Page 35 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE
TYT 3.
ADIM
Felsefeyle Düşünme-2

1. Wittgenstein, “Dilimin sınırları, dünyamın sınırlarını belirler.” 3. Analoji, özelden özele yapılan akıl yürütme biçimidir. Özel
der. Buradaki “dil” ve “dünya” kavramları önemlidir. Dil, doğ- durumlar arasındaki benzerliklere dayalıdır.
ruluğunu ve yanlışlığını tartışabileceğimiz önermeleri ifade
Buna göre aşağıdakilerden hangisi bir analoji örneğidir?
eder. Dünya ile ilgili olarak ise, “Dünya olguların toplamıdır,
şeylerin değil.” şeklinde bir ifade kullanılır. Bu cümle ile bir A) Bütün filozoflar tutarlıdır.
kavramın anlam kazanabilmesi, farklı kavramlarla bir arada Hegel bir filozoftur.
olması, farklı kavramlarla tasarımlanması gerektiğini söyler. O hâlde Hegel de tutarlıdır.
Dil, dünyayı tasarımlayarak onun hakkında konuşabilir. Dil
B) Kant bir Alman, aydın, akıllı ve filozoftur.
ancak doğa bilimleri ile ilgili şeyleri söyleyebilir.
Hegel de Alman, aydın ve akıllıdır.
Wittgenstein’ın bu görüşlerinden hareketle dil ve dünya O hâlde Hegel de filozoftur.
ilişkisini anlatan en temel ifade aşağıdakilerden hangisidir? C) Filozoflar düşüncesi üzerine düşünür.
Kant bir filozoftur.
A) Dünyada deneysel olan her şeyi zihinsel olarak tasarlayıp
O hâlde Kant da düşüncesi üzerine düşünür.
aktarmamız dil ile olur.
D) Bütün insanlar ölümlüdür.
B) Düşünce dünyamızın zenginleşmesi ve yeni fikirlerin üre-
Eflatun da insandır.
tilebilmesi ancak dil ile olur.
O hâlde Eflatun da ölümlüdür.
C) Dil içerisindeki tüm ifadeler dünyayı tasarlamamıza fayda
E) Fârâbî rasyonalist bir filozoftur.
sağlar.
Rasyonalist filozoflar akılcıdır.
D) Dünyayı nasıl algıladığımızı anlatmak ancak dil ile müm-
O hâlde Fârâbî de akılcıdır.
kündür.
E) Dil, dünyamızı geliştirip değiştiren en etkili araçtır.

2. Felsefede ileri sürülen fikirler filozoflar tarafından çeşitli şekil-
4. Yaşamımızda anlama yetimiz olan aklı elimizden geldiğin-ce
lerde temellendirilirler:
mükemmel kılmak bizim için her şeyden faydalıdır. Hatta
Kötülük yapan insan en fazla kendine zarar verir. Hiç en büyük mutluluk bundan ibarettir. Gerçekten de mutluluk
Örnek 1 kimse bilerek kendine zarar vermez. Kendine zarar Tanrı’yı sezgisel olarak bilmekten doğan ruh huzurundan
vermek bilgisizlikten doğan bir kötülüktür. Demek ki
başka bir şey değildir. Aklımızı mükemmel kılmak ise Tanrı’yı,
‘‘Hiç kimse, bilerek kötülük yapmaz.” onun sıfatlarını ve onun doğasının zorunluluğundan kaynak-
Var olan her şeyin varoluşunun bir nedeni ya da ge- lanan eylemlerini anlamaktır. İnsan doğanın bir parçasıdır ve
rekçesi olmalıdır. Herhangi bir şeyin kendini üretmesi doğa yasaları, insan doğasını kendine itaat etmeye ve he-
ya da kendi varoluşunun nedeni olması imkânsızdır. men her yola başvurarak kendisiyle uyumlu olmaya zorlar.
Örnek 2 Dolayısıyla nihai bir neden olmazsa ya sonsuz bir bi- Spinoza’nın Ethica adlı eserinden alıntılanan bu parça,
çimde nedenleri takip etmeye devam edeceğiz ya da
nihayetinde, zorunlu olarak bir nedene kavuşacağız. aşağıdaki filozofların görüşlerden hangisiyle ilişkilendi-
rilebilir?
Demek ki “Var olan her şeyin varoluşunun bir nedeni
ya da gerekçesi olmalıdır.” A) “Bilmek güçtür, bilmek doğaya egemen olmaktır.”
(F. Bacon)
Verilenler bir bütün olarak değerlendirildiğinde aşağıda-
kilerden hangisini örneklendirdiği söylenebilir? B) “İnsan acılardan kaçmalı, mutluluğu yakalamalıdır.”
(Epiküros)
A) Felsefi soru oluşturmayı
C) “İnsan her şeyin ölçüsüdür.” (Protagoras)
B) Dil - düşünce ilişkisini
D) “İnsan elinde olan ile olmayanı bilmeli, doğaya uygun ya-
C) Argümanlarla görüş oluşturmayı
şamalıdır.” (Epiktetos)
D) Doğruluk - gerçeklik ilişkisini
E) “İnsan belli koşullarda hep belli şekillerde davranır.”
E) Bilim - hayat ilişkisini (Machiavelli)

33