Page 40 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE 3. ADIM

5. Herakleitos filozofların doğada süreklilik, değişmezlik ve 8.
kalıcılık aradıkları için yanılmış olduklarını söyler. Ona göre Herakleitos’a göre “arkhe” ateştir. Ateş,
doğada var olan, yaşayan her şey doğadaki başka bir şe- oluşu sağlayan temel unsurdur. Bu durum
yin yıkımından ya da ölümünden dolayı vardır. Doğadaki her süreklidir yani her şey sürekli bir değişim
şey sürekli bir değişim ve dönüşüm içerisindedir. Sürekli de- içindedir. Değişimi anlamak için zamanı dü-
ğişimler geçirmeyi doğanın temel bir niteliği saymıştır. Bunu şünmek yeterlidir. Her şey karşıtıyla vardır
“Değişmeyen tek şey değişmenin kendisidir.” sözüyle ifade ve kaçınılmaz olarak karşıtına dönüşecektir.
etmiştir. Yaşam ölüme, sıcak soğuğa… Karşıtların
savaşı uyumlu birliğe ve ardından yeniden
Parçada ifade edilen varlık görüşü aşağıdaki akımlardan karşıtların savaşına dönecektir.
hangisi ile benzerlik gösterir?

A) Pragmatizm
B) Materyalizm
Parmenides ise “Varlık vardır, yokluk yok-
C) Rölativizm tur.”düşüncesini temel ilke olarak almıştır.
Ona göre varlık; ezelî-ebedî, bölünemez,
D) Düalizm
boşluk içermeyen ve hareketsiz olandır.
E) İdealizm
Varlık aldatıcı olarak, çokluk olarak görünse
de asıl olarak varlık bir olandır. Değişim ise
bir yanılgıdan ibarettir.

6. Antik Yunan filozoflarından;

Empedokles’e göre tüm var
Herakleitos için her şeyin Verilen filozofların “varlık” konusundaki düşünceleri ile
olanların özünde toprak,
kaynağında ateş, savaş ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
hava, su ve ateş olmak üze-
yani zıtların birliği vardır.
re dört unsur bulunmaktadır. A) Sadece varlık felsefesi ile ilgili çözümlemeler yaptıkları
B) Varlığı idea cinsinden unsurlarla açıkladıkları
Thales’e göre evrenin ana C) Varlıkla ilgili karşıt fikirler öne sürdükleri
maddesi sudur.
D) Varlığın özüne değişimin olduğu düşüncesini koydukları
Bu filozofların ortak yanı aşağıdakilerden hangisidir? E) Varlığın, karşıtlıklar içindeki bütünlüğü görmekle kavranacağı

A) Varlığı açıklarken deney ve gözleme başvurmaları.
B) Varlığın temeline maddesel bir cevher yerleştirmeleri. 9. Aristoteles’ten miras kalan “Var olan şeyin, var olan şey olarak
ayrımsanması varlık kavramıyla olur.” ifadesi varlık hakkındaki
C) Varlığın değişimini açıklamaya çalışmaları.
ilk ön yargıdır. Bu ön yargı nedeniyle “varlık” var olan şey olarak
D) Varlığın temelinde birbirine indirgenemeyen iki cevher kavranmaz. “Varlık” var olan şeyler gibi belirlilik kazanmaz. Varlık
görmeleri. daha tümel kavramlardan türetilemez ve tikel kavramlarla da su-
nulamaz. “Varlık” kendiliğinden açık kavramdır. Tüm bilmeye, var
E) Varlığı birden fazla unsurla açıklamaları.
olan şeylerle her ilişkiye, hatta kendi ile ilişkiye “varlık” eşlik eder.
Varlık özellikle dilde şeylerin ifadesinde açığa çıkar. Varlık, kuru-
lan her cümlede “-dır” eki olarak oradadır ancak anlaşılmaz olarak
kalır. Oysa cümle içinde sıradan bir anlaşılırlık içinde durduğunu
7. Marangozun biri ormanda gezerken yaşlı, kuru ve yıkılmış düşünürüz ve üzerinde durmayız. Buna rağmen “varlık”ın anlamı-
bir ağaca rastlar. Bu ağaçtan faydalanması gerektiğini düşü- na ilişkin sorunun sorulması ilkesel bir zorunluluktur. Çünkü her
nür. Ağacın dallarını keser, kestiği dalları toplayarak iş yerine durumda bir varlık anlayışı içinde yaşıyoruz ve bu “varlık”ın anla-
götürür. Getirdiği dalları yontar, işler ve şekil verir. Sonunda mı hakkında sadece içi boş ön yargılara sahibiz.
ortaya çok güzel bir masa çıkar.
Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
Parçada geçen masa ve marangoz kavramları
A) Varlığı var olan şey olarak düşünmek doğru değildir.
Aristoteles’in varlık anlayışına göre aşağıda verilen han-
gi nedenlere sırasıyla karşılık gelmektedir? B) Varlık, ön yargılarla ele alındığı için tanımlanamamıştır.
C) Varlık, kendi kendine açık olan bir kavramdır.
A) Fail, maddi B) Formel, fail
D) Varlık kavramını kelime ve cümlelerde yer aldığı için
C) Fail, ereksel D) Formel, maddi
önemseriz.
E) Maddi, ereksel
E) Varlık kavramının anlamı sürekli sorgulanmalıdır.

40