Page 154 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 12 72

3. ÜNİTE > Bitki Biyolojisi Kazanım 12.3.2.3. Bitkilerde fotosentez ürünlerinin taşınma mekanizmasını açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi, Hipotez Kurma Becerisi
Etkinlik İsmi BİTKİNİN DAMARLARINDA BESİNLER NASIL TAŞINIR? 25 dk.

Amacı Floemde besinlerin taşınmasını basınç akış teorisinden yararlanarak açıklayabilme. Bireysel
Yönerge Aşağıda verilen görsel ve metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Yaprak çer s ndek Arkada Kalburlu
fotosentet k hücre hücre boru Ks lem
H O
2
Ks lem
Koful ve
oem
arasında
Kaynak suyun H O
2
Kloroplast eker akı ı
H O
eker çözelt s n n 2
kaynak bölges nden
havuz bölges ne
doğru akı ı
H O
2
Kök hücres Arkada
hücre
Floem
ve H O
ks lem 2
arasında
suyun
akı ı
H O
2
Havuz Ks lem
Görsel: Fotosentez ürünlerinin taşınması
Su ve inorganik maddeler bitki kökleri tarafından topraktan alınıp yapraklara doğru ksilemle taşı-
nırken fotosentez sonucu üretilen şekerler, yapraktan köklere doğru ya da köklerde depolanmış şeker
sindirilerek köklerden diğer organlara doğru floemle taşınmaktadır. Şekerler sadece kullanılmak üze-
re büyüyen gövde ve kök uçlarına taşınmakla kalmaz, aynı zamanda meyve, tohum, sap ve kök depo
parankiması gibi depolama bölgelerine de taşınır. Floemde maddelerin nasıl taşındığıyla ilgili birçok
hipotez öne sürülse de ilk kez 1927’de Alman bitki fizyoloğu Ernst Münch tarafından ortaya atılan ve o
günden bu yana yeni bilgilerle güncellenen, kalburlu borularda uzun mesafeli organik besin taşınması-
nı açıklayan basınç akış hipotezi, en çok kabul gören hipotez olmuştur.
Floemin öz suyunun analizi sonucunda %10 - 25 kuru madde içerdiği ve bunun da çoğu bitkide %90'dan
fazlasının şeker ve genelde sükroz olduğu tespit edilmiştir. Buna ek olarak amino asitler, çeşitli protein
ve RNA’lar, bazı hormonlar ve magnezyum, fosfat, potasyum ve klor gibi inorganik çözünür maddeler
de floemde taşınmaktadır.

1. Bakla bitkisinin bir yaprağı radyoaktif karbon taşıyan karbondioksit
CO
2 gazına maruz bırakılmış ve daha sonra bu radyoaktif karbon atomu
önce bitkinin gövdesinde floemde daha sonra bitkinin köklerinde ni-
şasta içerisinde tespit edilmiştir. Radyoaktif karbonun bitkinin kök-
lerinde nişasta molekülünde görülmesini nasıl açıklarsınız?

N asta

153