Page 39 - SPOR VE BESLENME 11

Yağlar gereğinden fazla alındığında daha sonra kullanılmak üzere depolanır. Bu biriktirilen yağ depoları, teh-
likeli seviyelere ulaşarak sağlığa zarar verebilir.
Günlük enerjinin yaklaşık %25-35’i yağlardan sağlanmalıdır. Ortalama %30’luk bu dilimin %10’u doymuş yağ
asitleri (katı yağlardan), diğer %10’u tekli doymamış yağ asitleri (zeytinyağı, fındık yağı vb.) ve kalan %10’u ise çoklu
doymamış yağ asitleri (ayçiçeği, mısır özü vb.) ile karşılanmalıdır.
Vücutta depo edilen yağların yaklaşık %90’ını trigliseridler oluşturur. Yağ, hücrelerin düzenli çalışması için ge-
rekli bir besin ögesidir. İnsanların bir günde ne kadar yağa ihtiyaç duyduğu, vücudun harcadığı enerji ile oranlanarak
tespit edilmektedir. Bununla birlikte alışkanlıklar ve gelenekler de yağ ihtiyacı üzerinde önemli rol oynar. Genel olarak
yetişkin bir insan vücudunun ortalama yağ ihtiyacı, günde 90 gram olarak düşünülmektedir. Sporcuların ise yeterli
ve dengeli beslenebilmeleri için günlük enerjilerinin %25-30’unu yağlardan sağlamaları gerekmektedir. Bu da günde
yaklaşık 120 gram yağ tüketmeleri gerektiği anlamına gelir.

BİLGİ NOTU

Sporcular için kas içinde depolanmış olan yağlar daha fazla önem taşır. Ağırlık çalışan bireyler ve halterci-
ler için karbonhidrat depoları daha önemliyken maraton atletleri için karbonhidrat depoları kadar yağ depoları da
önemlidir.

1.2.2.2. Yağların Görevleri

Hem enerji sağlayan hem de önemli bir besin kaynağı olan yağın vücudun çalışmasında da çeşitli görevle-
ri vardır. Yağlar, vücudun kalori ihtiyacını protein ve karbonhidratlardan daha fazla karşılar. Yağ, dolaşım sisteminde
proteinle birleşerek dokulara iletilir ve hücrelerde enerjiye dönüşür. Yağların bileşiminde yer alan ve vücut tarafından
sentezlenmeyen bazı yağ asitleri; büyüme, kalp ve cilt sağlığı için gereklidir. Vücuttaki yağ miktarı, kadınlarda erkekle-
re oranla daha fazladır.

1. Büyümeye ve onarıma yardımcı olur.

2. İnsan vücudunda yapılamayan ve vücut için gerekli esansiyel yağ asidi olan linoleik asidin vücuda alınmasını sağlar.

3. Özellikle esansiyel yağ asitleri; beyin, göz ve cilt sağlığı ile bebek gelişimi için gereklidir.

4. Vücudun düzenli çalışmasında etkili olan bazı hormonların üretiminde görevlidir.

5. Organların çevresinde bulunan yağlar, organları dış etkilere karşı korur.

6. Hücre membranlarının ve sinir lif erinin oluşmasına yardımcıdır.

7. Hücrenin kendini yenilemesinde ve türün kendine özgü özelliklerini sergilemesinde görev alır.

8. Yağda emilen vitaminlerin (A, D, E, K) emilimini ve taşınmasını sağlar.

9. Enfeksiyondan korunmada, suyun fazla miktarda kaybında ya da kazanımında etkilidir.

10. Depo edilen yağlar, soğuğa karşı vücut ısısının korunmasında ve ayarlanmasında etkindir.

BESLENME VE BESİN ÖGELERİ 37