Page 8 - Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Okuryazarlığı Öğretmen Kılavuz Kitabı

TÜRKIYE YÜZYILI MAARIF MODELI ÖĞRETIM PROGRAMLARI

sağlayacak yeterlikleri içeren göstergelerden oluşmaktadır. Ancak bu noktada göstergelerin ilgili süreç
bileşenlerinin nihai tanımlayıcıları olmadığı, göstergelerin temel işlevinin ilgili süreç bileşenlerinin olabil-
diğince somutlaştırılmasına katkı sunmak olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

2.5. SOSYAL-DUYGUSAL ÖĞRENME BECERİLERİ VE ÖĞRETİM
PROGRAMLARINDA İŞLENMESİNE İLİŞKİN ÖRNEKLER

Bu bölümde Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli kapsamında hazırlanan öğretim programlarında yer alan sos-
yal-duygusal öğrenme becerileri ve öğrenme-öğretme uygulamalarında nasıl işe koşulduğuna dair farklı öğre-
tim basamaklarından, derslerden ve ünite/tema/öğrenme alanlarından çeşitli örneklere yer verilmiştir:
2.5.1. BENLİK BECERİLERİ (SDB1)

Sosyal-duygusal öğrenme becerilerinin ilk bileşeni benlik becerileridir. Benlik becerileri, kişinin ihtiyacı olan
kişisel kaynakları geliştirerek kullanabilmesini ifade etmekte ve bu açıdan kendiliği ve kişiliği ile ilgili süreç-
leri yakından ilgilendirmektedir. Öğretim programlarında (I) kendini tanıma (öz farkındalık becerisi), (II)
kendini düzenleme (öz düzenleme becerisi) ve (III) kendine uyarlama (öz yansıtma becerisi) olmak üzere
üç benlik becerisi tanımlanmıştır. Aşağıda bu becerilerin ilgili süreç bileşenleri ile ilgili örnekler ve açıklama-
ları sunulmuştur.
2.5.1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık Becerisi) (SD1.1.)

Kişisel özelliklerin duygu, düşünce ve davranışlara yansımasının bilincinde
olunmasını ifade eder.
SDB1.1. Süreç Bileşenleri
Kendini Tanıma SDB1.1.SB1. Öğreneceği yeni konu/kavram veya bilgiyi nasıl öğrendiğini belirlemek
(Öz Farkındalık
Becerisi) SDB1.1.SB2. Olaylar/durumlar karşısında hangi duyguları yaşadığını fark etmek
SDB1.1.SB3. Kendi duygularına ilişkin farkındalığını artırmaya yönelik çalışmalar
yapmak
T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI
Köprü Kurma Öğrencilerden Millî Mücadele Dönemi’ne ait izledikleri filmler hakkında duygu ve düşünce-
lerini paylaşmaları istenir.
Öğrenme-Öğretme FEL.10.5.1
Uygulamaları İTA.12.1.1
Öğrencilerin ahlak felsefesinin konusunu ve temel kavramlarını açıklamaları amaçlanır. Etik ve ahlak
Öğrencilerden Mustafa Kemal Paşa’nın kişilik özellikleri ile bunların oluşmasında etkili olan
kavramlarının etimolojik kökeninin araştırılması, benzer ve farklı yönlerinin açıklanması sağlanır (KB2.7).
unsurlar hakkında ‘‘bildiklerim, merak ettiklerim, öğrendiklerim ve hissettiklerim formu’’
Örnek olay ve durumlar üzerinden yönlendirici sorularla ahlak felsefesinin temel kavramları buldurulur.
nun ‘‘bildiklerim ve merak ettiklerim’’ bölümlerini doldurmaları istenir (SBAB2.1). Öğren-
Ortaya çıkan kavramları öğrencilerin kendi cümleleriyle ifade etmesi istenir. Öğrencilere bu kavramlarla
ciler, verilen kaynaklardan hareketle Mustafa Kemal Paşa’nın kişilik özelliklerini belirler.
Ayrıca yetiştiği dönemde Osmanlı Devleti’nin siyasi, sosyal ve ekonomik durumu, aldığı
davranışların ilişkilendirildiği hikâye veya aforizmalar yazdırılabilir, canlandırmalar yaptırılabilir (E3.3).
eğitim ve Millî Mücadele’ye kadar geçen süreçte askerlik deneyiminin rolü üzerinden ki-
Bu süreçte öğrencilerin duygularını yansıtabilmesi, duygusal tepkilerinin nedenlerini tartışabilmeleri
şilik özelliklerinin oluşmasındaki temel unsurları tespit eder (OB1, SBAB3.1). Ulaştığı bilgi-
sağlanır (SDB1.1, KB2.18). Süreç, gözlem formu ile değerlendirilebilir. Kavram yanılgıları ve öğrenme
lerden hareketle Mustafa Kemal Paşa’nın kişilik özellikleri ile bu özellikleri ortaya çıkaran
eksikleri belirlenerek dönüt verilir.
temel unsurlar arasında ilişki kurar (KB3.1). Bu süreçte Mustafa Kemal Paşa’nın eğitim
hayatında ve görev yaptığı cephelerde azimli ve kararlı davranışlarına örnekler gösterir
(D3.1). Öğrencilerden, edindiği bilgilerden yola çıkarak ilgili formun ‘‘öğrendiklerim ve his-
Yukarıda felsefe dersinin 10. sınıf öğretim programında yer alan Ahlak Felsefesi ünitesinden bir örnek sunul-
settiklerim‘‘ bölümlerini doldurmaları istenir (SDB1.1).
muştur. Burada öğrencilerin ahlak felsefesinin konusu ve temel kavramlarına yönelik bir anlayış geliştirmeleri
İTA.12.1.2
amaçlanmaktadır. Ahlak felsefesi kavramlarının pek çoğu öğrencilerin günlük yaşamlarıyla yakından ilişkili-
Öğrencilerin kavram öğretim materyalleri üzerinden konu içeriğinde geçen kavramla-
rın anlamlarını açıklamaları istenir. Verilen farklı türdeki birinci ve ikinci elden kaynaklar
dir. Öğrencilerin örnek olay ve canlandırmalarla ahlak felsefesi kapsamındaki olay ve durumlara yönelik duy-
üzerinden Millî Mücadele’nin hazırlık sürecinde Anadolu’daki halkın sosyal ve ekonomik
gularını yansıtmaları, paylaşmaları ve duygusal tepkilerin nedenlerini tartışmaları; SDB1.1 Kendini Tanıma
durumu, işgallere karşı kurulan cemiyetler, Kuvâ-yı Milliyenin faaliyetleri, Samsun’a çıkış,
(Öz Farkındalık) becerisini desteklemektedir. Öz farkındalık becerisi, yeni olay ve durumlar karşısında birey-
genelgeler, millî ve bölgesel kongreler ile millî şûraların faaliyetleri, asılsız Pontus iddia-
lerin duygularını fark etmeleri ve duygusal tepkilerin nedenlerini araştırmalarıyla ilgilidir. Ahlak felsefesi kap-
ları, Mebusan Meclisinin toplanması ve Misâk-ı Millî ile Büyük Millet Meclisinin açılışı, Sevr
Barış Antlaşması ve Millî Mücadele’nin finansmanı konularını incelemeleri sağlanır. Öğ-
samındaki olay ve durumlara verilebilecek duygusal tepkilerin geçmiş yaşantılar, kültür, ön yargılar gibi çeşitli
renciler haritalar üzerinden Sevr Barış Antlaşması ile Misâk-ı Millî sınırlarını karşılaştırır
faktörlerden etkilenebileceği düşünüldüğünde bu öğrenme yaşantısının öğrencilerin öz farkındalık becerilerini
(SBAB10.1). Misâk-ı Millî’nin Türk milleti için önemini açıklar. Kaynaklara dayanarak Millî
nasıl destekleyeceği daha iyi anlaşılabilir. Örneğin, Kendini Tanıma (Öz Farkındalık) benlik becerisi işleti-
Mücadele’nin hazırlık sürecinde yaşanan olayları açıklar. Kaynaklarda sunulan bilgileri tab-
lirken, aşağıda verilen süreç bileşenlerinin ilgili göstergelerinin öğrencilerde görülmesi amaçlanmaktadır. Bu
lo, diyagram veya grafiğe dönüştürerek kendi cümleleriyle ifade eder (SBAB11.1, SDB2.1).
Millî Mücadele’nin hazırlık sürecinde yaşanan olayların koşullarıyla günümüzdeki yaşam
doğrultuda öğretmenlerin ilgili çıktıda, ilgili sınıf düzeyine uygun şekilde süreci işletmeleri beklenmektedir.
8 koşullarını karşılaştırır. Millî Mücadele’nin hazırlık sürecinde yaşanan olayları dönemin ko-
şulları çerçevesinde açıklar (SDB3.3). Öğrencilerin, elde ettikleri çıkarımdan hareketle bir
performans görevi hazırlamaları sağlanır. Bu bağlamda Kuvâ-yı Milliyeye gönüllü katılan
bir askerin gözünden bulunduğu çevrenin siyasi, askerî, sosyal ve ekonomik koşullarının
bu mücadeleye etkileriyle ilgili duygu, düşünce ve duyarlılıklarını yansıtan mektup yazma-
ları ve bu mektubu sınıf ortamında paylaşmaları istenir (D5.1, E2.1, SDB2.3).

18