Page 271 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
Karın
Etkinlik No.: 67 - Soluyorum 8. Akc ğerdek bo luğunun
hava basıncı hacm
1. 1 2 3 4 5 6 7 8
Burun Gırtlak
boşluğu Burun Ağız Gırtlak Sol akciğer Diyafram Yutak kapağı
Soluk
9 10 11 12 13 14 15 16 Soluk verme Soluk Soluk
verme
alma
alma
Soluk Kılcal Toplar- Karın
borusu Sağ akciğer Bronşlar damar ağı Atardamar damar Bronşiol Alveoller bo luğunun
hava basıncı
2. Anatomik Ölü Boşluk 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 11, 15
Gaz Değişim Bölgeleri 12, 16
3. Burun, yutak, soluk borusu, bronş ve bronşiollerde gaz alışve- Soluk verme
Soluk
alma
rişi olmaz, bu kanallar anatomik ölü boşluk olarak adlandırılır.
Anatomik ölü boşlukta bulunan hava hacmi 150 ml’dir. Gaz de- Etkinlik No.: 68 - Nefes
ğişiminin yapıldığı alanlar ise alveollerdir. Anatomik ölü boşluk
nedeniyle her bir solunumda akciğerlere alınan 500 ml havanın 1. Bölüm Tanım
yalnızca 350 ml’sinde gaz değişimi yapılmaktadır. Akciğerlerde oksijen ve karbondioksitin değiş tokuş
4. Siller sürekli alınan havanın tersine hareket hâlindedir. Bu yapı Alveol edildiği milyonlarca küçük hava kesesinden biridir.
sayesinde solunum havasındaki toz ve yabancı parçacıklar mu- Soluk borusunu akciğere bağlayan göğüs boşluğunda-
kusa yapışır ve sürekli hareket hâlindeki siller sayesinde yutağa Bronş ki iki büyük tüpten biridir.
doğru iletilir. Buraya varınca yutulur ya da dışarı atılır. Bu yapı,
akciğerleri temiz tutmak için çok önemlidir. Diyafram Göğüs boşluğunun altında büyük bir kubbe şeklindeki
kastır.
5. a) Kirli hava (egzoz gazları, deodorant, sigara içmek…) bu yapıyı
saatlerce inhibe eder. Gırtlak Boğazda ses tellerini içeren yapıdır.
b) Bu aktivitenin azalması akciğer enfeksiyonu ile ya da atılama-
yan mukusun hava yolunu tıkamasıyla sonuçlanabilir. Yutak Burun ve ağız boşluğu arkasındaki kısımdır.
c) Fagositler, ikinci koruma mekanizmasıdır. Tüm hava yolu ve
alveolleri kapsayan fagositler solunumla alınan küçük par- Trake Nefes borusudur.
çacıkları ve bakterileri fagosite ederek bunların öteki akciğer
hücrelerine ya da kan dolaşımına geçmesini önlerler. 2. F J B C A G I D E H
6. Alveollerin epitelinde “Tip 2” hücreleri, surfaktan (alveolleri
basınca karşı dayanıklı kılan lipoprotein yapıda madde) denilen 3. Soluk borusu ve bronşların yapısında bulunan kıkırdak halkalar,
madde salgılar. Surfaktan, alveol yüzey gerilimini azaltarak soluk bu yapıların soluk alıp verirken büzülmesini önler. Ayrıca soluk
verme esnasında alveol ağzının kapanmasını engeller. borusunda yer alan yarım kıkırdak halka bağ doku ile tamamlan-
7. dığından arka tarafında bulunan yemek borusundan besinin geçişi
sırasında esneme özelliğine sahiptir. Siller ise havanın solunum
sisteminde alveollere geçişi sırasında süzülmesini sağlar. Böylece
alınan hava tozdan ve diğer yabancı maddelerden temizlenir.
4.
Burun
Yutak
Gırtlak
Soluk alma Soluk verme
Soluk borusu
Soluk alma sırasında göğüs kafesimizin aralarındaki kaslar ka-
sılır, kaburgalarımız yukarı ve yanlara doğru genişler ve kastan Bron
oluşmuş bir zar olan diyafram da kasılarak aşağı doğru hareket
eder. Böylece göğüs boşluğumuz genişler. Bütün bunlar akciğer- Akc ğer
lerimizin hacmini genişleterek içerideki hava basıncını atmosfer
basıncının altına düşürür. Sonra da hava, basıncın yüksek oldu- D yafram
ğu yerden düşük olduğu yere yani akciğerlerimize doğru hareket
eder ve akciğerlerimiz hava ile dolar. 5. Solunum sistemiyle yeterli hava alınması ve yeterli gaz değişiminin ol-
Nefes verme sırasında kaburga ve diyafram kasları gevşeyerek ması, sağlıklı ve uzun ömür için gereklidir. Çünkü solunum sistemiyle
alınan oksijen, dolaşım sisteminde kanla tüm vücut hücrelerine ula-
göğüs kafesinin hacmini azaltır. Bunun sonucu olarak akciğer şacak ve hücrelerin enerji üretebilmesi için kaynaklık edecektir. Aynı
içindeki hava basıncı artarak dışarıdaki hava basıncından daha zamanda hücrelerde oluşan metabolik atıklar da önce dolaşıma katı-
yüksek hâle gelir ve akciğer içindeki hava dışarı verilir. lacak ardından da solunumla vücut dışına atılacaktır. Böylece organiz-
ma zararlı atıklardan kurtulmuş olacaktır. Organizmadaki bu denge
durumu homeostasiyi ve dolayısıyla sağlıklı bir yaşamı sağlayacaktır.
6. Egzersiz sonucu kanda karbondioksit düzeyi artar. Beyin, artan
karbondioksit oranıyla uyarılır ve tepki verir. Böylece uyarılan
sinir hücreleri, kaburga ve diyafram kaslarının kasılmasını sağlar.
Bu şekilde solunumun hızı ve derinliği ayarlanır.

268