mının durdurulması yerine kötü kalite karbonhidrat tüketiminden
uzak durulması gerekir.

Karbonhidratların vücudun ihtiyacından fazla alınması, insan sağ-
VÜCUTTAKİ lığı için türlü riskleri beraberinde getirir. Kaslarda ve karaciğerde
KARBONHİDRAT depo edilen karbonhidratların fazlası, vücudun değişik bölgelerin-
de yağ olarak depolanır. Bu da fazla kilolara ve zamanla obeziteye
FAZLALIĞI varan tehlikelere yol açabilir. Ayrıca ihtiyaç fazlası karbonhidratlar;
vücutta B1 vitamininin azalmasına, kan şekerinde ani yükselme ve
düşüşlere yol açar.

Karbonhidratlar, vücudun enerji kaynağıdır ve düzenli olarak alınmalıdır. Ancak yapay yollardan üretilen kar-
bonhidratlar yerine doğal gıdalarda bulunan karbonhidratları almak sağlık açısından daha doğru olacaktır.
Hazır şekerli içecekler yalnız enerji sağlar fakat vitamin ve mineral içermez (Görsel 1.14). Meyve, sebze ve
tahıllar-daki karbonhidratlar ise enerji verdiği gibi vitamin, mineral ve lif içerdiği için tercih edilmesi gereken
karbonhidrat kaynaklarıdır.

Görsel 1.14: Şekerli içecekler

22 BESLENME VE BESİN ÖGELERİ