Page 233 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
Potometre aleti yapmak için çeşitli düzenekler hazırlanabilir. 6. Olası cevap:
Hipotez: Odunsu bitkilerde terleme olayının yoğun gerçekleştiği
organ yapraklardır.
Tahmin: Yaprakların üzeri kobalt klorür (CoCl ) filtre kâğıtları
2
ile kapatılırsa terleme sonucunda kaybedilen su mavi renkli ko-
balt klorür (CoCl ) filtre kâğıtlarının rengini pembeye dönüştü-
2
recektir.
Kontrol Grubu: Odunsu bitkinin gövdesinin üzeri kobalt klorür
(CoCl ) filtre kâğıtları ile kaplanır.
2
Deney Grubu: Odunsu bitkinin yapraklarının yüzeyi kobalt klo-
rür (CoCl ) filtre kâğıtları ile kaplanır.
2
Deneyin Yapılışı: Transpirasyon olayının gözlemleneceği odun-
su bitkinin yapraklarının yüzeyi kobalt klorür (CoCl ) filtre kâ-
2
ğıtları ile kaplanır. Kontrol grubu için de odunsu bitkinin göv-
desinin üzeri kobalt klorür (CoCl ) filtre kâğıtları ile kaplanır.
2
Belirli bir süre beklenir, mavi renkli kobalt klorür (CoCl ) filtre
2
kâğıtlarındaki renk değişimi gözlemlenir.
Deney Sonucu: Gövde üzerindeki mavi renkli kobalt klorür
(CoCl ) filtre kâğıtlarının rengi değişmez veya hafif bir pembe
2
rengi alır. Yaprak yüzeyindeki mavi renkli kobalt klorür (CoCl )
2
filtre kâğıtlarının rengi ise pembeye dönüşür. Deney sonuçları-
nın hipotezi desteklediği görülecektir.
Etkinlik No.: 78 - Suyun Taşınması
1. Su moleküllerinin birbiri arasında oluşan hidrojen bağından
kaynaklanan çekim kuvveti kohezyon ve suyun başka molekül-
ler tarafın çekilmesi ise adhezyondur. Kılcal boruların çapının
küçük olması, adhezyon ve kohezyonun da etkisiyle su çıkışını
kolaylaştırır. Düzenekte suyun çıkışı ile boruların çapı arasında
ters bir orantı olduğu görülmüştür.
2. Kök hücrelerinde madde miktarı her durumda dış ortamdan daha
yüksektir ve bitkiler kök emici tüyleri ile sürekli hücre içine mine-
ral madde alırlar. Bu minerallerin hücrelerin içinde dış ortamdan
daha fazla bulunması aktif taşıma ile sağlanır. III. deney düzeneği,
Etkinlik No.: 77 - Transpirasyon kök basıncının madde taşınmasına olan etkisini açıklayabilir.
1. Deney düzeneklerinden 1. deney düzeneği kontrol grubudur. Be- 3. Etkisi vardır. Buharlaşma ile kaybedilen su miktarı osmotik ba-
herglasların üzerinin alüminyum folyo ile örtülmesinin nedeni, sınç ve emme kuvvetini artırır. Bu durum kılcal borudan civanın
beherglastaki suyun buharlaşmasını önlemektir. yükselmesine sebep olur.
2. a) Tablo deney sonucuna göre doldurulacak. 4. Bu deney düzeneğinde kök basıncı ile madde taşınması açıklanı-
b) Deney düzenekleri arasında en çok terleme 4. deney düzeneğinde, yor. Kök basıncının oluşabilmesi için bitkinin kök emici tüylerin-
en az terleme ise 3. deney düzeneğinde olacaktır. Bitkideki terleme de aktif taşıma ile topraktan daha fazla miktarda mineral madde
oranının küçükten büyüğe doğru sıralanışı aşağıda verilmiştir. alması gerekir.
Düzenek 3 < Düzenek 2 < Düzenek 1 < Düzenek 5 < Düzenek 4 5. Ksilem boruları, üst üste cansız yapıda dikey olarak dizilmiş hüc-
3. Hipotez: Terleme, bitkilerin kökten su ve mineral alımını kolay- relerden oluşmuştur. Cansız kılcal borularda suyun yükselişi ile
ksilemlerde yükselişi aynı şekilde adhezyon etkisiyle gerçekleşir.
laştırır. Her ikisinde gerçekleşen bu olay fiziksel olarak açıklanır.
Hipotez: Işık nedeniyle yapraklar ısınır, terleme ile ısınan yap-
raklar soğur. 6. İnsanda dolaşım sisteminde dolaşım sıvısı olan kan, kalp tarafın-
Deney sonuçları hipotezleri destekleyecektir, eğer deney sonuçla- dan yüksek basınç ile pompalanarak tüm organlara dağıtılıyor.
rınız bu iki hipotezi desteklemiyorsa deneyinizin yapılış şeklinde Bitkilerde ise su ve mineralleri, topraktan üst yapılara pompala-
bir hata vardır. Deneyinizi tekrarlayınız. yan kalp gibi canlı bir organ yoktur.
4. El fenerinin bitkiye yaklaştırılması birim alana düşen ışık miktarını 7. Buradaki kaspari şeridinin en önemli özelliği ksileme geçen suyun
(ışık şiddetini) arttıracaktır. Bu durum fotosentez hızının artması- ksileme kontrollü iletimini sağlayıp geri akışını engellemektir.
na ve stomaların açılmasına neden olacak ve stomaların açık ol- Etkinlik No.: 79 - Tozlaşma
ması da terlemeyi artıracaktır. Işık kaynağı yaprağa yakın oldukça
fotosentez hızlanacak ve terleme artacak, ışık kaynağı yapraktan 1. a) 1- Çanak yaprak
uzaklaştıkça fotosentez yavaşlayacak ve terleme azalacaktır. 2- Çiçek sapı
3- Erkek organ
5. Kökteki emici tüylerin topraktan su ve mineral alabilmesi için 4- Dişi organ
emici tüy hücrelerindeki çözünmüş madde yoğunluğunun top- 5-Taç yaprak
raktaki çözünmüş madde yoğunluğundan büyük olması gerekir. 6- Başçık
2 ve 3. deney düzeneklerindeki tuzlu su çözeltileri toprak ortamını 7- Sapçık
simgelemektedir. Çözeltideki tuz oranı arttıkça bitkinin su alması 8- Dişicik tepesi (stigma)
zorlaşacak ve terleme azalacaktır. Düzenek 2’deki tuz yoğunluğu, 9- Dişicik borusu
düzenek 3’e göre daha az olduğu için düzenek 2’deki bitki ortam- 10- Tohum taslağı
dan daha fazla su alabilecek ve daha fazla terleyecektir. 11- Yumurtalık (ovaryum)

232