Page 831 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

CEVAP ANAHTARLARI
getirmiştir. Ayrıca okur sonbahar, şair, şiir ve ölüm arasındaki 3. Evrensel bir değer olan bir kale ile ilgili haber metninin yazıl-
bağı hissetmiştir. Bu durum metnin zihinlerde daha uzun süre ması bence okuyucunun ilgisini çekeceğinden metnin okunur-
hatırlatmasını sağlar. luğunu artırmıştır. UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası
4. Bence şairler yaşadıkları toplumun ve çağın ruh hâlini, duygu geçici listesine alınan bir eserin nerde olduğu ve hangi özellikle-
dünyasını haykıran kimselerdir. Toplumların izlerini, deği- ri taşıdığı okuyucuda merak uyandıracak bir durumdur. Bu ta-
şimlerini, arayışlarını, hissedişlerini ve yaşadıklarını şiirleri rihî eserin tüm insanlık tarafından takdir edilmesi metne ilgiyi
aracılığıyla tarihe âdeta kazırlar. Şairler toplumların bayrak artırmıştır. Metnin ilk cümlesini okuyunca tüm metni okuma
şahsiyetlerinden sayılabilirler. Bana göre şairler bazen değişime isteğim arttı. Böyle bir haber metninin oluşturulmasında Zerze-
öncülük ederek bazen yaşanılanları kayıt altına alarak bazen vanKalesi’nin UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası geçici
de toplumun hissettiklerini haykırarak toplumlara etki ederler. listesine girmesi etkili olmuştur. Maalesef ülkemiz değerlerine
Toplumdan aldıklarını tarihe aktarırlar. Farklı kültür ve mede- ülkemiz dışındaki kurum ve kuruluşlar sahip çıkınca harekete
niyetlerden aldıklarını topluma aktarırlar. Şairler âdeta birer geçiyoruz. Evrensel bir değer olduğu tüm otoriterlerce kabul
köprü vazifesi görürler. Bence şairler şiirler aracılığıyla insanı ve edilen eserleri metinlerde konu etmek okunurluğu bence kesin-
toplumu insana anlatırlar. Ünlü şairimiz Mehmet Emin Yurda- likle artıracaktır. Tarihî eserleri, mimari ve mühendislik hari-
kul’un dediği gibi: “Şairleri haykırmayan bir millet, sevenleri kası eserleri konu edinen haber yazıları her zaman daha fazla
toprak olmuş öksüz çocuk gibidir.” okunmaktadır. Çünkü geçmiş zamanlarda yapılan bu eserler
okuyucuda merak duygusunu artırmaktadır.
5. Bence haber metninden Osmanlı Devleti’nin coğrafyasında
son asırda yaşananlar, Cumhuriyet Dönemi’nin Onuncu Yıl Haberi yazılan Zerevan Kalesi’nin UNESCO tarafından Dünya
Kültür Mirası geçici listesine alınmış olması benim de habere
kutlamaları, kültürel dönüşümün yaşandığı dönemler, kişisel olan ilgimi artırdı. Haber metnini tüm ayrıntıları ile okuma
bunalımlar ve bunların toplumsal hayata yansımaları, şehirlerin
toplum hayatına etkileri, yenileşme çabaları tespit edilebilir. hevesi duyarak metni zevkle bir çırpıda okudum.
Bana göre şairler yaşadıkları dönemin aynası gibidir. Onların 4. Malatya ili sınırları içerisinde bulunan “Arslantepe Höyüğü’nü”
hayatları ve şiirleri yaşadıkları dönemin sosyal, siyasi ve tarihî anlatan ve okuyuculara tanıtan bir haber metni yazardım.
olaylarından izler taşır. Çünkü Arslantepe Höyüğü de aynı Zerzevan Kalesi gibi
6. Her insan şair olma potansiyeline sahiptir. Çünkü gençlik dö- UNESCO Dünya Kültür Mirası geçici listesine 2014 yılında
girmiş kültürel bir değerimizdir. 1961 yılından beri Arslantepe
neminde yaşanılan duygusal gelgitler ve coşkunluklar insanın Höyüğü’nde kazı çalışması yapılmaktadır. Bu kadar uzun bir
bir şekilde şiir ile tanışmasına ve bazı karalamalar yapmasına zamandır çalışmaların devam etmesi yazacağım haber yazısı-
neden olur. Fakat şairlikte derinleşmek, yetkinleşmek kısaca şair na olan ilgiyi artıracaktır. Anadolu’nun bilinen en eski şehir
olabilmek için gençlik döneminde yaşanan duygusal coşkun- devletinin kurulduğu Malatya’daki Arslantepe Höyüğü’nün
luğun devamlı bir hâl alması gerekir. Böylelikle tecrübe edinen haber yapılması ilklerden olması nedeni ile okuyucunun merak
şair duygularla pişer, piştikçe olgunlaşır, olgunlaştıkça gerçek duygusunu artıracağından bu eserle ilgili haber yazısı yazardım.
bir şaire dönüşür. Şiir yazmakta gösterilen ısrar ve devamlılık Arslantepe Höyüğü’nün Hititlerden Roma ve Bizans’a kadar pek
kişiyi şair yapar. Ayrıca olay ve olgulara başka bir gözle baka- çok medeniyete ev sahipliği yapmış bir tarihî eser olması benim
bilme, gözlem yeteneğindeki ustalık, estetik bakış beraberinde haber metnime konu olmasının nedenlerindendir. Son yapı-
mükemmel şiiri getirir. lan kazılarda 5700 yıllık kalıntıların bulunması haber yazımın
7. Bu sanatçıların Türk kültür ve edebiyatında iz bırakmaları okuyucu tarafından daha fazla ilgi gösterilmesini sağlayacaktır.
bu haber metnine konu olmalarını sağlamıştır. Örnek olarak Dünyanın ilk yağmur drenaj hattının bu höyükte bulunması
bahsedilen şairlerden Orhan Veli ve Yahya Kemal’in, şiirlerinde ve benim haber yazımda bundan bahsetmem haber metnimin
İstanbul’a ve İstanbul sevgisine yer vermeleri onların İstanbul daha fazla kişi tarafından okunmasını sağlayacaktır.
şairi olarak anılmalarını sağlamıştır. Bu iki şair şiirlerinde İstan- 5. Zerzevan Kalesi savunma amaçlı yapılmış bir kaledir. Su ka-
bul’un millî, manevi ve tarihsel unsurlarına da yer vermişlerdir. nalları ise bugün bile insanların hayranlıkla incelediği mimari
ve mühendislik harikasıdır. Milimetrik eğilimlerin su kanalları
Etkinlik No.: 316 yapılırken kullanılması matematikte Romalıların ileri düzeyde
olduğunu göstermektedir. Sarnıçlar da o dönemin şartlarına
1. Okuduğumuz bu haber metni kalenin yapıldığı dönemin göre mimarlık ve mühendislik harikalarıdır. Günümüzden 3 bin
mimari ve mühendislik teknolojisi, sosyal, askerî ve kültürel yıl önce yapılan kalenin bugün bile yıkılmaması mühendislikte
hayatı ile ilgili önemli bilgiler vermektedir. Haberi okuyunca ve mimaride Romalıların ulaşmış olduğu seviyeyi gösterir.
Zerzevan Kalesi’ni görmemiş olmama rağmen bende bu kale, Yakın bir zamanda yapılmış olan binaların depremlerde yerle
su yolları ve sarnıçlar büyük hayranlık uyandırdı. Günümüzden bir olması manidardır. Teknolojinin gelişmesi sonucunda mü-
3 bin yıl önce mimarlık ve mühendislik harikası bir mimari hendislik ve mimaride günümüzde büyük ilerlemeler olmasına
eser oluşturulması beni hem çok şaşırttı hem de böyle bir esere rağmen insan kalitesindeki düşüklük depremlerde binlerce
sahip olduğumuz için gururlandırdı. 3 bin yıl önce yapılan insanın ölmesine sebep olmuştur. Günümüzden 1800 yıl önce
kaleye 1800 yıl önce su sistemi oluşturulmuştur. Su sistemi kale içerisinde yapılan su yolları bugünün teknolojisi ile de
sosyal hayat ile ilgilidir. Sarnıçların yapılması sonucunda Ro- rahatça yapılabilir. Bugün için en büyük sorun mimarların
malılar 400 yıl boyunca su sıkıntı yaşamamıştır. Bu da sosyal çizdiği projelere uyulmaması ve inşaatlar yapılırken mühen-
devlet uygulamasının güzel bir örneğidir. Kale, su sistemi ve dislerin uyarılarının dikkate alınmamasıdır. Çıkarılan deprem
sarnıçlar mimari ile ilgilidir. Roma Dönemi’nden kalan bu kale yasası ile ülkemizde de güvenilir ve sağlam binalar yapılmaya
askerî hayat ile ilgilidir. Zerzevan Kalesi’nin UNESCO Dünya başlanmıştır.
Kültür Mirası geçici listesine girmesi dünya kültür mirası eseri
olduğunu gösterir. Bundan 1800 yıl önce Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde 400
yıl yetecek su sarnıçlarının yapılmasına rağmen bu bölgenin
Roma Dönemi’nde Zerzevan Kalesi , su yolları ve sarnıçların yüz yıllarca sulanamamış olması mimarinin ve mühendisliğin
yapılması Roma’nın büyük bir medeniyet olduğunu göstermek- gelişmesine rağmen çok ilginçtir. Güneydoğu kentlerimizdeki
tedir. Anadolu’nun tarih boyunca çok büyük medeniyetlere ev ovalar yeni yeni sulanmaya başlanmıştır. GAP ile uzunluğu bin
sahipliği yapması gurur duyulacak bir durumdur. Bu nedenle 500 kilometreyi aşan ana sulama kanalları Güneydoğu Ana-
üzerinde yaşadığımız bu toprakların değerini bilmeli ve dünya dolu Bölgesi’ndeki tarım arazilerine hayat vermektedir. GAP;
kültürünün ortak değerleri olan bu toprakların kültürel değer- barajları, hidroelektrik santralleri ve sulama kanalları ile mima-
lerine sahip çıkmalıyız. Bu haber metni bu toprakların kültürel ri ve mühendislik harikası olan bir projedir.
değerleri ile ilgili fikir ve hayal dünyamı geliştirmiştir.
Etkinlik No.: 317
2. Toplumun bilgilenmesi, bilinçlenmesi ve ilham alması konu-
sunda haber metinlerinin önemli olduğunu düşünüyorum. 1. Yönerge
Binlerce yıl önce kısıtlı imkânlarla yapılan tasarımlar, gününü-
zün gelişmiş teknolojisi için kimi zaman ilham verici olabilir. 1. Madagaskar Penguenleri filmi, Madagaskar maymunu ve Ma-
Metindeki haber de bunu en gerçekçi biçimde yansıtmaktadır. dagaskar’ın bir ada olduğu aklıma geliyor.
Aklıma hiçbir şey gelmiyor.

829