Page 165 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 165
77 BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
1. Yukarıda verilen 5 deney düzeneğinden hangisi kontrol grubudur? Deney düzeneklerindeki be-
herglasların üzeri neden alüminyum folyo ile kapatılmıştır?
Yönerge Aşağıdaki metin, görsel ve deney düzeneklerini inceleyerek bitkilerde su ve minerallerin taşınması
ile ilgili soruları cevaplayınız.
2. Bir saat ara ile deney düzeneklerini kontrol ediniz. Buna göre:
a) Bitkinin terleme ile ne kadar su kaybettiğini belirlemek için beherglastaki su hacmini ve hassas Bitkinin büyüdükçe topraktan elde ettiği kaynaklara ihtiyacı artar. Bir bitkinin yaşamını sürdürebilmesi
terazideki ağırlıkları her bir düzenek için aşağıdaki tabloya yazınız. için tüm kısımlarına suyu ve mineralleri taşıması gerekir. Bitkilerin köklerinden alınan enine bir ke-
sitte en dışta bulunan epidermis hücreleri ve bu hücrelerin farklılaşmasıyla oluşan emici tüyler vardır.
Terazideki ağırlık Beherglastaki suyun hacmi Emici tüyler; topraktan su ve mineralin alınmasını sağlar, fazlalığı suyun alınmasını kolaylaştırır. Dıştan
1. Saat içe doğru epidermis, kabuk, endodermis ve merkezî silindirden oluşur. Merkezî silindir ksilem ve floem
2. Saat borularını içerir. Endodermisin hücreleri arasında mumsu tabakadan oluşan kaspari şeritleri vardır. Bu
tabaka suyun ksilem borularına geçmeden önce endodermis hücrelerinin kontrolünden geçmesini sağlar.
3. Saat Mineral maddeler ve suyun emici tüyleri ile alınıp ksilem borularına geldikten sonra bitkinin üst kısım-
b) Beş deney düzeneğini de karşılaştırarak bitkideki terleme oranını küçükten büyüğe doğru larına ulaşması tek bir faktöre bağlı değildir. Bu faktörler, hepsi birlikte olunca yüksek kısımlara kadar
sıralayınız. suyun ve mineral maddelerin çıkışı izah edilebilmektedir.
Endoderm s Kaspar er d
Hücreler arası
bo lukta ta ındığı yol
B r hücreden
3. Terlemenin bitkiye sağladığı yararlar ile ilgili hipotezler kurarak yaptığınız deneylerin sonucunun Em c tüy d ğer hücreye geç
kurmuş olduğunuz hipotezleri destekleyip desteklemediğini kontrol ediniz.
Suyun çeperler arası Kaspar er d
bo lukta lerled ğ yol
Suyun hücrelerden
geçerek lerled ğ yol Trake
Kök tüyü
4. 4 ve 5. deney düzeneklerinde farklı mesafelerde el feneri kullanılmasının amacı ne olabilir? Verece-
ğiniz cevabı fotosentez ile ilişkilendiriniz. Ep derm s Temel doku Endoderm s
Şekil 1: Kökte alınan suyun izlediği yollar
Kök basıncı: Köklerdeki emici tüy hücrelerinde minerallerin ve tuzların birikmesi, hücrelerin ihtiya-
cına göre depo polisakkarit olan nişastanın hidrolizi osmotik basıncı artırır. Bu durum, kök emici
tüylerinde emme kuvvetini artırarak hücre içine doğru suyun taşınmasında etkili olur. Ayrıca kaspa-
ri şeridinin de etkisiyle merkezî silindirde su yoğunluğunun azalması kök basıncına neden olur. Kök
5. 2 ve 3. deney düzeneklerinde saf su yerine tuz çözeltisi kullanılmasının nedeni ne olabilir? basıncı, suyun ksilem borularından yukarı doğru itilmesinde etkilidir. Bazen terleme ile kaybedilen
sudan daha fazla suyun yapraklara taşınmasını sağlar. Yaprakta biriken su sabahları gutasyon olayı ile
yaprak kenarlarından dışarı atılır. Kök basıncı suyun en fazla birkaç metre yükselmesinde etkili olur.
Buharla ma Cam boru
6. Tartı yöntemi ile bitkilerde terleme olayı nicel olarak gözlemlenebilir. Siz de bitkilerde terleme olayı- H O
2
nı nitel olarak gözlemleyebileceğiniz bir hipotez kurunuz. Hipotezinizi test edebilecek tahminlerde K l kap Kauçuk boru
bulununuz ve kontrollü bir deney tasarlayınız. B tk
Su gövdes
Gövden n Gövden n
Su kes lmes nden kes lmes nden b r
C va hemen sonra süre geçt kten sonra
I. Deney Düzeneği II. Deney Düzeneği III. Deney Düzeneği
164
Hazırlayan: Zehra YILDIRIM
