Page 135 - 3 ADIM TYT FELSEFE
P. 135
FELSEFE
TYT 2.
ADIM
15. Yüzyıl - 17. Yüzyıl Felsefesi-1
1. 15-17. yüzyıl felsefesi Antik Çağ düşüncesinden etkilenmesi 3. “Bir şeyi kavradığımız zaman, ona ilişkin hiçbir karar ver-
sebebiyle ilk olarak insan sorununu işlemiştir. İnsanı arayan, in- mezsek, aldanma tehlikesiyle karşılaşmayız. Hatta yargı-
sanın özü ile bu dünyadaki yerinin ne olduğunu araştıran çalış- mızı sunduğumuz şeyde açık ve seçik olarak bildiğimiz
malara “hümanizm” adı verilir. Hümanizm, modern insanın yeni şeyi kabul edersek aldanmamız yine olanak dışıdır. Ancak
hayat anlayışını dile getiren bir akımdır. Bu yeni hayat anlayışı genel olarak aldanmamıza neden olan şey daha çok, yar-
dinden bağımsız bir kültür kurmak, insan ve dünya ile ilgili bir gımızı sunduğumuz şeyin henüz tam bilgisini edinmeden
felsefe yaratmak istemiştir. karar vermemizdir. Şunu kabul ediyorum ki anlayışımız ol-
maksızın hiçbir şeye ilişkin yargıda bulunamayız. Çünkü
Buna göre;
istencimizin, anlayışımızın herhangi bir biçimde kavrama-
I. Benliğini bulmuş ve kişiliğini oluşturmuş insan tipinin dığı şey üzerine karar vermesi için hiçbir neden yoktur; an-
ortaya çıkması cak hiç kavramadığımızı onaylamak için istenç kesinlikle
zorunlu olmasına karşın, yargıda bulunmamız için tam bir
II. İnsanın Tanrı’nın etrafında dönen kültür sistemi içerisinde
bilgi edinmemiz zorunlu olmadığından, çoğu zaman ancak
belli bir görevi yerine getirmesi
pek belirsiz bir şekilde bildiğimiz şeyleri kabul ediyoruz.”
III. Kiliseden bağımsız bir şekilde yaşama dair özgür
Descartes’ın bu görüşlerinden hareketle aşağıdaki
düşünceler geliştirilmesi
yargılardan hangisine ulaşılamaz?
IV. Ulusların kendi dillerini, düşünce hayatlarını, sanatlarını,
siyasal yapılarını geliştirmeye başlaması A) Yeterince bilmediğimiz şeyler üzerine verilen kararlar bizi
yanlışa götürür.
V. Ben kimim, ne olacağım? sorularının yanıtlarının kader
de hazır olarak bulunması B) Bazen bildiği bir konuda yargısız kalmak bireyi hataya
düşmekten alıkoyar.
ifadelerinden hangileri hümanizmin sonuçları olamaz?
C) Sadece anlayışla her şeyi onaylayabilirim ya da yad-
A) I, II, V sıyabilirim.
B) I ve IV D) İstencimi bilgimin sınırlarında tuttuğum müddetçe aldanmama
C) II, III, IV olanak yoktur.
D) II ve V E) Anlamadığımız bir konuyla ilgili yorum yapabilmemiz
olanak dışıdır.
E) III ve IV
2. “İyi yasalar gerekli olanlardır. Onaylanmış kurallardan ibaret
olan yasaların faydası, insanları iradi eylemlerden menetmek
değil arzuları, telaşları veya düşüncesizce hareketleriyle kendi-
lerine zarar vermeyecek şekilde onları yönlendirmektir; yolcu-
ları durdurmak değil onları doğru yoldan götürmek için konulan
çitler gibi. Dolayısıyla, gerekli olmayan ve bir yasanın gerçek
amacına sahip olmayan yasa, iyi bir yasa değildir. Egemenin 4. Rönesans dönemi düşünürlerinden Petrarca “insanın ne oldu-
yararı için olan fakat halk için gerekli olmayan bir yasanın iyi bir ğunu” bilmek ister ve doğru yaşamanın ölçütünü araştırır. Ve
yasa olduğu düşünülebilir; ama öyle değildir. Çünkü egemenin ona göre doğru yaşamın kaynağı Hristiyanlıkta değil, Roma
ve halkın iyiliği ayrılamaz. Zayıf uyrukları olan bir egemen zayıf Stoa’sındadır. Bu öğretiye göre insan için en yüksek değer ruhu-
bir egemendir; egemeni, onları istediği şekilde yönetme yetki- nun bağımsızlığı, özgürlüğüdür. Buna da inanç ile değil, akıl ve
sinden yoksun bir halk da, zayıf bir halktır.” erdem ile ulaşılır.
T. Hobbes’un bu görüşlerinden hareketle aşağıdaki yar- Buna göre Rönesans dönemi için aşağıdakilerden hangisi
gılardan hangisine ulaşılabilir? söylenebilir?
A) Yasalar yalnızca devletin çıkarlarını korumak zorundadır. A) Dini dogmalar en güvenilir bilgi kaynağıdır.
B) Yasalar insanları bireysel seçimlerinden uzaklaştırabildikleri B) Doğru ve erdemli davranışı toplumsal kabuller belirler.
oranda iyidir.
C) Birey olmak, otoritelerden bağımsız, aklı kılavuz edinmeyi
C) Devletin mutlak egemenliği bireye zarar verir.
gerektirir.
D) Halk için iyi olan her şey aynı zamanda devlet için de iyidir.
D) Kilisenin öğretileri, doğru yaşamın ilkelerinin belirleyicisidir.
E) Yasaların temel amacı bireyi devlet karşısında güçlü
E) İnsan kendini ait olduğu kültürle bağ kurarak var edebilir.
kılmaktır.
133
