Page 9 - Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Okuryazarlığı Öğretmen Kılavuz Kitabı

TÜRKIYE YÜZYILI MAARIF MODELI ÖĞRETIM PROGRAMLARI

uygulayan öğretmenlerin, değer eğitimi açısından öğrenciler için iyi bir örneklik teşkil ettiği açıktır. Örneğin
öğrencilere yardımseverlik değerini kazandırmak için öğretmenin sadece bu değeri ders bağlamında anlat-
ması yeterli değildir. Öğretmenin, zorda kalan bir öğrenciye sahip çıkarak ve onun elinden tutarak örnek
olması gerekir. Adalet değerini ders içindeki bir etkinlikle anlatmanın yanı sıra, öğrencilere olan ilgi ve mu-
amelesinde de adil davranması, notlandırmayı eşit şartlarda yapması gerekir. Vatanseverlik değerini sözlü
olarak anlatmak yeterli değildir; öğretmenin ülkeyi ilgilendiren millî meselelerde öğrencilere karşı sergile-
diği tavır, bu değerin yerleşmesine büyük katkıda bulunacaktır. Öğrencilerin bir konuyu kavramada zorluk
çektiklerinde sabırlı davranıp sakin kalan bir öğretmenin sabır değerini anlatması çok daha etkili olacaktır.
• Kültürel Yaşama Uygunluk: İnsanlar doğru, güzel veya önemli gibi değer yargılarını, içinde yaşadığı
toplumun kültürel mirasından öğrenmektedir. Bu anlamda eğitim sürecinde öğrenilen değerlerin, öğren-
cinin zihninde kopukluk olmaması için, toplumun kültürel mirası ile bütünleştirilmesi gerekir. Bu süreçte
öğretmenden beklenen EDE çerçevesi tablosundaki değerleri kültürel miras içinde konumlandırmasıdır.
Örneğin saygı değerini anlatan bir öğretmenin, bu değeri kültürel mirasa uygun olarak, toplum içinde
yüzyıllar boyunca hem inancın hem de coğrafyanın etkisiyle ortaya çıkmış geleneksel uygulamalarla des-
teklemesi gerekir. Anne, baba ve diğer aile büyüklerine saygılı olmak, bayramlarda ziyaret etmek, hediye
götürmek ve ellerini öpmek gibi uygulamalarla saygı değerini anlatmak öğrencinin bu değeri kültürel
yaşamla bütünleştirmesini sağlar. Merhamet değerini anlatan bir öğretmenin bu değeri toplumun kültürel
yaşamı içerisinde konumlandırması gerekir. Öğretmen, inanç ve kültürel değerlerimizde tavsiye edildiği
üzere fakirlere, yetimlere, hastalara, yaşlılara, çocuklara merhamet ederek öğrenciler için örneklik oluştu-
rur ve kültür değerin kültürel mirasla bütünleşmesini sağlar.

• Aile ile iş birliği: Değer eğitiminin etkili bir şekilde uygulanabilmesi için aile ile işbirliği kritik bir öne-
me sahiptir. Öğrencilerin değerler bağlamında olumlu davranışlar sergileyebilmeleri için okulda öğretilen
değerlerin aile tarafından desteklenmesi gerekmektedir. Ailede desteklenmeyen değerler, öğrencilerde tu-
tarsızlık yaratabilir ve öğrenme sürecini olumsuz etkileyebilir. Örneğin, okulda aile bütünlüğü değerini
öğrenen bir öğrenci, bu değerin aile içinde de yaşandığını görmek ister. Anne, baba ve çocuklar arasındaki
güçlü ilişkiler, öğrencinin değerleri içselleştirmesine büyük katkı sağlar. Bu nedenle, öğretmenler ve okul
personeli, değer eğitiminde velileri sürece dâhil etmeli ve bu iş birliğini sürekli kılmalıdır. Veli toplantı-
larında, evde değer eğitiminin önemi vurgulanmalı, velilerden çocuklarına sorumluluk, saygı, dürüstlük
gibi değerler kazandırmaları için rehberlik etmeleri istenmelidir. Örneğin, sorumluluk değeri çerçevesinde
veliler, çocuklarına evde yapabilecekleri görevler vererek bu değerin pekişmesine katkı sağlayabilirler.
Ayrıca, değer kazanımında sorun yaşayan öğrencilerle ilgili öğretmen ve velilerin iletişimi sürekli olmalı
ve verilen sorumluluklar hakkında karşılıklı bilgilendirme yapılmalıdır. Böylece, aile ve okulun birlikte
hareket etmesi, öğrencilerin değerleri daha etkili ve kalıcı bir şekilde benimsemelerine olanak sağlar.
• Teknoloji ve Medyayı Kullanma Günümüz teknoloji dünyasındaki hızlı gelişmeler; bilim, sanayi, ha-
berleşme ve eğitim gibi pek çok alanı derinden etkilemektedir. Bu gelişmeler içerisinde yetişen nesillerin
bundan sonraki hayatlarında teknoloji ile çok daha fazla içli dışlı olacakları kesindir. Bu bakımdan eğitim
sürecinde teknoloji kullanımının artmasına paralel olarak değerlerin aktarılması sürecinde de teknoloji
ve medya araçları devreye sokulmalıdır. EDE çerçevesi içindeki değerlerin anlatımı, çeşitli video ve kısa
filmlerle, çarpıcı yaşam örneklerini içeren sunumlarla desteklenmelidir. Çünkü sosyal ve beşerî başarının
ana ölçütü olarak teknoloji gösterilmektedir. Öğrencilerin hem bireysel hem de sosyal gelişimlerine katkı
sağlayacak değerlerin kazanılmasında gelişen teknolojilerden faydalanılması önemli bir husustur. Özellik-
le dijital teknolojilerin değerler eğitiminde kullanıldığı zaman ahlaki değerlerden taviz verilmeden hareket
edilmesi gerekmektedir. Örneğin tasarruf değerinin kazandırılmasında öğretmen etkileşimli tahtaya; dün-
yada içilebilir su kaynaklarının ne kadar kaldığını, tüketimin hangi seviyede olduğunu, tasarrufa dikkat

9