Page 830 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
larıyla karşılaştırmalar yapılmış, satışların ve elde edilen gelir- 3.
lerin en yoğun olduğu iller de grafik hâlinde verilmiştir. İnfog- Dil ve Anlatım Özellikleri Değerlendirme
rafikte seçilen renkler, arka planda kullanılan fon, cümlelerin
ve grafiklerin yerleştirilme şekli sade, estetik ve uyumludur. İfadenin hiçbir Akıcılığı bozan bir kelime
b) Gençler günümüzde uzun metinler okumaktansa kısa ve öz Akıcılık engele uğramadan ve cümle yoktur. Metin akı-
bilgilerin yer aldığı bu gibi görsellerden bilgi almayı tercih edi- akıp gitmesidir. cılık bakımından özgündür.
yor. Dolayısıyla bazı haberlerin infografik üzerinden verilmesi
gençlerin habere olan ilgisini artıracaktır. Gerçek anlamından Müslüman ve vasıflı bir
3. Hazırlayacağım infografiğin arka planına okulumuzun logosu- uzaklaşmış birden meslek sahibi üretici hâline
getirilmesine katkı yaptı.
çok sözcükten
nu yerleştirirdim. Çarpıcı bir haber başlığı bulur ve açıklayıcı Deyim oluşan, bir kavramı
birkaç haber cümlesi yazardım. Yarışmada çekilen fotoğraf- kullanımı ya da durumu kar- …Osmanlı Devleti’nden
lardan bir kolaj yapar ve sayfanın uygun yerlerine bu kolajları şılayan kalıplaşmış kalan gönül coğrafyasında
serpiştirirdim. Yarışmada derece yapanları bir tablo hâlinde sözcük gruplarının birlik ve beraberliğe katkı
verirdim. Birbiriyle uyumlu ve dikkat çekici renkler kullanmayı kullanılmasıdır. sunmaya devam ediyor.
tercih ederdim.
Duruluk anlatımda
Etkinlik No: 311 gereksiz sözcüklerin Metin genelinde gereksiz
1. Metin ve görseller birbirini tamamlamaktadır. Görsellerden Duruluk ve bulunmamasıdır. ifadeler yoktur. Genellikle
Açıklık ise duygu ve açık ve duru bir anlatım
metnin içeriğine dair fikir yürütmek mümkündür. İçerikte Açıklık düşüncelerin açık vardır. Metinde anlaşılması
henüz yeni yeni şekillenen ve ileriye dönük bir durumdan bir şekilde anlatıl- zor cümle kullanılmamıştır.
bahsedildiği için öğrencinin hayal dünyasına ve bilgi birikimine masıdır.
göre kullanılabilecek görseller farklılık gösterebilir. Kardeşliğin, cömertliğin,
2. Metnin görsellerle desteklenmesi, içerikte anlatılanların ve ve- yiğitliğin, fedakârlığın,
rilmek istenen mesajın okuyucu tarafından daha iyi anlaşılma- Yazıda yorum doğruluğun, dürüstlüğün,
sına katkı sunar. Görsel anlatımın daha hızlı ve kalıcı öğrenme- içeren yargılardır. kalitenin, üretimin, ahlakın,
deki rolü düşünüldüğünde görsellerle desteklenmiş bir metin, Söyleyenin ken- sanatın, aklın ve bilimin
içeriğin okuyucunun zihninde somutlaşmasına, metin-okuyucu Öznellik di düşüncesini, esas alındığı Ahilik teşki-
ilişkisinin güçlenmesine ve etkili bir öğrenmenin gerçekleşme- duygusunu veya latı…
sine yardımcı olur. beğenisini içeren Ahilik; üretime, kaliteye,
cümlelerdir.
3. Metnin içeriğiyle uyumlu ve dikkat çekici görseller seçil- helal lokmaya dayalı siste-
melidir. miyle…
Görseller zihni yormayacak, olumsuz çağrışımlarda bulun- Kişiden kişiye
mayacak ve içeriğin somutlaştırılmasına yardımcı olacak değişmeyen, herkes Haber metni olduğu için
nitelikte olmalıdır. Nesnellik için geçerliliği aynı metnin genelinde nesnel
Görseller, metnin içeriğine uygun şekilde yerleştirilmelidir. olan, doğruluğu ya cümleler vardır.
da yanlışlığı kanıtla-
Metin ve görsel birbirine feda edilmemeli birbirini tamam- nabilen yargılardır.
lamalıdır…
Etkinlik No.: 314
Etkinlik No.: 312
1. Gönül, Tur Dağı’dır.
1. a) Haber metinlerinde önemli olan, bilgilerin tarafsız bir şe-
kilde aktarılmasıdır. Anlatıcı, konuyla ilgili kendi kanaatini Gönül, sırçadan bir köşktür.
belirtirse okuru yönlendirmiş olur. Haber yazıları, anlatıcının Gönül, nadide bir çiçektir.
olayları olduğu gibi okuyucuya iletmesi etrafında şekillenir. Diziye ilham kaynağı olan Mustafa Çiftci ile de mutlaka röpor-
2. Sayısal verilerin sıkça kullanılması metnin akıcılığını engel- 2. taj yapar, haber metnine onu da konu edinirdim. Bu yönüyle
lemektedir. Sayısal veriler haber metinlerinde öne sürülen metin eksik kalmış gibi.
düşünceyi ispat için gereklidir ancak çok fazla kullanıldığından
metnin akıcılığını olumsuz etkilemiştir. 3. Dizinin yönetmeninden ve başrol oyuncularından alınan alıntı-
3. Metnin tamamında olumlu ifadeler kullanılmıştır. Başarının lar, haber metninin daha akıcı olmasını sağlamıştır. Metni daha
nasıl sağlandığıyla ilgili ayrıntılara girilmiştir. ilgi çekici hâle getirmiştir.
4. Haber metninin anlatımı, metin için kullanılan görsel, diziyi
Etkinlik No.: 313
izlemek için bir merak uyandırmaktadır.
1. a) Haber metinlerindeki yapmacıksız, sade, tarafsız ve açık Etkinlik No.: 315
üslup, hikâyelerde mecazlar, söz sanatları ve öznelliğin hâkim
olduğu bir üsluba yerini bırakır. 1. İmza attığı pek çok eserle kültür hayatımızda önemli bir yeri
b) Bu haber metni bir romandan alınsaydı duygusal etkisi daha olan Yahya Kemal Beyatlı’nın ve eserlerinin unutulmaması için
kuvvetli olurdu. Çünkü duygusallık, eylemeleri duygulara ve kurulan bu enstitü bende vefa kavramını çağrıştırıyor. Başta
hislere dayandırmaya yönelik bir uygulamadır. Haber metinleri, adı geçen enstitünün kurucuları olmak üzere insanımız gerek
bilgi verme amacıyla yazılır. Romanda ise estetik zevk gayesi kültürel gerek siyasi anlamda ülkesinin gelişmesine katkısı bu-
vardır. Haber metinlerinde duygu ve düşünceler kısa kesin bir lunan Yahya Kemal’i unutmamış, onun adının sonraki kuşaklar
dille aktarılırken romanda duygular, hayallerle süslendirilerek arasında yaşaması için bu tür çabalar sergilemiştir.
verilir. 2. Haber metinleri öğretici metinlerdendir. Anlatacağı olaylar
2. Verilen haber metninde metnin üslubuna uygun, sade bir dil oluştuğu toplumun ve kültürün izlerini taşır. Ölüm sosyal bir
kullanmıştır. Yazarın, günlük hayatta kullanılan dilden fazla gerçekliktir. Haber metni ölümü anlatırken oluştuğu kültürün
ayrılmadığını ve rahat okunabilecek bir şekilde dili kullandığını bu gerçekliğe yüklediği anlamları, bu gerçekliği algılayışı, an-
görmemize rağmen Kardeşliğin, cömertliğin, yiğitliğin, fedakârlı- lamlandırışından faydalanmıştır. Böylelikle okurun bu gerçekli-
ğın, doğruluğun, dürüstlüğün, kalitenin, üretimin, ahlakın, sana- ğin kültürel değerini de sezinlenmesi sağlanmıştır. Metin yazarı
tın, aklın ve bilimin esas alındığı Ahilik teşkilatı… sonbaharı ölümü hatırlatmasından dolayı metnin başlığında
Ahilik; üretime, kaliteye, helal lokmaya dayalı sistemiyle Osmanlı kullanmıştır.
Devleti’nden kalan gönül coğrafyasında birlik ve beraberliğe katkı 3. Bireysel gerçekliklere yer verilmesi haberin okur üzerinde etki-
sunmaya devam ediyor.” cümleleriyle de haber metnine yorum sini arttırır. Ölüm gibi insanı derinden etkileyen bir gerçekliği
kattığını görüyoruz. şiirsel bir tavır ile anlatması metni daha canlı ve akıcı bir hâle

828