Page 21 - Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Okuryazarlığı Öğretmen Kılavuz Kitabı

TARİH DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI
Köprü Kurma Öğrencilerden kökenleri Eski Çağ’a dayanan icatların günümüzde hayatı nasıl etkilediğine
ilişkin çıkarımlarda bulunmaları istenir.
Günümüzdeki hukuk kurallarının hangi ihtiyaçları karşılamak için oluşturulduğunu ve bu
kuralların toplum düzenini sağlamadaki rolünü belirlemeleri istenir.
Eski Çağ’daki yazılı ve yazısız hukuk kurallarını günümüzdeki hukuk kuralları ile ilişkilendir-
meleri sağlanır.
Öğrenme-Öğretme
Uygulamaları TAR.9.2.1
Öğrencilerin verilen farklı kaynaklar üzerinden tarih öncesi devirleri, yazının icadını ve alet
yapabilmenin tarım araçlarının oluşumuna etkisini incelemeleri; Tarım Devrimi’nin ortaya
çıktığı Mezopotamya, Güneydoğu Asya ve Orta Amerika’nın coğrafi özelliklerini belirleme-
leri sağlanır. Öğrenciler, bu mekânlardaki toplumların yerleşik hayata geçmesinde coğrafi
faktörlerin etkisini analiz eder, mekânların birbirleriyle benzerlik ve farklılıklarını açıklaya-
rak bir karşılaştırma tablosu hazırlar (SBAB10.3). Verilen farklı kaynaklar üzerinden Tarım
Devrimi’nin özelliklerini inceler. Örnekler üzerinden Tarım Devrimi’nin farklı mekânlarda,
farklı zamanlarda ve farklı tarım ürünleri (pirinç, buğday, mısır) aracılığıyla gerçekleştiğini
T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI
belirler (SBAB8.4). Tarım Devrimi ile artı ürünün ortaya çıkardığı etkiyi ekonomik faaliyetler
TÜRKIYE YÜZYILI MAARIF MODELI ÖĞRETIM PROGRAMLARI
ve yerleşme ile ilişkilendirir. Tarım Devrimi’nin farklı zaman ve mekânlarda ortaya çıktığını
Köprü Kurma Öğrencilerden Millî Mücadele Dönemi’ne ait izledikleri filmler hakkında duygu ve düşünce-
tarihsel akış şeması üzerinde gösterir. Söz konusu tarihleri birbirine ve günümüze yakın-
lerini paylaşmaları istenir.
lığı veya uzaklığı açısından hesaplayarak ayırt eder (SBAB1.1, SDB1.2). Ulaştığı bilgilerden
Öğrenme-Öğretme TAR.9.2.1
yola çıkarak Tarım Devrimi’nin Eski Çağ medeniyetlerindeki yerleşmeye ve ekonomik fa-
Uygulamaları İTA.12.1.1
aliyetlere etkisini açıklar (SDB2.3). Avcı-toplayıcı bir toplumdan üretici bir topluma geçiş
Öğrencilerden Mustafa Kemal Paşa’nın kişilik özellikleri ile bunların oluşmasında etkili olan
sürecinde Tarım Devrimi’nin insanların ve toplumların yaşam koşullarında ortaya çıkardığı
unsurlar hakkında ‘‘bildiklerim, merak ettiklerim, öğrendiklerim ve hissettiklerim formu’’
değişimleri belirler. Öğrencilerin kendilerini avcı-toplayıcı bir toplumdan üretici topluma
nun ‘‘bildiklerim ve merak ettiklerim’’ bölümlerini doldurmaları istenir (SBAB2.1). Öğren-
geçiş sürecindeki bir birey yerine koymaları, yeni yaşam koşullarını düşünmeleri ve kar-
ciler, verilen kaynaklardan hareketle Mustafa Kemal Paşa’nın kişilik özelliklerini belirler.
şılaşabilecekleri olası zorluklara yönelik özgün çözümler üretmeleri istenir (E2.1, SDB3.1,
Ayrıca yetiştiği dönemde Osmanlı Devleti’nin siyasi, sosyal ve ekonomik durumu, aldığı
SDB3.2, KB3.2). Bu süreçte konuşma halkası tekniği kullanılabilir. Öğrenciler, ulaştıkla-
eğitim ve Millî Mücadele’ye kadar geçen süreçte askerlik deneyiminin rolü üzerinden ki-
rı bilgilerden yola çıkarak Tarım Devrimi’nin Eski Çağ medeniyetlerindeki yerleşmeye ve
şilik özelliklerinin oluşmasındaki temel unsurları tespit eder (OB1, SBAB3.1). Ulaştığı bilgi-
ekonomik faaliyetlere etkisini değerlendirmeye yönelik çalışma yaprağını doldurur.
lerden hareketle Mustafa Kemal Paşa’nın kişilik özellikleri ile bu özellikleri ortaya çıkaran
temel unsurlar arasında ilişki kurar (KB3.1). Bu süreçte Mustafa Kemal Paşa’nın eğitim
hayatında ve görev yaptığı cephelerde azimli ve kararlı davranışlarına örnekler gösterir
TAR.9.2.2
(D3.1). Öğrencilerden, edindiği bilgilerden yola çıkarak ilgili formun ‘‘öğrendiklerim ve his-
Verilen harita ve bilgi görselleri üzerinden öğrencilerin Mezopotamya, Mısır, Anadolu, Av-
Yukarıda verilen metin örneği, tarih dersi öğretim programının 9. sınıfında yer alan Eski Çağ Medeniyetleri
settiklerim‘‘ bölümlerini doldurmaları istenir (SDB1.1).
rupa ve Türkistan medeniyet havzalarındaki devletlerden Sümerler, Akadlar, Asurlular,
isimli üniteden alınmıştır. İlgili metin incelendiğinde SDB3.1 Uyum ve SDB3.2 Esneklik becerilerinin ge-
Babilliler, Mısırlılar, Hititler, Urartular, Frigler, Lidyalılar, Yunan şehir devletleri, Romalılar,
İTA.12.1.2
liştirilmesine yönelik öğrenme yaşantılarının tasarlandığı görülmektedir. Öğrenme yaşantılarına bakıldığında
Makedonlar, İskitler ve Asya Hunlarının öne çıkan özelliklerini tanıtım kartlarına yazmaları
Öğrencilerin kavram öğretim materyalleri üzerinden konu içeriğinde geçen kavramla-
sağlanır. Sunulan farklı kaynaklardan yararlanarak Sümerler, Akadlar, Mısırlılar, Hititler,
rın anlamlarını açıklamaları istenir. Verilen farklı türdeki birinci ve ikinci elden kaynaklar
öğrencilerden kendilerini avcı-toplayıcı bir toplumdan üretici topluma geçiş sürecindeki bir bireyin bir bireyin
Romalılar ve Asya Hunlarının yönetim ve ordu sistemlerinin özelliklerini belirlemeleri iste-
üzerinden Millî Mücadele’nin hazırlık sürecinde Anadolu’daki halkın sosyal ve ekonomik
yerine koymaları; karşılaştıkları yeni, değişen ve belirsiz yaşam koşullarını anlamaları ve kendi duygu ve dü-
durumu, işgallere karşı kurulan cemiyetler, Kuvâ-yı Milliyenin faaliyetleri, Samsun’a çıkış,
nir. Öğrenciler bu devletlerin yönetim ve ordu sistemleri arasındaki ilişkiyi açıklar. Bu sü-
şünce biçimlerini bu koşullara uyarlamaları istenmektedir. Aynı zamanda bu süreçte karşılaşabilecekleri olası
reçte ayrılıp birleşme tekniği kullanılabilir. Eski Çağ medeniyetlerine ait yönetim sistemle-
genelgeler, millî ve bölgesel kongreler ile millî şûraların faaliyetleri, asılsız Pontus iddia-
problemlere alternatif çözümler üreterek zorluklar karşısında esnek bir şekilde davranabilmelerini sağlayacak
rinin özelliklerini yönetim şekli, egemenlik anlayışı, meşruiyet kaynağı başlıklarıyla; askerî
ları, Mebusan Meclisinin toplanması ve Misâk-ı Millî ile Büyük Millet Meclisinin açılışı, Sevr
Barış Antlaşması ve Millî Mücadele’nin finansmanı konularını incelemeleri sağlanır. Öğ-
bir düşünce yapısına ulaşmaları beklenmektedir. Bu sayede gelecekte ortaya çıkabilecek yeni yaşam koşulla-
renciler haritalar üzerinden Sevr Barış Antlaşması ile Misâk-ı Millî sınırlarını karşılaştırır
(OB1, SDB2.1). Öğrencilerden Eski Çağ’da kurul-
(E3.6)
rına karşı uyum sağlama ve yeni problemlere yönelik etkin çözümler üretebilme becerilerinin geliştirilmesine
(SBAB10.1). Misâk-ı Millî’nin Türk milleti için önemini açıklar. Kaynaklara dayanarak Millî
muş devletlerin yönetim ve ordu sistemlerinin genel özelliklerini güçlü ve zayıf yönleriyle
katkı sunulması amaçlanmaktadır. T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI
Mücadele’nin hazırlık sürecinde yaşanan olayları açıklar. Kaynaklarda sunulan bilgileri tab-
yorumlayan kısa bir metin (150-250 kelimelik) hazırlamaları istenir (SDB3.3).
lo, diyagram veya grafiğe dönüştürerek kendi cümleleriyle ifade eder (SBAB11.1, SDB2.1).
COĞRAFYA DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI
Köprü Kurma Öğrencilerden Millî Mücadele Dönemi’ne ait izledikleri filmler hakkında duygu ve düşünce-
Millî Mücadele’nin hazırlık sürecinde yaşanan olayların koşullarıyla günümüzdeki yaşam
lerini paylaşmaları istenir.
Öğrenme-öğretme
koşullarını karşılaştırır. Millî Mücadele’nin hazırlık sürecinde yaşanan olayları dönemin ko-
Öğrenme-Öğretme
şulları çerçevesinde açıklar (SDB3.3). Öğrencilerin, elde ettikleri çıkarımdan hareketle bir
Uygulamaları COĞ.11.3.1.
Uygulamaları İTA.12.1.1
Öğrencilerin dünyadaki tatlı su kaynaklarının tüm su kaynaklarına oranına ilişkin tahmin-
performans görevi hazırlamaları sağlanır. Bu bağlamda Kuvâ-yı Milliyeye gönüllü katılan
Öğrencilerden Mustafa Kemal Paşa’nın kişilik özellikleri ile bunların oluşmasında etkili olan
leri alınır. Tahminler üzerine bir tartışma yapılandırılabilir ve yeryüzündeki su kaynakları-
bir askerin gözünden bulunduğu çevrenin siyasi, askerî, sosyal ve ekonomik koşullarının
unsurlar hakkında ‘‘bildiklerim, merak ettiklerim, öğrendiklerim ve hissettiklerim formu’’
bu mücadeleye etkileriyle ilgili duygu, düşünce ve duyarlılıklarını yansıtan mektup yazma-
nun ‘‘bildiklerim ve merak ettiklerim’’ bölümlerini doldurmaları istenir (SBAB2.1). Öğren-
özelliklerine ve bulunduğu yere göre tasnif edilir ve etiketlenir (E3.7). Bu süreçte öğren-
ları ve bu mektubu sınıf ortamında paylaşmaları istenir (D5.1, E2.1, SDB2.3).
(SDB2.1).
24 ciler, verilen kaynaklardan hareketle Mustafa Kemal Paşa’nın kişilik özelliklerini belirler.
Ayrıca yetiştiği dönemde Osmanlı Devleti’nin siyasi, sosyal ve ekonomik durumu, aldığı
Öğrenmeler, kavram haritasıyla izlenebilir. Türkiye ve dünyadaki su kaynaklarının dağılışı,
dijital veya basılı haritalar üzerinden belirlenir (SBAB10.2, OB1). Tatlı su kaynaklarının sınır-
eğitim ve Millî Mücadele’ye kadar geçen süreçte askerlik deneyiminin rolü üzerinden ki-
lı olduğu yerlerde yaşayan insanların karşılaşabileceği sorunlara değinilir (KB3.3, SDB2.3).
şilik özelliklerinin oluşmasındaki temel unsurları tespit eder (OB1, SBAB3.1). Ulaştığı bilgi-
lerden hareketle Mustafa Kemal Paşa’nın kişilik özellikleri ile bu özellikleri ortaya çıkaran
Tatlı su kaynaklarının kısıtlı olduğu bir senaryo sunularak öğrencilerden bu durumda neler
temel unsurlar arasında ilişki kurar (KB3.1). Bu süreçte Mustafa Kemal Paşa’nın eğitim
hissedebileceklerini ifade etmeleri ve bu farkındalıktan sonra davranışlarında ne gibi de-
hayatında ve görev yaptığı cephelerde azimli ve kararlı davranışlarına örnekler gösterir
ğişiklikler olacağını belirlemeleri istenebilir (E2.1, SDB1.1, SDB3.1, SDB3.2). Tatlı su kay-
naklarının az olması, gelecekte nüfusa ve ihtiyaçlara bağlı kullanımının da artmasından
(D3.1). Öğrencilerden, edindiği bilgilerden yola çıkarak ilgili formun ‘‘öğrendiklerim ve his-
settiklerim‘‘ bölümlerini doldurmaları istenir (SDB1.1).
kullanımına yönelik istasyon tekniği uygulanabilir. Oluşturulan üç istasyonda öğrencilere
İTA.12.1.2
slogan oluşturma, öykü yazma ve poster hazırlama görevleri verilebilir. İstasyon sayısı ve
Öğrencilerin kavram öğretim materyalleri üzerinden konu içeriğinde geçen kavramla-
istasyonlardaki görevler öğrencilerin özelliklerine göre farklılaştırılabilir. Bu süreçte elde
rın anlamlarını açıklamaları istenir. Verilen farklı türdeki birinci ve ikinci elden kaynaklar
edilen ürünler üzerinden tatlı su kaynaklarındaki azalmanın doğal ve beşerî çevreye etki-
üzerinden Millî Mücadele’nin hazırlık sürecinde Anadolu’daki halkın sosyal ve ekonomik r
leri ile bu soruna karşı alınabilecek önlemler doğrultusunda tasarruf bilinci geliştirile ilib
durumu, işgallere karşı kurulan cemiyetler, Kuvâ-yı Milliyenin faaliyetleri, Samsun’a çıkış,
(D17.2, SDB3.3). Öğrenmeler, çalışma yaprağıyla izlenebilir.
Yukarıda verilen öğretim programı örneği coğrafya dersinin 11. sınıf, Doğal Sistemler ve Süreçler ünitesinden
genelgeler, millî ve bölgesel kongreler ile millî şûraların faaliyetleri, asılsız Pontus iddia-
COĞ.11.3.2.
alınmıştır. Örnek incelendiğinde SDB2.1 İletişim becerisinin işe koşulduğu görülmektedir. İlgili öğrenme ya-
ları, Mebusan Meclisinin toplanması ve Misâk-ı Millî ile Büyük Millet Meclisinin açılışı, Sevr
Türkiye’de suyun çevresel (biyoçeşitlilik, sürdürülebilirlik vb.), ekonomik (tarım, enerji, sa-
Barış Antlaşması ve Millî Mücadele’nin finansmanı konularını incelemeleri sağlanır. Öğ-
şantısı gerçekleştirilirken öğrencilerin su kaynakları ilgili yaptıkları sınıflama çalışmalarını diğer arkadaşlarına
18 nayi, ulaşım, turizm, madencilik vb.), politik (kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge,
renciler haritalar üzerinden Sevr Barış Antlaşması ile Misâk-ı Millî sınırlarını karşılaştırır
sunmaları istenmiş; bu sayede sınıf içinde hem bir etkileşim hem de bir tartışma ortamı sağlanarak iletişim
Mavi Vatan, sınıraşan sular, sınır oluşturan sular, enerji üretimi vb.) ve sosyokültürel (me-
(SBAB10.1). Misâk-ı Millî’nin Türk milleti için önemini açıklar. Kaynaklara dayanarak Millî
deniyetlerin gelişimi, festivaller, sağlık, spor vb.) etkileriyle ilgili araştırma yapılması ama- olduğu
becerilerinin gelişimine katkı sunulması amaçlanmıştır. Bunun yanında tatlı su kaynaklarının sınırlı
Mücadele’nin hazırlık sürecinde yaşanan olayları açıklar. Kaynaklarda sunulan bilgileri tab-
cıyla iş birlikli öğrenme yönteminden yararlanarak planlama yapılabilir. Bu kapsamda çev-
yerlerdeki insanların yaşadıkları/yaşayabilecekleri sorunlara değinilerek SDB2.3 Sosyal Farkındalık bece-
lo, diyagram veya grafiğe dönüştürerek kendi cümleleriyle ifade eder (SBAB11.1, SDB2.1).
resel, ekonomik, politik ve sosyokültürel etkilere ilişkin dört grup oluşturulur. Öğrencilerin
Millî Mücadele’nin hazırlık sürecinde yaşanan olayların koşullarıyla günümüzdeki yaşam
risinin gelişimi de desteklenmektedir. Ayrıca olası bir tatlı su kaynağı kısıtlılığı durumunda yaşanabilecekler
ilgilerine göre bir gruba dâhil olmaları sağlanabilir. Gruplardan kendi konularıyla ilgili merak
koşullarını karşılaştırır. Millî Mücadele’nin hazırlık sürecinde yaşanan olayları dönemin ko-
hakkında oluşturacakları senaryolar ile SDB1.1 Kendini Bilme/Öz Farkındalık, SDB3.1 Uyum ve SDB3.2 Es-
ettikleri araştırma sorularını listelemeleri ve bu soruların cevaplarına nasıl ulaşacaklarını
şulları çerçevesinde açıklar (SDB3.3). Öğrencilerin, elde ettikleri çıkarımdan hareketle bir
planlamaları istenebilir. Grupların Türkiye’de suyun çevresel, ekonomik, politik ve sosyo-
neklik becerisi gibi alanlarda gelişmeleri amaçlanmıştır. Bu tür bir senaryo ile öğrencilerin bir olay karşısında
performans görevi hazırlamaları sağlanır. Bu bağlamda Kuvâ-yı Milliyeye gönüllü katılan
kültürel etkilerini yansıtan örnek vakalar üzerinden bilgi toplaması sağlanır. Örneğin Mavi
hangi duyguları yaşadıkları, yeni ve belirsiz durumları nasıl algıladıkları ve zor durumlarla nasıl baş ettikleri
bir askerin gözünden bulunduğu çevrenin siyasi, askerî, sosyal ve ekonomik koşullarının
Vatan (Karadeniz, Akdeniz, Ege Denizi, Marmara Denizi) ele alınırken Türkiye’nin BM Deniz
bu mücadeleye etkileriyle ilgili duygu, düşünce ve duyarlılıklarını yansıtan mektup yazma-
konusunda farkındalık geliştirmeleri mümkün olmaktadır.
Hukuku Sözleşmesi’ne taraf olmamasının nedenleri, günümüzde/gelecekte uluslararası
ları ve bu mektubu sınıf ortamında paylaşmaları istenir (D5.1, E2.1, SDB2.3).
sulardaki hakları veya KKTC ile yürüttüğü Su Temin Projesi araştırılabilir. Toplanan bilgiler
düzenlenir ve çözümlenir. Bu bilgiler harita üzerinde incelenir. Çözümlenen bilgilerden so-
nuçlar çıkarılır ve her grubun elde ettiği sonuçlarla ilgili paylaşımda bulunması, sonrasında
sunulan çalışmalarla ilgili grupların birbirine sorular yöneltmesi sağlanabilir (SBAB10.3). 21
Coğrafi sorgulama sürecinde yapılan bilimsel araştırmada sistematik olma ve öz yeterlilik/
kendine inanma eğilimleri dikkate alınır (SDB1.1, SDB1.2, E1.4, E3.7). Tüm çalışmalar su-
nulduktan sonra tartışma ortamı oluşturularak suyun etkileriyle ilgili sorgulamalar yapılır.
Ülke kaynaklarının sürdürülebilir şekilde kullanılması gerektiği; ulusal kalkınma, millî şuur
ve su güvenliğinin ulusal bağımsızlık açısından öneminin anlaşılabilmesi amacıyla vurgula-
nır (D19.3, OB8). Grupların iş birliği ve iletişim becerisinin ölçülmesinde grup değerlendir-
me formu kullanılabilir. Öğrenmeler açık uçlu sorularla yapılabilir (SDB2.1, SDB2.2).
Bu ünitede performans görevi olarak öğrencilerden Türkiye’de yer alan su kaynaklarından
(deniz, göl, akarsu vb.) birini seçmeleri, seçtikleri su kaynağının kullanımı, yönetimi ve bu
su kaynağında kullanıma bağlı olarak meydana gelen değişimleri araştırmaları istenebilir.
Performans görevi, analitik dereceli puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formuyla de-
ğerlendirilebilir (SDB1.2, SDB2.3, SDB3.3).
18
76