Page 52 - SPOR VE BESLENME 11

1.2.4. VİTAMİNLER

HAZIRLIK SORULARI

1. Bildiğiniz vitaminlerin hangi besinlerde bulunduğunu arkadaşlarınızla tartışınız.
2. Vitaminlerin özellikleri hakkında neler biliyorsunuz?
3. Vitaminlerin görevleri neler olabilir? Arkadaşlarınızla tartışınız.
4. Sporcular için vitaminlerin neden gerekli olduğunu tartışınız.

Görsel 1.44: Vitaminler
Vitaminler sağlıklı büyüme ve gelişmeyi sağlayan, yaşam için gerekli besin ögeleridir. İnsan organizmasında di-
ğer besin ögelerinden faydalanarak enerji oluşturulmasına, sinir ve sindirim sistemlerinin normal çalışmasına, vücut sağlı-
ğının korunmasına ve büyümeye yardımcı olurlar. Ayrıca vücuttaki karbonhidrat, yağ ve proteinin kullanılmasını sağlarlar.
Vitaminlerin çoğu vücut tarafından üretilemez. Bu yüzden besinler yoluyla vücuda alınmaları gerekir. Bu be-
sinlerin bir kısmı çiğ olarak bir kısmı da belirli pişirme süreçlerinden geçirilerek alınır. Ancak bu hazırlama ve pişirme
süreçleri esnasında oluşabilecek vitamin kayıpları, insan sağlığını yakından ilgilendirmektedir.
Vitaminler organik bileşiklerdir. Bu nedenle tahrip olabilir, okside olabilir ve parçalanabilirler. Bu durumlarda
da fonksiyonlarını kaybederler.

1.2.4.1. Vitaminlerin Özellikleri

Vitaminler; karbonhidrat, protein ve yağ moleküllerine kıyasla daha küçük moleküllerdir. Enerji vermezler
ancak enerji üretimi için gerekli olan reaksiyonlarda görevli enzimlerin yapısına girerler. Vücutta, hormon ve enzimler
gibi katalizör olarak görev alırlar. Besin ögelerinin vücutta kullanılması, hücre yapısına çevrilmesi, enerji üretilmesi ve
vücudun çalışması ancak vitaminlerin yardımı ile gerçekleşir. Bu yüzden herhangi bir vitamin eksikliğinde vücudun
çalışma düzeni bozulur. Vücut için gerekli olan tüm vitaminler, besinler yoluyla miligram veya mikrogram düzeyinde
gerektiği kadar alınmalıdır.

1. Hücre zarından geçebilirler.
2. Sindirim enzimlerinden etkilenmezler.
3. Kanda görülürler.
4. İnsan vücudundaki yaşamsal olayları denetlerler.
5. Çoğu bitkisel kaynaklıdır.
6. Hava, ısı ve ışıkla temaslarında yapıları bozulur.

50 BESLENME VE BESİN ÖGELERİ