Page 263 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
Etkinlik No.: 45 - Kalbimiz sımdan olur. Kırmızı renkli sıvı temiz kanı temsil ettiğine göre
bu sıvıyı kalbin sol tarafındaki açıklıklarından vermek gerekir.
1. 4 numaralı olay sırasında karıncıklar kasılırken kulakçıklar gev- Kırmızı renkli sıvının çıkışı da sol karıncıkla bağlantılı aorttan
şer. Gevşeyen kısımlara kan girişi olacağı için sağ kulakçık ve sol olursa kanın tek yönlü akışı gösterilmiş olur.
kulakçığa kan girişi olur. ç) Şekilde D harfiyle gösterilen aort damarı, E harfiyle gösterilen
Karıncık kasılması normalden fazla sürerse kan organlara daha akciğer atardamarından daha kalındır. Bunun nedeni ise kalbin
geç sürede ulaşır. karıncıkları kasıldığında sol karıncıktan çıkan kanın sağ karın-
Kulakçık kapasitesinden daha fazla kan kulakçıklara gelir. cıktan çıkan kana göre daha yüksek basınçla çıkmasıdır. Aort
Kanın akciğerde temizlenmesinde aksaklıklar meydana gelir. damarının bu yüksek basınca dayanıklı olması gerektiği için
2. Sinoatrial düğümden (SA) çıkan sinirler atrioventriküler (AV) dü- duvarı diğer damarın duvarına kıyasla daha kalın yapıdadır.
ğüme gelir ve burada uyarının yaklaşık 0,10 saniye bekletilmesiyle d) Evet, ince telin giremediği yerler vardır. H harfiyle gösterilen
kulakçıklardaki kan, karıncıklara aktarılmış olur. Sinoatrial düğüm- kısım koroner damarlardır. Kalp, içindeki kandan besin ve ok-
den (SA) çıkan sinirler, atrioventriküler (AV) düğüme uğramadan sijen ihtiyacını karşılayamaz. Bu yüzden kalbin dış yüzeyinde
his demeti ve Purkinje lifine gelir ise kulakçıklar ve karıncıklar aynı çok sayıda dallanmış ince damarlar bulunur.
anda kasılır, kanı belli bir yönde gönderme işi başarısız olurdu. 2. a) Yarım ay kapakçıkları aorttaki kanın kalbe geri dönmesini
3. Kalbin çalışmasını düzenleyen atrioventriküler düğüm, dakikada engeller. Kesim öncesi kırmızı renkli sıvıyı aorttan veririz. Bu
40-60 kez impuls oluşturabilir. His demetleri ve Purkinje lifleri, sıvının verdiğimiz kısımda biriktiğini görürüz. Eğer kapakçık
SA ve AV düğümlerine göre daha düşük hızlarda, dakikada 15-40 olmasaydı veya kapakçıkta tam kapanma sorunu olsaydı bu sı-
kez impuls oluşturma özelliğine sahiptir. Kalp durması sırasında vıya kalbin sol karıncığında birikmiş hâlde rastlardık.
kalbin hangi bölgesinin çalışmadığı tespit edilip elektroşok ciha- b) Aort
zıyla o düğüm üzerine o düğümü çalıştıracak güçte şok verilir. Üst ana
4. Diğer kaslar gibi kalp kası da düzenli egzersiz yapma sonucu güç- toplardamar Akc ğer
lenir. Güçlü bir kalbin atış hacmi normalden fazla olacağından atardamarı
dinlenme durumunda kalp atım sayısı azalacaktır.
Akc ğer
5. Çeşitli durumlarda vücut sıcaklığının 1 °C artması, kalbin atış toplardamarı
hızını yaklaşık 10 atım/dakika artırır. 1 °C azaltması, kalbin atış
hızını yaklaşık 10 atım/dakika azaltır. Hipotermi durumunda si- Sağ kulakçık Sol kulakçık
noatrial düğümden çıkan uyarılar oldukça azalacak ve kalp atım
hızı dakikada birkaç atıma kadar düşecektir. Sağ karıncık
6. Kalbin sağ kulakçığında CO ce zengin kan, sol kulakçığında O ce Sol karıncık
2
2
zengin kan bulunur. Kalbinin sağ ve sol kulakçığı arasında açıklık Alt ana
bulunan bir bebek tedavi edilmez ise büyük kan dolaşımına giden toplardamar
kanda O içeriği normalin çok altında olacaktır. İlgili organ ve
2
dokulara yeteri kadar O gidemeyecektir. Etkinlik No.: 47 - Kalbe Giden Yollar
2
7. Kalp kapakçıklarının birinde veya daha fazlasında olabilecek bir bo- 1. Akciğer toplardamarı vücuttaki diğer toplardamarlardan farklı
zukluk, kanın gitmesi gereken yönün tersine doğru geçmesine neden olarak oksijen bakımından temiz kan taşımaktadır.
olabilir. Bu durum kalpte üfürüm olarak adlandırılır. Yani üfürüm kalp
kapakçıklarının fonksiyonel olarak bozuk olmasıdır. Oysaki verilen 2. Atardamarlarda kan basıncı yüksektir. Bu basınca karşı koya-
bilmek için atardamarın düz kas tabakası daha kalın ve elastik
metinde bebeğin kalbinin sağ ve sol kulakçığı arasında açıklık bulun- lif bakımından daha zengindir. Toplardamarların atardamarlara
maktadır. Bu olayın üfürüm olarak adlandırılması yanlış olacaktır.
göre çap büyüklüğü daha fazladır. Toplardamarlarda kan akışını
Etkinlik No.: 46 - Memeli Kalbinin Diseksiyonu kolaylaştıran kapakçıklar bulunur.
1. a) Şekil I’de C harfi ile gösterilen kısım sağ karıncık, I harfiyle 3. Kılcal damarlar diğer damarlardan farklı olarak sadece tek katlı
gösterilen kısım sol karıncıktır. Parmakla dokunulduğunda sol yassı epitelden yapılmıştır. Madde alışverişine olanak sağlar.
karıncık duvarı sağ karıncık duvarına göre daha kalın hisse- 4. Hayır, katılmam. Nabız, atardamar yüzeyinden hissedilebilir.
dilir. Bu kalınlık kalbin miyokart tabakasından kaynaklanır. Toplardamarlarda kan basıncı çok azdır. Bu damarlardan nabız
Kalbin sol karıncığında bulunan kanın tüm vücuda dağıtılabil- hissedilemez. Nabız kalbin dakikadaki atış sayısıdır. Bu atış atar-
mesi için güçlü biçimde pompalanması gerekir. Bu yüzden sol damar yüzeyinden vurma şeklinde hissedilir.
karıncıktaki miyokart kasları sağa göre daha fazladır. 5. a) Akciğer toplardamarı
b) b) Kapı toplardamarı
Sağ kulakçık B Sol kulakçık F c) Üst ana atardamar
Sağ karıncık C Sol karıncık I d) Alt ana toplardamar
e) Üst ana toplardamar
Üst ana toplardamar A Aort D
6. Hareketsiz yaşam damarlarda kan akışını yavaşlatır. Kalp damar
Alt ana toplardamar Ç Akciğer toplardamarı G hastalıkları, obezite, diyabet, hipertansiyon gibi birçok hastalığın
Akciğer atardamarı E Koroner damar H görülmesine neden olur.
7. Akciğerleri tıkayan kan pıhtıları genellikle bacaklardaki toplar-
c) Mavi renkli sıvıyı I. şekildeki A, B veya Ç harfleriyle göste- damarlarda oluşur. Bu duruma “Derin Ven Trombozu (DVT)”
rilen yerden kalbe verir, bu sıvının E harfli kısımdan çıkışını denir. Bu duruma hareket ve su azlığı neden olabilir. Aktif hare-
bekleriz. Mavi renkli sıvı kirli kanı temsil ettiğine göre bu sıvı- ket kan damarlarının esnekliğini arttıracağından damarların içe-
yı kalbin sağ tarafındaki açıklıklarından vermek gerekir. Mavi risinde bulunan kan hücrelerinin de hareketini hızlandıracaktır.
renkli sıvının çıkışı da sağ karıncıkla bağlantılı akciğer atarda-
marından olursa tek yönlü akış gösterilmiş olur. Aynı şekilde 8. 1. b
kırmızı renkli sıvıyı da F veya G harfiyle gösterilen kısımdan 2. a
vermek gerekir. Bu sıvının çıkışı ise D harfiyle gösterilen kı- 3. c
Büyük kan dolaşımında temiz kan taşıyan damarlar atardamarlardır.

260