Page 14 - Ortaöğretim Veli Rehberlik Kitabı 1

Ergenlik Döneminde Değişim

Ergenlik Sürecindeki Zihinsel Değişiklikler İçin Ebeveynlere Öneriler
Çocuğunuzun gelişen zihinsel süreçlerini desteklemek ve günlük hayatta karşılaştığı sorunlar hakkında düşünmesine
yardımcı olmak için yapabilecekleriniz şunlardır:

» Çocuğunuzun yeni şeyler denemesi ve kendi başına bir şeyler çözmesi de beyin gelişimine katkıda bulunur. Bir
ebeveyn olarak çocuğunuzun merakını teşvik ederek, onun fikirlerini dinleyerek ve öğrenme ortamları sağlayarak
ona destek olabilirsiniz.
» Çocuğunuzun karar verme becerisini güçlendirmek için onu destekleyebilirsiniz. Örneğin akran baskısı gibi zorla-
yıcı durumlar hakkında çocuğunuzla konuşabilirsiniz. Bu ve benzeri durumlarla nasıl başa çıkacağını, arkadaşla-
rına nasıl “hayır” diyebileceğini pratik yapmasını sağlayabilirsiniz. Ayrıca verilen bir görevi veya sorumluluğu nasıl
küçük adımlara bölebileceğine, öncelikli olanların neler olduğunu fark etmesine, olası kararlarının artı ve eksilerini
değerlendirmesine yardımcı olabilirsiniz.
» Çocuğunuzun kararlarını “saçma” veya “imkânsız” olarak değerlendirmekten kaçınabilir, aldığı kararları çocuğu-
nuzun bakış açısından anlamaya çalışabilirsiniz. Çocuğunuzdan belirttiği fikre nasıl vardığını, bu görüşün veya
kararın alternatifinin ne olabileceğini düşünmesini isteyebilirsiniz.

» Çocuğunuzun düşüncelerini ifade etme çabasını size karşı yapılan bir meydan okuma olarak değil normal geli-
şimsel bir süreç olarak değerlendirebilirsiniz. Fikirlerini başkalarına nasıl uygun bir şekilde ifade etmeleri gerektiği
konusunda da onu azarlamadan, normal bir ses tonuyla, kelimelerinizi dikkatli bir şekilde seçerek ve “ben dili”yle
belirtebilir ve nasıl ifade etmesi gerektiği konusunda ona örnek sunabilirsiniz. Örneğin “Çocuğum, düşünceleri-
mizi veya duygularımızı söylerken ‘ben dili’ni kullanmamız, başkalarıyla daha sağlıklı iletişim kurmamızı sağlar.
Örneğin ‘Ben … hissediyorum.’, ‘Ben … şeklinde düşünüyorum.’ gibi cümlelerle karşımızdakine ne hissettiğimizi
ve düşündüğümüzü net bir şekilde ifade edebiliriz. Sen de bu yöntemi kullanarak duygularını, düşüncelerini daha
etkili bir şekilde ifade edebilirsin. Sen/Siz şöylesiniz, böylesiniz diyerek düşüncelerini ifade edersen de ‘Sen dilini’
kullanmış olursun. ‘Sen dili’ karşımızdakini suçlayıcı bir iletişim tarzıdır. Düşüncelerinde, duygularında haklı olsan
da ‘Sen dili’ kullandığında karşındaki kişi savunmaya geçtiği için seni anlamaz ve iletişimin sekteye uğrar. Birbiri-
mizi suçlamak veya kendimizi savunmak yerine ‘Ben dilini’ kullanarak daha iyi anlaşabilir ve sorunlarımıza birlikte
çözüm bulabiliriz.” diyebilirsiniz.

Ergenlik Döneminde Sosyal Duygusal Gelişim

Ergenlerin sosyal duygusal gelişimleri, fiziksel gelişimleri kadar hızlı ilerlemez. Diğer bir deyişle duygusal gelişimleri her
zaman fiziksel büyümelerine ayak uyduramaz ve fiziksel olarak yetişkin gibi görünseler de duygusal yönden bir
yetişkin gibi değillerdir. Bu nedenle çocuğunuzun fiziksel gelişimine bakarak sosyal duygusal gelişimine uygun olma-
yan sorumlulukların verilmesi doğru olmayacaktır.

15
14
14 15