Page 54 - Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Okuryazarlığı Öğretmen Klavuz Kitabı

ÖĞRENME ÇIKTILARI VE KİM.11.1.1. Fiziksel ve kimyasal olaylardaki enerji değişimine ilişkin deney yapabilme
SÜREÇ BİLEŞENLERİ a) Fiziksel ve kimyasal olaylardaki enerji değişimini gözlemlemek amacıyla deney ta-
sarlar ve tasarladığı deneyi gerçekleştirir.
b) Fiziksel ve kimyasal olaylardaki enerji değişimine ilişkin elde ettiği sonuçları günlük
hayattaki olayları açıklamak için kullanır.
TÜRKIYE YÜZYILI MAARIF MODELI ÖĞRETIM PROGRAMLARI
KİM.11.1.2. Maddelerin enerji kaynağı olma potansiyeline ilişkin hipotezler oluşturabilme
BECERİLER ARASI a) Yanma tepkimeleri temelinde maddelerin enerji kaynağı olma potansiyeline ilişkin
ORTAÖĞRETİM MATEMATİK DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI
problemleri tanımlar.
İLİŞKİLER MAB3. Matematiksel Temsil, MAB5. Matematiksel Araç ve Teknoloji ile Çalışma
b) Yanma tepkimeleri temelinde maddelerin enerji kaynağı olma potansiyeline ilişkin
ÖĞRENME ÇIKTILARI neden-sonuç ilişkilerini belirler.
VE SÜREÇ BİLEŞENLERİ MAT.10.3.1. Sayma stratejileri kullanarak problem çözebilme
c) Maddelerin enerji kaynağı olma potansiyellerinin tespitine yönelik oluşturduğu ne-
a) Verilen sayma problemindeki sayılacak nesneleri belirler.
den-sonuç ilişkileri temelinde bağımlı-bağımsız değişkenleri ve kontrol değişken-
b) Sayma problemlerinde yer alan nesneler arasındaki ilişkileri belirler.
lerini belirler.
c) Problem durumlarındaki sözel ifadeleri görsel temsillere dönüştürür.
ç) Değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere deneyler yapar.
ç) Problem durumlarını onlara eş olan başka problem durumlarıyla ya da uygun görsel,
d) Deneyler sonucunda yakıtların veya canlılara enerji veren maddelerin enerji kay-
tablo veya cebirsel temsillerle yeniden ifade eder.
nağı olma potansiyeline ilişkin önermelerini bilimsel veriler temelinde geliştirir.
d) Sayma problemlerindeki farklı durumlara uygun çözüm stratejisi oluşturur.
KİM.11.1.3. Bağ enerjileri temelinde tepkimelerin entalpi değişimine ilişkin tümevarımsal
e) Seçtiği çözüm stratejisini kullanır.
akıl yürütebilme
f) Seçtiği çözüm stratejisini kontrol eder.
a) Farklı tepkimelerde kırılan ve oluşan bağların enerjileri ile tepkimelerin entalpi de-
g) Sayma problemlerindeki olası çözüm stratejilerini gözden geçirir.
ğişimi arasında keşfettiği örüntüyü matematiksel olarak modeller.
ğ) Sayma problemlerinde çözüme ulaştıran stratejilere yönelik çıkarımlar yapar.
Öğrenme-Öğretme b) Matematiksel modelini kullanarak bir tepkimenin endotermik ya da ekzotermik
Uygulamaları MAT.10.3.1 olma durumuna ilişkin genellemeler yapar.
h) Sayma problemlerinde çözüme ulaştıran stratejilere yönelik çıkarımları değerlen-
sayısı bulmayı gerektiren problem durumları için çıkarımda bulunma süreci işletilir. Bu sa-
dirir.
KİM.11.1.4. Kimyasal tepkimelerin standart tepkime entalpilerini standart oluşum entalpi
yede ulaşılan sonuçlar, sözel ve cebirsel olarak ifade edilir. n tane farklı nesne içerisinden
verilerini kullanarak tahmin edebilme
MAT.10.3.2. Cebirsel ve fonksiyonel işlemleri algoritmik bir dille yapılandırabilme
n
r tane farklı nesnenin seçim sayısı şeklinde sözel temsille ifade edilir veya ( ) gösterimi-
a) Standart oluşum entalpi verileri üzerinden kimyasal tepkimelerin standart tepki-
a) Karşılaşılan problem durumlarındaki cebirsel ve fonksiyonel işlemlerin algoritmik
r
me entalpilerinin hesaplanmasına ilişkin önermeler oluşturur.
ne yer verilir (MAB3)yapısını ortaya koyar.
b) Entalpi değişimine ilişkin veriye dayalı olan ve olmayan önermeleri karşılaştırır.
b) Ön bilgilerini kullanarak cebirsel ve fonksiyonel yapılar ile bu yapıların algoritma-
ları arasında uyumlu bir bütün oluşturur.
c) Standart oluşum entalpi verileriyle farklı tepkimelerin standart tepkime entalpile-
saplanır; elde edilen sonuçlar listelenir ve üçgen şekilde yerleştirilir. Bu modellemenin
rini hesaplar.
Ortaöğretim 10. sınıf Matematik Dersi Öğretim Programının “Sayma, Algoritma ve
İÇERİK ÇERÇEVESİ Sayma Stratejileri, Cebirsel ve Fonksiyonel İşlemlerin Algoritmik Yapısı
genellikle “Pascal üçgeni” olarak adlandırıldığı ancak Pascal’dan önce başka matematik-
ç) Standart tepkime entalpi hesaplamalarının sonuçlarını önermelerinin geçerliliğini
Bilişim” temasının MAT.10.3.1. öğrenme çıktısına ait MAB2.Matematiksel Problem Çözme
çiler tarafından da kullanıldığı, bu konuya ilişkin araştırma ödevi verilerek sınıf ortamında
sorgulamak için kullanır.
becerisiyle öğrenme çıktısında olmayan ancak öğrenme yaşantısında hayat bulabilen MAB3.
Genellemeler • Sonlu sayıda nesnenin belirli bir durumdaki sayısı ile ilgili problemler, sayma stratejileri
tartışılır. Bu araştırmalar dijital ortamda yapıldığında öğrencilerin karşılaştırmalar yaparak
KİM.11.1.5. Kimyasal tepkimelerin gerçekleşme şartlarını açıklamak için kanıt kullanabilme
kullanılarak çözülebilir.
Matematiksel Temsil becerisi işe koşularak beceriler arası ilişki gerçekleştirilmiştir.
bir çıkarımda bulunabilme becerisinin gelişimi de desteklenir (MAB5, OB2). Araştırmanın
a) Kimyasal tepkimelerin gerçekleşmesi için gerekli şartları belirlemeye yönelik öl-
• Cebirsel ve fonksiyonel işlemler, algoritmik bir dille temsil edilebilir.
sonuçları sınıfta tartışılırken Ömer Hayyam’ın çalışmalarından da bahsedilir. Türk-İslam
çütler (gerekli enerji ve uygun doğrultuda çarpışma) oluşturur.
kültüründe yetişen matematikçilere ve bu matematikçilerin çalışmalarına ilişkin yapıla-
Anahtar Kavramlar algoritma, faktöriyel, sayma, seçme sayısı, sıralama sayısı

cak araştırmalarla öğrencilerin kültürel mirasa yönelik duyarlı olmaları sağlanır. Bir sayma
BECERİLER ARASI stratejisi olarak güvercin yuvası ilkesinin kullanılabileceği sayma problemlerine yer verilir.

Sembol ve Gösterimler n!, n r -
İLİŞKİLER KB2.2. Gözlemleme, KB2.10. Çıkarım Yapma, KB2.14. Yorumlama, KB2.16.1. Tümevarımsal
Öğrencilere sayma stratejileri kullanmayı gerektiren farklı problemler içeren çalışma kâ-
( )
Akıl Yürütme
ğıtları verilebilir.
ÖĞRENME ÇIKTILARI VE ÖĞRENME
KANITLARI Öğrenme çıktıları; çalışma kâğıdı, açık uçlu sorular, araştırma ödevi, performans görevi ve
SÜREÇ BİLEŞENLERİ KİM.11.1.6. Tepkime hızının zamanla değişimini bilimsel veriye dayalı tahmin edebilme
(Ölçme ve proje ödevi ile değerlendirilebilir.
a) Bir kimyasal tepkimede tepken ve ürünlerin derişimlerinin zamanla değişimi ile il-
Değerlendirme)
Toplama ve çarpma yoluyla saymaya yönelik açık uçlu soruların yer aldığı çalışma kâğıtları,
gili hazır verileri kullanarak tepkime hızının zamanla değişimine ilişkin önermeler
analitik dereceli puanlama anahtarı kullanılarak değerlendirilebilir. Öz değerlendirme for-
oluşturur.
muyla öğrencilerin kendilerini değerlendirmeleri istenebilir.
b) Tepkime hızının zamanla değişimine ilişkin veriye dayalı olan ve olmayan önerme-
Öğrencilere cebirsel ve fonksiyonel işlemleri algoritmik dille yapılandırarak akış şeması
leri karşılaştırır.
oluşturdukları bir performans görevi verilebilir. Verilen performans görevleri, derecelendir-
c) Bir tepkimenin farklı zaman aralıklarındaki ortalama hızlarına ilişkin hesaplamalar
me ölçeği kullanılarak değerlendirilebilir.
yapar.
Matematik tarihinde önemli yeri olan sayma veya seçme problemlerinin (“Bir doğal sayı, do-
ç) Tepkime hızının zamanla değişimine ilişkin çıkarımlarının geçerliliğini çarpışma te-
ğal sayıların toplamı olarak kaç farklı biçimde yazılabilir?” gibi) ve bu problemlerin çözümüne
orisi temelinde sorgular.
61
yönelik fikirlerin araştırılması hakkında öğrencilere proje ödevi verilebilir. Ortaya konan ürü-
Öğrenme-Öğretme nün değerlendirilebilmesi için hazırlama, içerik ve sunum süreçlerini içine alan derecelen-
Uygulamaları KİM.11.1.6 dirme ölçeği kullanılabilir.
sağlanabilir (SDB2.1, D11.2, D14.1, E2.1). Öğrenciler, tepkime hızının değişimine ilişkin deri-
şim-zaman grafiğini kullanarak ulaştığı önermeleri ve tepkime hızları ile ilgili önceki bilgile-
rine dayalı olarak oluşturduğu önermeleri karşılaştırır (OB1). Tepkime hızı kavramı, tepken
ve ürünlerin birim zamanda derişimlerindeki değişim temelinde hem sözel olarak hem de
102 matematiksel bir eşitlikle tanımlanır. Ardından ortalama hız kavramı, derişim-zaman gra-
fiği ile ilişkilendirilerek açıklanır. Öğrenciler, bu bilgileri kullanarak ellerindeki veri setinden
verilen tepkimenin farklı zaman aralıklarına ilişkin ortalama hızlarını hesaplar ve tepkime
hızının zamanla değişimine yönelik çıkarımda bulunur (KB2.10)
Ortaöğretim 11. sınıf Kimya Dersi Öğretim Programının “Etkileşim” temasının KİM.11.1.6.
öğrenme çıktısına ait FBAB4. Bilimsel Veriye Dayalı Tahmin becerisiyle öğrenme çıktısında
olmayan ancak öğrenme yaşantısında hayat bulabilen KB2.10. Çıkarım Yapma becerisi işe
koşularak beceriler arası ilişki gerçekleştirilmiştir.
54