Page 155 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

72 BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

2. Bir araştırmacı, floem borusunda kaynak yakınından başlayarak kaynakla havuz ara-
1
sında belirli aralıklarla floem öz suyundan 3 örnek almış ve şeker miktarlarını kont-
rol ederek karşılaştırmıştır.
2
Sizce araştırmacı, şekilde 1, 2, 3 ile gösterilen 3 floem öz suyundaki şeker konsant-
rasyonlarının miktarları arasında nasıl bir farklılık gözlemlemiş olabilir? Basınç akış
3 Yönerge Aşağıdaki metin ve görselden yararlanarak soruları cevaplayınız.
teorisinden yararlanarak açıklayınız.
Kara hayatına uyum sağlamış, gelişmiş bitkilerde suyun ve suda çözünmüş hâlde topraktan alınan mad-
delerin toprak üstü organlara iletimi ve yaprakta fotosentez sonucu meydana gelen maddelerin diğer
organlara taşınmasını iletim dokusu gerçekleştirir. İletim doku ksilem ve floem olarak iki kısımdan olu-
şur. Ksilem, topraktan alınan suyu ve bu su içinde çözünmüş olan inorganik maddeleri bitkinin üst
bölümlerine iletir. Ksilemde kökten yapraklara doğru tek yönlü iletim vardır. Madde iletimi gerçekle-
şirken enerji harcanmaz. Floem, yapraklarda fotosentez ile meydana gelen organik maddelerin bitkinin
diğer kısımlarına taşınmasını sağlayan yapıdır. Madde taşınması çift yönlüdür. Canlı hücrelerden oluşur.
Madde alışverişi gerçekleşir. Bu yüzden taşıma hızı, ksilemden daha yavaştır. İletimde hem aktif taşıma
3. Kaynakta bulunan sükrozun arkadaş hücrelerine ve oradan da floeme geçişini araştıran bir bilim in- hem de pasif taşıma etkilidir.
sanı, ATP sentezini ve kullanımını engelleyici bazı kimyasalları vermiş ve floemde taşınımın yavaş-
ladığını görmüştür. Bilim insanı deneydeki bu gözleminden yararlanarak nasıl bir sonuç çıkarabilir?
Çok sayıda ya halkası

Kamb yum
Floem tabakası
Sert odun

Görsel 1: Gövdenin enine kesiti
4. Basınç akış teorisine göre fotosentezin gerçekleştiği ve besinin üretildiği hücreler kaynak, besinlerin
floemle taşınarak kullanıldığı veya depolandığı hücreler ise havuz olarak adlandırılır. Kaynak, şeke- Kaynak
rin fotosentez ya da nişastanın hidrolizi ile üretildiği bitki organıdır, şekerin depolandığı organ ise Arkada hücre
havuz adını alır. Kökler, gövde uçları, gövdeler ve meyveler havuza örnek verilebilir. hücres
Sizce bir bitkisel organ hem kaynak hem de havuz olarak görev yapabilir mi? Gerekçeleriyle açıklayınız. Su Su
2 1
Bes n

n akı yönü

5. “Bazı kemirgen hayvanlar aç kaldıklarında bitkilerin kabuk kısmını kemi- 3 önü
rirler. Kabuk kısımları zarar görmüş bu bitkilerin bir süre sonra yaprakla- Ks lemde suyu Floem (kalburlu borular)
rı sararıp dökülmeye başlar.’’ gözlemini yapan bir araştırmacı sizce bitki- Ks lem (odun boruları) Basınç akı y
nin yapraklarının sararıp dökülmesini açıklayan nasıl bir hipotez
oluşturabilir? Bu hipotezini destekleyici ne gibi kanıtlar ileri sürebilir? Arkada Havuz
hücres hücres

4 Bes n

5
Su

Görsel 2: Gövdede su ve besin maddelerinin izlediği yol

154
Hazırlayan: Ufuk SAHRANÇ