Page 35 - Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Okuryazarlığı Öğretmen Klavuz Kitabı

TÜRKIYE YÜZYILI MAARIF MODELI ÖĞRETIM PROGRAMLARI
FEN BİLİMLERİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI
1.4.1.4. Alan Becerileri
ÖĞRENME ÇIKTILARI 1. Bölüm: Maddenin Tanecikli Yapısı
Öğrenme sürecinin çeşitli aşamalarında kullanılan becerileri anlamak için bağlamsal bilgi kümelerinin oluştu-
VE SÜREÇ BİLEŞENLERİ FB.7.5.1.1. Atomun yapısını ve yapısındaki temel parçacıkları çözümleyebilme
rulması gerekir. Bir beceriyi geliştirmek için o becerinin kapsamı ve mahiyeti hakkında bilgi sahibi olunma-
a) Atomu oluşturan temel parçacıkları belirler.
lıdır. Bu nedenle beceriler öncelikle soyutlanmalı, o becerinin ne olduğu, nasıl uygulandığı ve neden önemli
b) Atomu oluşturan temel parçacıklar arasındaki ilişkileri belirler.
olduğu irdelenmeli; bir başka deyişle ayrıştırılmalı ve tanımlanmalıdır. Daha sonra bu becerilerin öğrencilere
FB.7.5.1.2. Geçmişten günümüze atom kavramı ile ilgili bilimsel bilgilerin değişebileceğini
sorgulayabilme
öğretilmesi için uygun bağlamlar oluşturulmalıdır. Bu aşamada öğrencilere rehberlik edilerek bu becerilerin
a) Geçmişten günümüze atomun sürecini açıklar.
nasıl kullanılacağı uygulamalı olarak gösterilmelidir.
b) Geçmişten günümüze atom ile ilgili sorular sorar (5N1K).
Beceri gelişiminde bilginin çok önemli bir rolü vardır. Bilgi, becerilerin neden önemli olduğunu anlamak için
c) Geçmişten günümüze atom ile ilgili bilgi toplar.
bir bağlam sağlar ve becerilerin uygulanmasını kolaylaştırır. Dolayısıyla öğrencilerin beceri gelişimini destek-
ç) Toplanan bilgilerin doğruluğunu değerlendirir.
d) Toplanan bilgiler üzerinde çıkarım yapar.
lemek ve anlamlandırmak için becerileri soyutlanması ve bilgiyle birlikte değerlendirilmesi gerekir. Bu süreç
FB.7.5.1.3. Farklı molekül modelleri oluşturabilme
etkili bir öğrenme deneyimi sağlar ve öğrencilerin beceri kazanımını en üst düzeye çıkarmaya yardımcı olur.
a) Aynı veya farklı atomların bir araya gelmesiyle ilgili molekül modeli önerir.
Alan becerileri, kavramsal becerilerin disipline özgü bilgi ve becerileri kapsayacak şekilde yapılandırılması
b) Yeni kanıtlarla modeli yeniler.
sonucunda ortaya çıkmıştır. Bir başka deyişle alan becerileri, hem bir disipline ait bilgi ve becerileri hem de
FB.7.5.1.4. Atomların elektron dizilimlerini yapılandırabilme
a) Atomlarda elektronların diziliminde dublet ve oktet kuralına göre mantıksal
kavramsal becerileri kapsamakta ve kavramsal beceriler gibi kendi süreç bileşenlerini içermektedir. Dolayı-
ilişkileri ortaya koyar.
sıyla bir disiplinde başarılı olmak, alan becerilerinin geliştirilmesine ve öğrenme süreçlerinin desteklenmesine
b) Atomların kararlı hâlini ve iyonlaşmayı uyumlu bir bütün olarak açıklar.
bağlıdır. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nde Türkçe, matematik, fen bilimleri ve sosyal bilimler olmak üzere
2. Bölüm: Saf Maddeler
dört farklı alan becerisi tanımlanmıştır.
a) Saf maddelerin farklı yapıda olduğunu belirler.
b) Saf maddeleri niteliklerine göre ayrıştırır.
ç) Çevresindeki maddeleri element ve bileşik olarak etiketlendirir.
FB.7.5.2.2. Periyodik tablodaki ilk 18 elementin isimlerini sembolleriyle ifade edebilme
ALAN TÜRKÇE MATEMATİK FEN BİLİMLERİ SOSYAL BİLİMLER
ALAN
ALAN
BECERİLERİ ALAN a) Periyodik tablodaki ilk 18 elementin isimlerini ve sembollerini inceleyerek man- ALAN
tıksal ilişkiler ortaya koyar.
FEN BILIMLERI DERSI ÖĞRETIM PROGRAMI BECERİLERİ BECERİLERİ BECERİLERİ BECERİLERİ
b) Konu ile ilgili ön öğrenmelerine bağlı olarak uyumlu bir bütün oluşturur.
FB.7.5.2.3. Periyodik tabloda grup ve periyotları karşılaştırabilme
a) Periyodik tabloda grup ve periyotlara ilişkin özellikleri belirler.
5. ÜNİTE: MADDENİN DOĞASINA YOLCULUK
Bilgi Görseli: Alan Becerileri
b) Belirlenen özelliklere ilişkin benzerlikleri listeler.
c) Belirlenen özelliklere ilişkin farklılıkları listeler.
Alan becerileri; kavramsal ve / veya alana özgü bütünleşik becerileri kapsayacak şekilde yapılandırılmış olup
Bu ünitede atomun proton, nötron ve elektrondan oluşan yapısının bilinmesi, saf ve saf
FB.7.5.2.4. Bileşiklerin isimlerini formülleriyle yapılandırabilme
bu becerilerin süreç bileşenlerini de içermektedir. Dört farklı alanla ilgili bu beceriler, farklı disiplinlerde bazen
a) Yaygın kullanılan bileşiklerin formüllerini inceleyerek mantıksal ilişkiler ortaya
sembollerle, moleküler elementlerin ve bileşiklerin formüllerle ifade edilebilmesi,
öğrenme çıktısı olarak bazen de beceriler arası ilişki kurmak için kullanılmıştır. Aşağıda bu becerilerin öğrenme
koyar.
çözünme olayını etkileyen değişkenlerin ve karışımların ayrılmasında kullanılan bazı
b) Konu ile ilgili ön öğrenmelerine bağlı olarak uyumlu bir bütün oluşturur.
çıktısı olarak kullanımına örnek verilmiştir.
ayırma tekniklerinin deney yoluyla keşfedilmesi amaçlanmaktadır.
3. Bölüm: Karışımlar
DERS SAATİ 34
FB.7.5.3.1. Karışımları homojen ve heterojen olarak sını andırabilme
ALAN a) Karışımların görünümlerinin farklı yapıda olduğunu belirler.
BECERİLERİ Model Oluşturma FEN BİLİMLERİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI
b) Farklı görünümlerdeki karışımları niteliklerine göre ayrıştırır.
c) Karışımları homojen ve heterojen olarak gruplandırır.
ÖĞRENME ÇIKTILARI 1. Bölüm: Maddenin Tanecikli Yapısı
ç) Çevresindeki maddeleri homojen ve heterojen karışım olarak etiketler.
KAVRAMSAL KB2.4. Çözümleme, KB2.7. Karşılaştırma, KB2.8. Sorgulama, KB2.13. Yapılandırma
VE SÜREÇ BİLEŞENLERİ FB.7.5.1.1. Atomun yapısını ve yapısındaki temel parçacıkları çözümleyebilme
FB.7.5.3.2. Çözünme hızına etki eden faktörler ile ilgili hipotez oluşturabilme
BECERİLER
a) Atomu oluşturan temel parçacıkları belirler.
a) Çözünme hızını etkileyen faktörleri tanımlar.
b) Atomu oluşturan temel parçacıklar arasındaki ilişkileri belirler.
b) Çözünme hızı ile onu etkileyen faktörler arasındaki neden sonuç ilişkilerini
FB.7.5.1.2. Geçmişten günümüze atom kavramı ile ilgili bilimsel bilgilerin değişebileceğini
belirler.
EĞİLİMLER E1.1. Merak, E1.2. Bağımsızlık, E1.3. Azim ve Kararlılık, E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik)
sorgulayabilme
c) Çözünme hızını etkileyen değişkenleri belirler.
E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.5. Oyunseverlik, E3.1. Uzmanlaşma, E3.3.
FEN BİLİMLERİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI a) Geçmişten günümüze atomun sürecini açıklar.
ç) Temas yüzeyi, karıştırma ve sıcaklık değişkenlerini kontrol eder.
Yaratıcılık, E3.4. Gerçeği Arama, E3.6. Analitik Düşünme, E3.7. Sistematik Olma, E3.8.
d) Çözünme hızını etkileyen faktörlere ait önermeler sunar.
b) Geçmişten günümüze atom ile ilgili sorular sorar (5N1K).
4. Bölüm: Karışımların Ayrılması
Soru Sorma, E3.10. Eleştirel Bakma, E3.11. Özgün Düşünme
c) Geçmişten günümüze atom ile ilgili bilgi toplar.
FB.7.5.4.1. Karışımları ayırmak için çeşitli deneyler yapabilme
PROGRAMLAR ARASI ç) Toplanan bilgilerin doğruluğunu değerlendirir.
174
174 BİLEŞENLER a) Farklı karışımları ayırmak için deney tasarlar.
d) Toplanan bilgiler üzerinde çıkarım yapar.
b) Deney ile ilgili ölçme ve veri analizi yapar.
FB.7.5.1.3. Farklı molekül modelleri oluşturabilme
Sosyal-Duygusal SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme),
a) Aynı veya farklı atomların bir araya gelmesiyle ilgili molekül modeli önerir.
İÇERİK ÇERÇEVESİ Maddenin Tanecikli Yapısı
Öğrenme Becerileri SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB3.1. Uyum, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme
Saf Maddeler b) Yeni kanıtlarla modeli yeniler.
FB.7.5.1.4. Atomların elektron dizilimlerini yapılandırabilme
7. sınıf Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı'nın "Maddenin Doğasına Yolculuk"
Karışımlar
a) Atomlarda elektronların diziliminde dublet ve oktet kuralına göre mantıksal
başlıklı 5. ünitesinde öğrenme çıktısı olarak fen bilimleri alan becerilerinden
Değerler D3. Çalışkanlık, D4. Dostluk, D7. Estetik, D11. Özgürlük, D12. Sabır, D14. Saygı,
Karışımların Ayrılması
ilişkileri ortaya koyar.
"hipotez oluşturma" ve "deney yapma" becerilerine yer verilmiştir.
D16. Sorumluluk, D18. Temizlik, D19. Vatanseverlik
b) Atomların kararlı hâlini ve iyonlaşmayı uyumlu bir bütün olarak açıklar.
Anahtar Kavramlar atom (çekirdek, katman, proton, nötron, elektron), atom modelleri bağlamında bilimsel
2. Bölüm: Saf Maddeler OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB7. Veri
Okuryazarlık Becerileri OB1. Bilgi Okuryazarlığı,
bilginin özelliği, molekül, element ve sembolleri, bileşik ve formülleri, homojen karışım,
Okuryazarlığı
heterojen karışım, çözelti (çözünen, çözücü), çözünme ve çözünme hızına etki eden
faktörler, karışımları ayırma yöntemleri (buharlaştırma, yoğunluk farkı, damıtma) 35
a) Saf maddelerin farklı yapıda olduğunu belirler.
DİSİPLİNLER ARASI Türkçe, Matematik, Görsel Sanatlar
b) Saf maddeleri niteliklerine göre ayrıştırır.
İLİŞKİLER
ÖĞRENME Öğrenme çıktılarının değerlendirilmesinde çalışma kâğıdı, tanılayıcı dallanmış ağaç,
yapılandırılmış grid, boşluk doldurma, yazılı yoklama, eşleştirme testi, doğru-yanlış testi vb.
KANITLARI
ç) Çevresindeki maddeleri element ve bileşik olarak etiketlendirir. Tümevarımsal
BECERİLER ARASI KB2.2. Gözlemleme, KB2.6. Bilgi Toplama, KB2.9. Genelleme, KB2.16.1.
(Ölçme ve araçlar kullanılabilir. Ayrıca ünite sürecinde ortaya çıkan öğrenci ürünleri değerlendirme
FB.7.5.2.2. Periyodik tablodaki ilk 18 elementin isimlerini sembolleriyle ifade edebilme
İLİŞKİLER Akıl Yürütme, KB2.16.2. Tümdengelimsel Akıl Yürütme
Değerlendirme) amaçlı kullanılabilir.
a) Periyodik tablodaki ilk 18 elementin isimlerini ve sembollerini inceleyerek man-
Geçmişten günümüze atom kavramı ile ilgili bilimsel bilgilerin nasıl değiştiğini gösteren
tıksal ilişkiler ortaya koyar.
poster, afiş vb. görsel araçlar oluşturmaları istenebilir. Hazırlanan araçları değerlendirmek
b) Konu ile ilgili ön öğrenmelerine bağlı olarak uyumlu bir bütün oluşturur.
için analitik dereceli puanlama anahtarı kullanılabilir.
FB.7.5.2.3. Periyodik tabloda grup ve periyotları karşılaştırabilme
Molekül modelleri oluşturma performans görevi verilerek geliştirilen molekül modelleri
a) Periyodik tabloda grup ve periyotlara ilişkin özellikleri belirler.
analitik dereceli puanlama anahtarı yoluyla değerlendirilebilir. Bu süreçte; sorular üretme,
b) Belirlenen özelliklere ilişkin benzerlikleri listeler.
plan yapma, oluşturma, test etme, geliştirme vb. ölçütler dikkate alınıp değerlendirme
c) Belirlenen özelliklere ilişkin farklılıkları listeler.
yapılabilir.
FB.7.5.2.4. Bileşiklerin isimlerini formülleriyle yapılandırabilme
Element ve bileşiklerin etiketlemelerini içeren zihin haritaları, anlam çözümleme tabloları
a) Yaygın kullanılan bileşiklerin formüllerini inceleyerek mantıksal ilişkiler ortaya
koyar.
hazırlama görevi verilebilir. Hazırlanan ürünleri değerlendirmek için analitik dereceli
b) Konu ile ilgili ön öğrenmelerine bağlı olarak uyumlu bir bütün oluşturur.
puanlama anahtarı kullanılabilir.
Periyodik tablodaki ilk 18 elementin isimleri ve sembolleri ile ilgili kart eşleştirme oyunu
3. Bölüm: Karışımlar
hazırlatılabilir. Kart eşleştirme etkinliğinde sorular ve eşleştirilen yanıtlar, doğru-yanlış
FB.7.5.3.1. Karışımları homojen ve heterojen olarak sını andırabilme
testi olarak puanlanıp değerlendirilebilir.
173
a) Karışımların görünümlerinin farklı yapıda olduğunu belirler. 173
Öğrencilerin deney raporları TGA gibi teknikler kullanılarak raporlaştırılabilir. Öğrenci
b) Farklı görünümlerdeki karışımları niteliklerine göre ayrıştırır.
raporları, analitik dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.
c) Karışımları homojen ve heterojen olarak gruplandırır.
ç) Çevresindeki maddeleri homojen ve heterojen karışım olarak etiketler.
FB.7.5.3.2. Çözünme hızına etki eden faktörler ile ilgili hipotez oluşturabilme
a) Çözünme hızını etkileyen faktörleri tanımlar.
ÖĞRENME-ÖĞRETME
YAŞANTILARI b) Çözünme hızı ile onu etkileyen faktörler arasındaki neden sonuç ilişkilerini
belirler.
c) Çözünme hızını etkileyen değişkenleri belirler.
Temel Kabuller Öğrencilerin maddenin tanecikli yapısı ile ilgili ön öğrenmelere sahip olduğu kabul
edilmektedir. ç) Temas yüzeyi, karıştırma ve sıcaklık değişkenlerini kontrol eder.
d) Çözünme hızını etkileyen faktörlere ait önermeler sunar.
Öğrencilerin “saf madde ve karışım” kavramı ile ilgili hazır bulunuşluk düzeyleri vardır.
Ayrıca karışımların ayırma yöntemlerinden elemeyi, süzmeyi ve mıknatısla ayırmayı
174
174 bildiği kabul edilmektedir.
Ön Değerlendirme Atomun soyut bir kavram olması nedeniyle öğrenciler birçok kavram yanılgısına sahiptir.
Süreci Atomun canlı olduğu, dışarıdan uygulanan fiziksel etkilerin atomu etkilediği (hâl değişimi,
genleşme vb.), maddenin en temel yapı taşının atom olduğu gibi örnekler en temel kavram
yanılgılarıdır. Bu kavram yanılgılarını belirlemek için kavram haritası, zihin haritası gibi iki
boyutlu kavram öğretim teknikleri kullanılabilir. Kavramsal değişim metinleri ile temel
yanılgılar giderilebilir.
175
175