Page 21 - Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Okuryazarlığı Öğretmen Kılavuz Kitabı

TÜRKIYE YÜZYILI MAARIF MODELI ÖĞRETIM PROGRAMLARI

haritası üzerinden ülke sınırlarının belirginleştirilmesine yönelik etkinlikler yapılır, sınır komşumuz olan ülke-
ler tanıtılır ve sınırlarımızın önemi ve güvenliği ile ilgili sınıf içi bilgilendirmeler, tartışmalar gerçekleştirilir.
Millî bilinç oluşturmaya yönelik açıklamalarla vatanseverlik değeri bağlamında bir farkındalık oluşturulacağı
düşünülmektedir.

6. Örnek İlkokul İnsan Hakları, Vatandaşlık ve Demokrasi Dersi

İHVD.4.1.3.
Yaşama hakkı, sağlık hakkı, eşitlik hakkı, seyahat hakkı, eğitim hakkı, dinlenme ve serbest
zaman hakkı, din ve vicdan özgürlüğü, düşünce özgürlüğü ile bilim ve sanat özgürlüğünü
içeren temel hak ve özgürlüklerimize ilişkin görseller öğretmen tarafından hazırlanarak bir
kutu içinde sınıfa getirilir. Öğrencilerden kutunun içine bakmadan bir görsel seçmeleri ve
bu görselin ne anlattığı hakkında kısa bir konuşma yapmaları istenir (E1.5., SDB2.1.). Temel
hak ve özgürlüklerimiz ile ilgili sınıfa getirilen görseller öğretmen tarafından açıklanır. Öğ-
rencilere temel hak ve özgürlüklerimizi anlatan bir metin verilir. Metin 5N1K soruları ile in-
celenir. Metindeki durumların hangi temel hak ve özgürlüklerimiz ile ilgili olduğu öğrenciler
tarafından tespit edilir. Metinde yer alan durumlar üzerinde tartışılarak özgürlüğün anlamı
ve kişisel özgürlüklerin sınırlarının başkalarının haklarını ihlal etmeyecek şekilde belirlen-
mesi gerektiği üzerinde durulur (D11.3., E2.1.). İnsan hak ve özgürlüklerinin korunması ve
güçlendirilmesi için çalışan İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumuna (TİHEK), Kamu Denetçiliği
Kurumuna, İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına değinilir.

Yukarıda yer alan metin örneği, ilkokul 4. İnsan Hakları, Vatandaşlık ve Demokrasi dersi öğretim programı 1.
öğrenme alanı olan "Çocuk Olarak Haklarımla Varım"a aittir. Bu metin değerler eğitimi bağlamında incelen-
diğinde metinde yer alan öğrenme çıktısının D11 Özgürlük değerleri ile ilişkilendirildiği görülmüştür. Metin-
de özgürlük değerinin alt bileşeni olan "D11.3. Kişisel ve toplumsal haklara saygı göstermek" kullanılmıştır.
Yaşantı gerçekleştirilirken öğrencilerden temel hakları içeren bir metin üzerinden tartışma yaptırılır. Tartışma
sırasında öğrencilere kendi haklarını kullanırken başkalarının da hakkına saygı göstermenin önemi üzerinde
durulur. Ayrıca yine bu örnek metinden yola çıkarak öğrencilerden kişisel özgürlüklerinin sınırlarını belirler-
ken başka kişilerin özgürlük alanlarını ihlal etmemeleri gerektiği üzerinden özgürlük değerine vurgu yapılır.
Böylece öğrencilerden temel haklarını kullanırken diğer kişilerin haklarına da saygı duymanın önemini fark
etmeleri beklenir.

7. Örnek İlkokul Hayat Bilgisi Dersi

HB.3.3.1
Öğrencilerden aile ve toplum arasındaki ilişkiyi çözümleyebilmeleri (KB2.4) beklenir. Ailenin
(a) ve toplumun (b) özelliklerini belirlemeleri istenir. Bunun için görseller, eğitici içerikler
gibi materyaller kullanılarak öğrencilerin ailenin ve toplumun özelliklerini belirlemeleri sağ-
lanır (OB4.1). Ailenin topluma karşı görev ve sorumluluklarını yerine getirmesi, akrabalık,
komşuluk ve mahalle ilişkilerinin, toplum üzerindeki etkisi gibi hususlar üzerinde durulur
(D11.3). Öğrencilerden aile ve toplum arasındaki ilişkiyi belirlemeleri (c) beklenir. Aile içinde
israftan kaçınmanın, bilinçli tüketici davranışları sergilemenin, vergi vermenin ülke ekono-
misine ve toplum düzenine etkileri üzerinde durulur (D16.2), (OB3.3, OB6.1). Aile ve aile bir-
liğinin toplumda önemli bir yeri olduğu vurgulanır (D2.1). Bu aşamada zincir kavram haritası,
kavram ağı gibi ürünler oluşturmaları istenebilir ve bunlar dereceli puanlama anahtarı ile
değerlendirilebilir. Ürünler, öğrencilerin portfolyolarına dâhil edilir.

Yukarıda yer alan metin örneği İlkokul 3. sınıf Hayat Bilgisi dersi öğretim programı 3. öğrenme alanı olan
"Ailem ve Toplum"a aittir. Bu metin değerler eğitimi bağlamında incelendiğinde, metinde yer alan öğrenme
çıktısının D2 Aile Bütünlüğü, D11 Özgürlük ve D16 Sorumluluk değerleri ile ilişkilendirildiği ve bu değer-

21