Page 53 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE
TYT 3.
Bilgi Felsefesinin Konusu ve ADIM
Problemleri-1

2019 TYT 2020 TYT

1. Descartes, Sofist Gorgias’dan beri süregelen kuşkuculuğu 3. Doğuştan ilkeler olsaydı bunların, çocuklarda yetişkinlerde
eleştirmek amacıyla “Düşünüyorum o hâlde varım.” önerme- olduğundan daha belirgin olması beklenirdi çünkü çocuklar
sini geliştirmiştir. Buna göre, her şeyin varlığından hatta bir yerel âdetlerden daha az etkilenmiştir ve daha az dünya de-
rüyada olup olmadığımdan bile kuşku duyabilirim. Fakat kuş- neyimine sahiptir. Çocuklarda böyle ilkeler bulunmadığına
göre doğuştan getirilen herhangi bir mantık ilkesi de ahlak
ku duyarken kuşku duyduğumdan ve bu şekilde düşünüyor
ilkesi de yoktur.
olduğumdan kuşku duyamam. Dolayısıyla kuşkumun varlığı
düşünen bir şey olarak varlığımın kesinliğini ortaya koyar. Bu
Bu parçada ileri sürülen görüş aşağıdaki filozoflardan
doğrudan erişilebilinen bir bilgidir.
hangisinin bilgi anlayışına uygundur?
Bu parçada Descartes bilgi felsefesinin hangi temel A) Descartes B) Spinoza C) Kant
sorusuna yanıt aramaktadır?
D) Platon E) Locke
A) Rüya ve gerçek olan birbirinden nasıl ayrılır?
2020 TYT
B) Bilginin sınırı var mıdır?
4. Balmumu parçasını alalım; bal peteğinden yeni gelmiş ve
C) Aşkın bilgiye ulaşılabilir mi?
henüz kapsadığı balın tatlılığını yitirmemiştir; toplandığı çi-
D) Kesin bilgi olanaklı mıdır? çeklerin kokusunun birazını korumaktadır; rengi, betisi görü-
nürdedir; serttir, soğuktur, kolayca ele alınabilir ve parmakla
E) Doğru bilginin ölçütü nedir?
vurulduğunda bir ses çıkarır; kısaca, onda bir cismi seçik ola-
rak tanımak için gerekli her şey bulunur. Ama şimdi konuşur-
ken onu ateşe yaklaştırıyorum, tattan geri kalanı uçup gider,
kokusu yiter, rengi değişir, betisi yok olur, büyüklüğü artar,
sıvılaşır, ısınır, güçlükle dokunulabilir olur ve vurulduğu za-
man ses çıkarmaz. Bu değişimden sonra aynı balmumu kalır
mı? Kaldığı kabul edilmelidir; hiç kimse bunu yadsımaz, hiç
kimse başka türlü yargıda bulunmaz. O zaman bu balmumu
parçasında öyle seçik olarak bildiğim neydi?

Descartes, Meditasyonlar adlı eserinden alınan bu örneğin-
de bilginin kaynaklarından hangisini eleştirmektedir?
2018 TYT A) Akıl B) Duyu C) Vahiy D) Sezgi E) İlham

2. İnsanların yüzyıllardan beri doğru olarak kabul ettikleri bilgile-
rin bile bir gün yanlış olduğu anlaşılabilir. Örneğin yüzyıllarca 5. Aristoteles’e göre varlığa ilişkin bilgiyi elde ederken duyular
Aristoteles fiziğiyle desteklenen Batlamyus astronomisine göre ve akıl yürütme önemlidir. Bilinen şey, duyuları etkileyen form
Dünya’nın evrenin merkezinde hareketsiz bir şekilde durduğu almış maddelerdir. Nesnelere ait duyusal veriler akıl yürüt-
doğru ve kesin bir bilgi olarak kabul edilmiştir. Oysa modern meler yoluyla bir kavramla ilişkilendirilir ve nesnelere ait kate-
goriler yoluyla bilgi elde edilmiş olur.
çağdaki bilimsel gelişmeler bu teorinin yanlış olduğunu gös-
terdi. Acaba gelecek yüzyıllarda yeni bilimsel gelişmelerle şu Bu parçadan hareketle Aristoteles’in bilgi konusunda aşa-
anda doğru ve kesin olarak kabul ettiğimiz Newton fiziği ve ğıdaki görüşlerden hangisini savunduğu söylenebilir?
Kepler astronomisinin de yanlış olduğu ortaya çıkabilir mi?
A) “Bilginin kaynağı deneye dayalı olgusal dünyadır.” diyen
Bundan kuşku duymamızı kim, nasıl engelleyebilir?
pozitivizmi
Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisi tartışılmaktadır? B) “Kesin ve değişmez bilgiye sezgi aracılığıyla ulaşılır.”

A) Bilginin kaynağı nedir? diyen entüisyonizmi
B) İnsan bilgisinin bir sınırı var mıdır? C) “Fayda sağlayan bilgi doğru bilgidir.” diyen pragmatizmi
C) Bilimselliğin ölçütü nedir? D) “Görünenlerin içinde bulunan öz doğru bilgidir.” diyen
fenomenolojiyi
D) Doğru bilgi mümkün müdür?
E) “Zorunlu, kesin ve genel- geçer bilgilere akıl yoluyla
E) Bilginin değeri nedir?
ulaşılır.” diyen rasyonalizmi

51