Page 79 - SPOR VE BESLENME 11

1.2.5.4. Sporcu Beslenmesinde Minerallerin Önemi

Sporcular için mineral gereksinimi, spor yapmayanlara göre daha yüksektir. Bu yüzden tüm sporcuların mine-
ral tüketimine özen göstermeleri gerekir.
Tüm takım sporlarında ve diğer spor branşlarında mineral tüketimi yeterli seviyede olmalı; yetersizliğinin be-
lirlendiği durumlarda uzman önerisi ile ek mineral kullanımına başvurulmalıdır. Dayanıklılık sporlarıyla uğraşan spor-
cuların ise özellikle demir, kalsiyum, sodyum, potasyum minerallerini tüketmelerine özen gösterilmelidir.
Sporcular için alınması gerekli mineralleri iki gruba ayırabiliriz:

1. 100 mg-1 g gerektiren makro minerallerdir. Kalsiyum, fosfor, magnezyum, sodyum, potasyum, klordan
grup oluşan gruptur.

2. Dokularda ve biyolojik sıvılarda 1 mg/g’dan az bulunan mikro minerallerdir. Bakır, demir, iyot, f or, manganez,
grup molibden, krom, çinko, kobalt ve selenyumdan oluşan gruptur.

Mineral Seçerken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Mineral seçimi, gelişigüzel değil sporcunun az tükettiği veya tüketmediği yiyecekler göz önünde bulundu-
rularak yapılmalıdır. Bu seçim yapılırken sporcunun yaptığı spor branşı, antrenman şiddeti, sıklığı ve süresi de dikka-
te alınmalıdır. Bununla birlikte gerekirse sporcuların kan bulgularına bakılmalıdır. Ayrıca sporcular için hazırlanan ve
sunulan bu tür ürünlerde doping maddelerinin de bulunulabileceği ve tüm bu nedenlerle mineral seçerken uzman
kişilere danışılması gerektiği unutulmamalıdır.
Kuvvet sporlarında fazla enerjiye ihtiyaç duyulduğundan bazı minerallerin gereksinimi artabilir. Ancak bes-
lenmesi dengeli olan sporcularda mineral eksikliği görülmez. Bu nedenle mineral eksikliği olmayan sporculara destek
verilmesinin performans üzerinde önemli bir katkısı olmaz. Hatta yüksek dozlarda kullanım ile toksite bulguları ortaya
çıkabilir, ürünün içeriğinde etikette yazılı olmayan doping unsuru maddeler sebebiyle sporcunun sağlığı ve spor yaşa-
mı tehlikeye girebilir.
Sporcuların diyetinde düşük olarak tüketilen en önemli mineraller; özellikle kadın sporcularda kalsiyum, de-
mir ve çinkodur. Bu minerallerin yetersizliği özellikle diyet yaptığı için et, balık, tavuk, süt ve süt ürünlerini tüketmeyen
sporcularda görülmektedir. Özellikle kadın sporcular, dayanıklılık sporcuları ve vejetaryenlerde demir yetersizliği daha
sık görülmektedir. Kadın sporcularda daha sık olmak üzere tüm sporcuların kandaki demir düzeyleri belli aralıklarla
kontrol edilmelidir.
Yetersiz kalsiyum tüketimi, stres kırıklarına neden olur. Bunun önlenmesi için sporcuların hem yüksek kalsi-
yum hem de daha az yağ içerdiği için düşük yağlı süt ve süt ürünlerini tercih etmeleri gerekir.

BİLGİ NOTU

Görsel 1.62: Çikolata

Karşı konulmaz bir tat olan çikolata, sağlık için gerekli birçok minerali (kalsiyum, fosfor, magnezyum, demir,
çinko, bakır) içerir. Çikolata, kanın akışkanlığını artırır, damarları açar, metabolizmanın ürettiği kalp hastalıkları ve kan-
sere yol açan zararlı moleküllerle savaşma gücünü artırır. Duygusal anlamda da kendimizi iyi hissetmemizi sağlayan
beyindeki seratonin hormonu seviyesini artırır ve mutluluk hissi verir. Ancak yüksek şeker ve kalori içerdiği için aşırı
tüketiminden kaçınılmalıdır (Görsel 1.62).

BESLENME VE BESİN ÖGELERİ 77