Page 164 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 12 77

3. ÜNİTE > Bitki Biyolojisi Kazanım 12.3.2.4. Bitkilerde su ve madde taşınmasıyla ilgili deney tasarlar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri: Gözlem Yapma Becerisi, Hipotez Kurma Becerisi, Çıkarım Yapma Becerisi ve Deney Tasarlama Becerisi
Etkinlik İsmi TRANSPİRASYON 40 dk.

Amacı Bitkilerde suyun taşınımını açıklayabilme. Grup

1. Yönerge Aşağıda bitkilerde su ve madde taşınımı ile ilgili 5 deney düzeneği ve deneylerin yapılış şekli verilmiş-
tir. Deney öncesinde öğretmen “TRANSPİRASYON” başlıklı metni okur ve ardından sınıfı 5 gruba
ayırır. Öğrenciler verilen deneyleri yaparlar ve deney sonuçlarına göre aşağıdaki soruları cevaplarlar.

Bitkiler emici tüyleriyle topraktan aldıkları suyun büyük bir kısmını yapraklarındaki stomalardan (göze-
nekler) terleme yolu ile atmosfere geri verirler. Bitkilerin terleme ile su kaybetmesine transpirasyon denir.
Bitkinin ağırlığında meydana gelen azalma ile terleme sonucunda kaybedilen su miktarı nicel olarak he-
saplanabilir. Terleme olayını kobalt klorür (CoCl ) filtre kâğıtları ile nitel olarak gözlemlemek de müm-
2
kündür. Kobalt klorür (CoCl ) filtre kâğıtları kuru hâlde iken mavi, ıslandıklarında ise pembe renktedir.
2
Deney Malzemeleri
• Dereceli beherglas • Alüminyum folyo • El feneri
• 5 adet otsu bitki • Saf su • %1’lik ve %5’lik tuz çözeltileri

Alüm nyum Alüm nyum Alüm nyum
folyo folyo folyo
125 125 125
Beherglas Beherglas Beherglas
100 Kök 100 Kök 100
75 75 75 Kök
Saf su %1’l k tuz %5’l k tuz
50 50 50 çözelt s
çözelt s
25 25 25
Hassas Hassas Hassas
teraz teraz teraz
1. Düzenek 2. Düzenek 3. Düzenek
5 cm 15 cm

Alüm nyum Alüm nyum
folyo folyo
125 125
Beherglas Beherglas
100 100
Kök Kök
75 75
Saf su Saf su
50 50
25 25
Hassas Hassas
teraz teraz
4. Düzenek 5. Düzenek
DENEYİN YAPILIŞI
1. 1, 4 ve 5. düzeneklerde 125 ml’lik beherglası 100 ml’sine kadar saf su ile doldurunuz.
2. %1’lik ve %5’lik tuz çözeltileri hazırlayınız. Beherglasları 2. düzenekte %1'lik, 3. düzenekte %5'lik çö-
zeltilerden 100 ml alarak doldurunuz.
3. Özdeş otsu bitkileri beherglasların içerisine yerleştirerek beherglasların üzerini alüminyum folyo ile
kaplayınız.
4. 4. deney düzeneğinin 5 cm, 5. deney düzeneğinin 15 cm uzağına el fenerini yerleştiriniz.
5. Deney öncesinde her bir düzenek için hassas terazideki ağırlığı ve beherglastaki su hacmini not ediniz.
6. Birer saat aralıkla beherglaslardaki su hacmini ve hassas terazideki ağırlıkları ölçünüz.

163