Page 64 - Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Okuryazarlığı Öğretmen Klavuz Kitabı

KİMYA DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI
tepkime oluşum sürecine ilişkin nitelikler belirlemeleri istenebilir. Öğrenciler, gözlemlerin-
den hareketle elde ettiği kanıtlarla tersinir tepkimelere ilişkin yansıtma notu yazmaları için
yönlendirilebilir (SDB1.2).
KİM.11.2.2
Öğrenciler, tersinir bir tepkime için farklı zaman aralıklarında alt mikro seviyede gerçek-
leşen değişimlere ilişkin önermeler oluşturur. Oluşturulan önermelerin sınıf ortamında
etkili iletişim kurmaya dikkat edilerek paylaşılması sağlanır ve dostluk değeri pekiştirilir
(SDB2.1, D4.2). Öğrencilerden gözleme dayalı olan ve olmayan önermelerini karşılaştır-
ÖĞRENME ÇIKTILARI VE KİM.11.2.1. Tepkimelerin tersinir olabileceğine ilişkin gözlem yapabilme
maları istenir. Öğrencilerin animasyon, simülasyon, deney gibi gözlem ortamlarından
SÜREÇ BİLEŞENLERİ
a) Tersinir tepkimelerin oluşumuna kanıt oluşturacak gözlemlenebilir nitelikler belirler.
edindikleri verilerle denge sürecine ilişkin tahminlerini temellendirerek sonuç çıkarmaları
b) Tersinir tepkimelerde gözlemlenebilir niteliklere ilişkin veri toplar ve topladığı veri-
sağlanır (OB2). Bu çalışma ile çalışkanlık değeri desteklenir (D3.3). Öğrenciler, tepkimenin
leri kaydeder.
denge sürecindeki ileri ve geri tepkime hızlarına ilişkin tahminlerde bulunur; her iki yön-
deki tepkime hızlarını dikkate alarak denge durumunu açıklar (KB2.13). Öğrencilerin tep-
c) Tepkimelerin tersinir olabileceğini verilere dayalı olarak açıklar.
kimenin denge sürecindeki ileri ve geri tepkime hızları ile ilgili tahminlerinin geçerliliğini
KİM.11.2.2. Tepkimelerdeki denge sürecine ilişkin bilimsel gözleme dayalı tahminde bu-
hız-zaman grafiklerini kullanarak sorgulamaları sağlanır (OB2). Bu çalışma ile çalışkanlık
TÜRKIYE YÜZYILI MAARIF MODELI ÖĞRETIM PROGRAMLARI
lunabilme
değeri desteklenir (D3.3). Öğrencilere gözlemlerinden elde ettikleri verilerle ileri ve geri
a) Denge sürecine ilişkin önermeler oluşturur.
Öğrenme çıktılarında yer alan süreç bileşenlerinin tamamı öğrenme öğretme uygulamaları içerisinde
tepkime hızları üzerinden dengeyi açıkladıkları bir metin yazdırılabilir. Ayrıca ileri ve geri
b) Denge sürecine ilişkin gözleme dayalı olan ve olmayan önermeleri karşılaştırır.
tepkime hızlarının denge sürecindeki değişimini hız-zaman grafiği çizerek açıkladıkları bir
işletilmelidir. Becerilerin süreç bileşenleri kendi içerisinde bir aşamalılık içerdiğinden uygulamada süreç
c) Denge sürecine ilişkin önermelerini temellendirmek için gözlem verilerinden hare-
yansıtma notu yazdırılabilir. Etkinlik kâğıtları “önerme oluşturabilme, gözleme dayalı olan
bileşenlerinin sırası değiştirilemez. Bununla birlikte bir öğrenme çıktısında yer alan bütün süreç bileşenlerinin
ketle sonuç çıkarır.
ve olmayan önermeleri belirleyebilme ve açıklama yapabilme” ölçütlerini içeren dereceli
uygulanması önemlidir. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nde yer alan öğrenme çıktıları ve bu çıktılara yönelik
ç) İleri ve geri tepkime hızlarının eşitliğine ilişkin tahminlerde bulunur.
puanlama anahtarı ile öğretmen tarafından değerlendirilebilir. Ayrıca öğrencilerden öner-
oluşturulan öğrenme öğretme uygulamaları aşağıda örneklendirilmiştir.
me oluşturma aşamasından deney sonuçlarının yorumlanmasına kadar tüm deney süre-
d) Bilimsel verilerden hareketle tahminlerinin geçerliliğini sorgular.
cine yönelik değerlendirme yapmaları istenebilir (SDB1.2).
KİM.11.2.3. Denge sabiti ifadesinin oluşturulmasına ilişkin tümevarımsal akıl yürütebilme
Kimya dersi 11. sınıf Çeşitlilik temasında yer alan 4. öğrenme çıktısı süreç bileşenleri ve öğrenme öğretme
KİM.11.2.3
a) Homojen ve heterojen denge tepkimelerinin denge sabiti ifadelerinde keşfettiği
Öğrencilere farklı denge tepkimelerinin sembolik gösterimi, ileri ve geri tepkimelerin hız
uygulamaları aşağıdaki gibidir:
örüntüyü matematiksel olarak modeller.
sabiti değerleri, denge sabiti değerleri, denge derişimleri ve derişim-zaman grafikleri ve-
b) Denge sabiti ifadesinin matematiksel modelini geneller.
rilir. Öğrencilerin denge sabiti ifadesine ilişkin örüntü keşfetmeleri ve örüntüyü matema-
KİM.11.2.4. Tersinir tepkimelerin dengeye ulaşıp ulaşmadığını bilimsel veriye dayalı tah-
tiksel modelle ifade etmeleri sağlanır (OB7). Öğrencilere farklı homojen ve heterojen den-
min edebilme
ge tepkimelerinin bileşenlerine ilişkin denge derişimleri ve denge sabiti değerleri verilir.
a) Tersinir tepkimelerin dengeye ulaşıp ulaşmadığına ilişkin önermeler oluşturur.
Öğrenciler, oluşturdukları matematiksel modeli geneller ve modelin doğruluğunu bilimsel
b) Tersinir tepkimelere ilişkin veriye dayalı olan ve olmayan önermeleri karşılaştırır.
genellemelerle karşılaştırır (E3.10, SDB2.1). Böylelikle öğrenciler araştırmacı olmaya teş-
vik edilerek çalışkanlık değeri desteklenir (D3.3). Öğrencilerden çalışma yaprağında verilen
c) Tepkime oranını hesaplayarak denge durumuna ilişkin tahminde bulunur.
dengedeki bileşenlerin derişimlerini kullanarak denge sabitini hesaplamaları ya da denge
ç) Tahminlerinin geçerliliğini sorgular.
sabitini kullanarak dengedeki bileşenlerden birinin derişimini hesaplamaları istenebilir.
KİM.11.2.5. Dengeye etki eden faktörleri bilimsel sorgulayabilme
KİM.11.2.4
a) Derişim, hacim, basınç, sıcaklık ve katalizör değişkenlerinin dengeye etkisine iliş-
Tersinir bir tepkime bileşenlerinin herhangi bir andaki derişimleri verilerek öğrencilerden
kin araştırılabilir sorular oluşturur.
tepkimenin dengeye ulaşıp ulaşmadığına ve dengeye ulaşmamışsa gerçekleşme yönüne
b) Değişkenlerin dengeye etkisini belirlemek üzere hipotezler kurar.
ilişkin önermeler oluşturmaları istenir (OB7). Oluşturulan farklı önermelerin saygılı bir tar-
c) Derişim, hacim, basınç, sıcaklık ve katalizör değişkenlerinin dengeye etkisine yö-
tışma ortamı içinde paylaşılması sağlanır (SDB2.1, D14.1). Öğrenciler, inceledikleri tersinir
nelik deney gerçekleştirir.
tepkimenin dengeye ulaşıp ulaşmadığına ve dengeye ulaşmamışsa gerçekleşme yönüne
ilişkin veriye ve ön bilgilerine dayalı önermeleri karşılaştırmaları için yönlendirilir (OB7).
ç) Deneyden elde ettiği verileri analiz ederek yorumlar.
Tepkime oranı (Q) kavramı tanımlanır ve öğrencilerden verilen tepkimenin Q değerini he-
d) Deney sonuçlarını çarpışma kuramını kullanarak açıklar.
saplamaları istenir. Öğrenciler, dengeye ulaşmak için herhangi bir tepkimenin hangi yöne
e) Dengeye etki eden faktörleri Le Chatelier ilkesi ile ilişkilendirir.
ilerleyeceğini Q ve K değerlerini karşılaştırarak tahmin eder. Öğrencilerden aynı tepkimet-
KİM.11.2.6. Saf suyun otoiyonizasyonuna ilişkin bilimsel gözlem yapabilme
nin farklı derişim örneklerini ve bu derişim durumlarına ait tepkime yönü verilen denge
a) Saf suyun otoiyonizasyonunu gözlemleyebileceği nitelikleri tanımlar.
tepkimelerini kullanarak tahminlerinin geçerliliğini sorgulamaları istenir (OB7). Öğrenciler-
den çalışma yaprağında verilen çeşitli tepkime bileşenlerinin derişimlerini kullanarak tep-
b) Saf suyun otoiyonizasyonuna ilişkin gözlem yoluyla veri toplar ve kaydeder.
kimelerin denge durumunu, dengede değil ise tepkimenin yönünü belirlemeleri istenebilir.
c) Saf suyun otoiyonizasyonunu suyun iyonlaşma sabitini kullanarak açıklar.
KİM.11.2.5
KİM.11.2.7. Asit ve baz teorilerini karşılaştırabilme
Öğrencilere “Yaz günlerinde sığ deniz ve göllerde balıkların kafalarını suyun dışına çıkar-
a) Arrhenius ve Brønsted-Lowry asit ve baz teorilerinin varsayımlarına ilişkin özellik-
malarının veya hava sıcaklığı çok yükseldiğinde toplu balık ölümleri gözlemlenmesinin
Bir öğrenme çıktısının tüm süreç bileşenleri öğrenme-öğretme uygulamalarında
leri belirler.
sırasıyla işletilmelidir.
b) Belirlediği özelliklerin benzerliklerini listeler.
c) Belirlediği özelliklerdeki farklılıkları listeler. 73
KİM.11.2.8. Asitlerin ve bazların kuvvetlerine ilişkin bilimsel sorgulama yapabilme
a) Asitlerin ve bazların kuvvetlerine ilişkin araştırma soruları oluşturur.
b) Asitlerin ve bazların kuvvetlerine ilişkin sembolik ve alt mikro seviyede modeller ge-
liştirir.
Temel Kabuller
70
BECERİLERİN DESTEKLEYİCİSİ EĞİLİMLER Ön Değerlendirme Süreci F A R K L I L
ÖĞRENCİ PROFİLİ
KAVRAMSAL BECERİLER - ALAN BECERİLERİ - İÇERİK ÇERÇEVESİ (ALAN BİLGİSİ)
ÖĞRETİM
ÖĞRENME KANITLARI
PROGRAMLARININ ÖĞRENME (ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME) ÖĞRENME-ÖĞRETME Ö Ğ R E T M E N YA N S I T M A L A R I
ÇIKTILARI
YAŞANTILARI
TEMEL YAKLAŞIMI Türkiye Yüzyılı Köprü Kurma
Maarif Modeli’nde A Ş T I R M A
Eğilimlerin yeri Öğrenme-Öğretme Uygulamaları
Sosyal-Duygusal Öğrenme Becerileri
Erdem-Değer-Eylem
PROGRAMLAR ARASI BİLEŞENLER Sistem Düşüncesi
Bilgi Görseli: Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli
Öğrencilerin merak, azim, özgüven, sorumluluk, girişkenlik, odaklanma, yaratıcılık gibi eğilimlerinin
beslenmesi, becerilerin eyleme dönüştürülme biçimini doğrudan etkileyerek görevlerin başarıyla tamamlamasına
64