Page 37 - SPOR VE BESLENME 11
P. 37

1.2.2. YAĞLAR



                                                 HAZIRLIK SORULARI

                      1. Vücudunuzun ihtiyacı olan yağları hangi besinlerden karşılayabileceğinizi düşünüp bu düşüncelerinizi
                           arkadaşlarınızla paylaşınız.
                      2. Yağların özellikleri hakkında neler biliyorsunuz?
                      3. Marketlerde satılan yağ çeşitleri nelerdir?
                      4. Sporcu beslenmesinde yağların neden önemli olduğunu tartışınız.


                      Yağlar, yağ asitleri ve gliserolden oluşmuş organik bir bileşiktir. Karbonhidrat ve proteinin verdiği enerjinin iki
               katı enerji verir. 1 gram yağ, 9 kilokalori enerji vermektedir. Yetişkin bir insan vücudunun ortalama %18’i yağdır.
                      Yağ asitleri, gliserole ester bağlarıyla bağlanır ve su açığa çıkarır (dehidrasyon sentezi). Bir gliserole bağlanan
               yağ asidi molekülleri, aynı sayıda olabileceği gibi farklı sayılarda da olabilir. Bundan dolayı yağların birçok türevi mey-
               dana gelmiştir. Yağ asitleri ile gliserolün oluşturduğu esterlere gliserid denir. Gliseridler, yapılarında bulundurdukları
               yağ asidi miktarına göre isimlendirilir. Bir gliserol molekülüne bir yağ asidi bağlanmışsa monogliserid, iki molekül yağ
               asidi bağlanmışsa digliserid, üç molekül yağ asidi bağlanmışsa trigliserid adı verilir (Görsel 1.28).


                      MONOGLİSERİD                        DİGLİSERİD                      TRİGLİSERİD


                                   Yağ asidi               Yağ asidi                    Yağ asidi  Yağ asidi
                                                                    Yağ asidi                          Yağ asidi



                 Gliserol                        Gliserol                          Gliserol




                                                     Görsel 1.28: Yağ asitleri


                      Yağ kaynakları,  bitkisel yağ kaynakları ve hayvansal yağ kaynakları olmak üzere ikiye ayrılır.
                      Bitkisel yağ kaynakları, bitkilerden elde edilen yağlardır. Bitkisel sıvı yağ ya da elde edildiği bitkinin adı ile
               anılır. Zeytinyağı, ayçiçeği yağı, mısır özü yağı bitkisel yağlardandır (Görsel 1.29).












                          a) Zeytinyağı                   b) Ayçiçeği yağı                c) Mısır özü yağı
                                                       Görsel 1.29: Bitkisel yağlar

                      Hayvansal yağ kaynakları; tereyağı, içyağı, kuyruk yağı gibi görünen yağların yanı sıra et, tavuk, balık, süt,
               yumurta gibi hayvansal kaynaklı besinlerde bulunan yağlardır (Görsel 1.30). Hayvansal kaynaklı besinlerdeki yağlar,
               genellikle doymuş katı yağlardır. Ancak balıkta bulunan yağın çoğunluğu doymamış yağdır.








                         a) Tereyağı                        b) İçyağı                      c) Kuyruk yağı
                                                      Görsel 1.30: Hayvansal yağlar



                                                                                                   BESLENME VE BESİN ÖGELERİ  35
   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41   42