Page 550 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik No: 52 Etkinlik No: 56
1. Anlatıcı, Ege Bölgesi’nin deniz insanlarının inançlarını metinde 1. Bir insanın hiç konuşmadığı bir insan oturuyor diye bir yeri
öne çıkarmış ve halk inanışlarından yararlanmak istemiştir. sevmesi pek normal karşılanmaz. Yazarın, Kınalıada’yı görme-
den sevmesi platonik bir nedene bağlanmıştır.
2. Mehmet’in dedesi ve babası da balıkçıdır. Dedesi ayrıca olağa-
nüstülüklerle örülü denizkızı hikâyesinin de kahramanı olduğu- 2. Bir insanı tanımadan onunla ilgili doğru tespitte bulunmak
nu iddia etmektedir. Böyle bir ailede yetişen Mehmet, denizkızı zordur. Fakat çoğumuz yazarın yaptığı gibi hiç tanımadığımız
hikâyesine kendini inandırmıştır. insanların davranışlarını kendimizce yorumlamaya çalışırız.
3. Anlatıcı, Ege uygarlıklarıyla Anadolu uygarlıklarının birçok 3. Yazar, Kınalıada’ya giden arkadaşını, onun evini ve yaşantısını
konuda birbirinden etkilendiğini anlatmak istemiştir. merak etmektedir. Hikâyenin son kısmında da belirttiği gibi bu
hikâyeyi yazmasına bu merakın sebep olduğunu söyleyebiliriz.
4. Âşık Garip, gezginci bir halk ozanıdır ve Anadolu’yu baştan
başa gezmiştir. Denizkızı hikâyesindeki kahramanımız da Ege 4. Olası cevap: Deniz yolculuğunun her zaman tehlikeleri vardır.
Fırtınalı havalarda adalarda yaşayanlar için ulaşım mümkün
Denizi’nin sularına dalıp hayalindeki denizkızını aramaktadır.
Aralarında bu yönden benzerlik vardır. olmamaktadır. Olumsuz taraflarına rağmen şehrin kalabalığın-
dan kaçıp sakin ve gürültüsüz bir yaşam için bu olumsuzluklar
göze alınabilir.
Etkinlik No: 53
Etkinlik No: 57
1. Hikâyede ana olay kahramanın su yüzünden bir kişiyi yara-
lamasıdır. Kahraman yaptığı bu eylemden dolayı pişman ol- 1. Hikâyenin kahramanı bir meydanda geciken vapuru beklemek-
muştur. Yazar, sarı sıcak tabirini kullanarak kuraklığı ve suyun tedir. Bu bekleme esnasında orada bulunan varlıkları gözler.
önemini dile getirmektedir. 1950’li yıllarda suyun köylüler Orada bekleyen insanların ne konuştuğunu duyamaz ama onla-
arasında tartışmalara neden olduğu anlaşılmaktadır. rı görür. Bunu da kulak karışmadan göz konukluğuyla seyretmek
2. Kahramanın yaptığı işten pişman olduğunu görmekteyiz. “Öfke olarak nitelendirir.
ile kalkan zararla oturur.” atasözü bu olayı özetlemektedir. Su- 2. Bostancı, çocuğun babasıdır ve meyve, sebze yetiştirmektedir.
yun kesilmesi başkalarının hakkına saygı göstermemek, ahlaklı Çocuğun babası ürünü fazla olduğunda bunu yağmurun bere-
ve adaletli olmamakla ilgilidir. Buna benzer durumlarda yetkili keti olarak ifade etmektedir. Ürün az olduğunda ise bu kıtlığın
makamlara başvurularak adalet aranmalıdır. sebebi olarak çocuğunu göstermektedir.
3. Bu tür yöntemlerin köyde toprakla iç içe yaşayan insanların 3. Öğrencinin bilgi birikimi ve yorum yeteneğine göre cevaplar
yaşamlarını kolaylaştırdığını düşünüyorum. Bulutlara bakarak farklılık gösterebilir. Aşağıdaki gibi bir cevap yazılabilir:
yağmuru tahmin etmek, ağaçlardaki yosunlara bakarak yön Kar yağıyor. Pencerem buğulandı. Zar zor gördüğüm kar ta-
bulmak gibi. neleri uçuşarak salınarak dökülüyorlar. Dışardan çocuk sesleri
geliyor. "Kar, kar..." diye bağırıyorlar. Çocukluk günlerim geldi
Etkinlik No: 54 aklıma. Kar yağmasını sabırsızlıkla bekler, elime bir naylon alıp
kaymaya giderdim. Ben hülyalara dalmışken bir kuş gelip kon-
1. a) Olası cevap: Hikâyenin konusu, bir köy öğretmeninin köyün du pencereme…
ulaşım sorununu çözme çabasıdır. Bu nedenle konu toplum-
sal bir nitelik taşımaktadır. Etkinlik No: 58
b) Olası cevap: Kırsal kesimde yaşayan insanlar için en önemli
sorunların başında yol sorunu gelmektedir. Yazar hikâyede 1. Verilen cevaplar öğrencilerin bilgi birikimine göre değişiklik
bu soruna ve sorunun çözümü için yapılanlara gerçekçi bir gösterebilir.
şekilde yer vermektedir. Buradan hareketle yazarın toplum- Olası cevap: Bir yazarın konu seçiminde hayatı önemli bir yere
cu-gerçekçi sanat anlayışını benimsediği söylenebilir. sahiptir. Çünkü olayların bizzat içindedir. Başkasından duyulan
ya da dışarıdan gözlemlenen olaylar da konu olarak seçilebilir
2. Olası cevap: Hikâyede bireysel değil toplumsal bir soruna yer fakat bir yazar için kendi yaşantısı en çok yararlandığı alandır.
veren yazar, toplumcu-gerçekçi sanat anlayışının bir yansıması
olarak yalın bir anlatımı tercih etmiştir.
2. Verilen cevaplar öğrencilerin bilgi birikimine göre değişiklik
3. Olası cevap: O dönemde köyün tek eğitimli kişisi genellikle gösterebilir.
öğretmenlerdir. Öğretmenler köyün sorunlarıyla ilgilenmek ve Olası cevap: Yaşanan coğrafyada hayat şartları zordur. Geçin-
köylüye yardımcı olmak için gayret göstermektedirler. Yazar bu mek için kolay kolay pes etmemek, bu zorluklarla mücadele
nedenle kahraman olarak bir öğretmeni seçmiştir. etmek gerekmektedir.

Etkinlik No: 55 3. Verilen cevaplar öğrencilerin bilgi birikimine göre değişiklik
gösterebilir.
1. Metinde bir babanın yıllar boyunca gidip geldiği yolun ken- Olası cevap: Yazar, sanatsal kaygıyla bireysel bir konuyu değil,
disinde bıraktığı hisler ile eşyanın ve çevrenin insan tabiatına yaşadığı coğrafyaya ait toplumsal bir durumu gerçekçi bir şekil-
etkisi anlatılmaktadır. Eserde kişinin iç dünyasına da yer veril- de ele aldığından bu tür bir anlatımı tercih etmiştir.
diğinden bireyin iç dünyasının anlatıldığı eserlere örnektir.
4. Verilen cevaplar öğrencilerin bilgi birikimine göre değişiklik
2. Bu metinde kahramanın ruhsal durumunun ve onların çevre- gösterebilir.
sinin ayrıntıları ile betimlenmesine önem verilmiştir. Mekân, Olası cevap: Hikâyede zor şartlar altında çalışan bir çocuğun
kahramanın ruh hâlini yansıtacak şekilde betimlenmiştir. Bu da verdiği mücadeleler anlatılmaktadır. Aynı şekilde yazar da ben-
yazarın, kahramanın ruh hâlini daha iyi yansıtmasına yardımcı zer şartlar altında yaşamıştır. Yazarın tercih ettiği doğa betimle-
olmuştur. mesinin bu şartların zorluğunu pekiştirici bir yönü vardır.
3. Metinde empresyonizmin özelliklerinden dış gerçeklik değil,
dış gerçekliğin sanatçının ruhunda bıraktığı izlenimler anlatıl- Etkinlik No: 59
mıştır. Çevre olduğu gibi, ayrıntılı değil de sanatçıda bıraktığı
izlenimler ölçüsünde anlatılmıştır. Ayrıca hayale ve soyut 1. Eserin yazıldığı dönem Kurtuluş Savaşı’nın hemen sonrasıdır.
betimlemelere yer verilmiştir. Bu özellikler de bize bu metnin Bu dönem yazarları millî ve manevi duygulara duyarlı insan-
izlenimcilik akımının etkisiyle yazıldığını göstermektedir. lardır. Bu eserde de şehit yakını bir kızın geçirdiği bunalımlar

548