Page 234 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 12

CEVAP ANAHTARLARI
b) Mayoz bölünmenin gerçekleştiği yapı erkek organda 6 numa- Deneyin Yapılışı: Çiçeklerin bulunduğu alana ışık kaynağı konulur ve
ralı, dişi organda da 10 numaralı yapıdır. tozlaşma için alana gelen böcek sayısı kontrol grubu ile karşılaştırılır.
c) Fotosentezin gerçekleştiği yapı yeşil yapraklı çanak yapraktır. Deneyin Sonucu: Işık kaynağı bulunan alana gelen böcek sayısı
Çanak yaprak 1 numaralı yapıdır. fazla ise hipotez kabul edilir, değil ise hipotez reddedilir ve yeni
2. a) Bu iki çiçek arasındaki tozlaşma çapraz tozlaşmadır. bir hipotez kurulur.
b) Dişi çiçekte 8 tane embriyo kesesi ve 8 tane yumurta hücresi oluşur. Etkinlik No.: 80 - Çiçekler ve Arılar
c) Zigot 2n kromozomludur. Mikrospor ana hücresi ve megaspor 1. Çiçekli bitkiler çoğunlukla eşeyli ürer. Çiçek, bitkinin üreme or-
ana hücresi de 2n kromozomludur. Bu hücreler de tıpkı zigot ganıdır. Üzerinde bulunan erkek ve dişi organda üreme hücreleri
gibi 92 kromozomludur. oluşturulur ve bu üreme hücreleri çeşitli yollarla döllenerek to-
ç) Mikrospor ana hücresi mayozla mikrosporları, mikrosporlar humu oluşturur.
da mitoz bölünme ile generatif çekirdek ve vejetatif çekirdeği Diyagramda verilen çiçek yapısı tam çiçektir.
oluşturur. Mikrospor, vejetatif çekirdek ve generatif çekirde- Taç yapraklar
ğin kromozom sayıları birbirine eşittir ve 46’dır.
Megaspor ana hücresi mayoz geçirince megaspor oluşur. Me- Başçık Dişicik tepesi
gaspor art arda 3 mitoz geçirerek polar çekirdek, antipot çekirdek, Dişicik borusu
sinerjit çekirdek ve yumurtayı oluşturur. Bu yapılar mitoz bölün- Sapçık
me ile oluştuğu için kromozom sayıları eşittir ve 46’dır. Ovaryum
3. Akraba evliliklerinde çekinik alellerin bir araya gelme olasılıkları Çanak Tohum taslakları
yaprak
yüksektir. Hastalıkların çoğu çekinik aleller ile taşındığı için akraba
evliliklerinde hastalıklı bireyler dünyaya gelebilir. Kendi kendine
tozlaşma olayında da aleller aynı bitkiden geldiği için çekinik özel- 2. Beyaz zambak bitkisinin çiçeğinde dişi organ, erkek organ, taç
liklerin ortaya çıkma olasılığı akraba evliliklerinde olduğu gibi çok ve çanak yaprak yapılarının tamamı bulunduğundan tam çiçek
yüksektir. Bitkideki çekinik özelliklerin sayısının artması, bitkinin yapısına sahiptir.
değişen çevre koşullarına uyum yeteneğini azaltır. İki durum ara- 3. a) Hermafrodit bitkidir. Çünkü çiçeklerinde hem erkek hem de
sındaki benzerlikten dolayı “Kendi kendine tozlaşma akraba evlili- dişi organ bulunmaktadır.
ğine benzer.” hipotezi doğrudur. b) Monoik bitkidir. Çünkü dişi ve erkek çiçekler aynı bitki üze-
“Tam çiçekler arasında çapraz tozlaşma görülmez.” hipotezi yanlış- rinde bulunmaktadır. Bu tür bitkilere monoik (tek evcikli)
tır. Çapraz tozlaşma sadece eksik çiçekler arasında değil tam çiçek- denir.
lerde de görülür. Tüm bitkiler çevre koşullarına uyum sağlayabilmek
için genetik çeşitliliklerini arttırmak isterler. Tam çiçeklerde polen ve c) Dioik bitkidir. Çünkü bitkinin üzerinde sadece dişi çiçek veya
yumurta oluşma zamanları çoğunlukla farklıdır. Bu adaptasyon tam erkek çiçek bulunmaktadır. Bu tür bitkilere dioik (iki evcikli)
çiçeklerin çapraz tozlaşma ile çoğalmasına neden olur. bitkiler denir.
4. Kendi kendine tozlaşma genetik çeşitliliği azaltır. Bu durum bitki- 4. Polenin Polenin
lerin çevre koşullarına uyum yeteneğini azaltır. Çevre koşullarına Polen adaptasyonu rüzgârla böceklerle
uyum sağlayamayan bitki türleri nesilleri devam ettirmekte güçlük
çeker. Bu nedenle bitkilerde çoğunlukla çapraz tozlaşma görülür. taşınması taşınması
Bitkilerde kendi kendine tozlaşmayı önleyen adaptasyonlar aşa- Çok düşük kütle +
ğıda sıralanmıştır. Yüksek kütle +
1. Tam çiçekteki dişi ve erkek organların farklı zamanlarda ol-
gunlaşması, Yapışkan ve sivri yüzey +
2. Tam çiçekteki dişi organın boyunun uzun olması, erkek organ- Yumuşak yüzey +
ların boylarının kısa olması.
5. Hava koşulları polenlerin gideceği yönü belirlediği için rüzgârla Hava keseleri bulunması +
tozlaşma şansa bağlı gerçekleşir. Bu nedenle tozlaşma oranı çok Çok miktarda üretilmesi +
düşüktür. Hayvanla tozlaşmada ise renkli taç yapraklar böcekleri
kendine çektikleri için tozlaşma oranı daha yüksektir. Az miktarda üretilmesi +
Hayvanla tozlaşan ve rüzgârla tozlaşan bitkiler arasındaki yapısal 5. Erkek ve dişi organın oluşma zamanları farklı olabilir. Erkek or-
farklılıklar aşağıda tabloda gösterilmiştir.
ganın boyu dişi organın boyundan uzun ya da kısa olabilir. Bu
Rüzgârla tozlaşan bitkiler Hayvanla tozlaşan bitkiler durum kendi kendini dölleyebilme şansını azaltır. Bitki, kendi
polenini tanıyarak reddebilir. Polen ve yumurta hücresi, aynı çi-
Taç yaprak sayısı Az sayıda veya körelmiş Çok sayıda
çek üzerinde farklı zamanlarda oluşabilir. Bu özellikler, bitkilerin
Taç yaprak rengi Sönük renkte Canlı ve parlak renkte tür içi çeşitliliğinin artmasına katkı sağlar.
Nektar salgısı Az veya yok Çok 6. 89 bitki türünü içeren 54 farklı araştırmaya dayalı yapılan analiz
Polen sayısı Çok Az sonucunda bitki popülasyonlarında üreme sorununun yetersiz
tozlaşmadan kaynaklandığı belirlenmiştir. Doğadaki çok sayı-
Polen yapısı Hafif ve yüzeyi düz Yüzeyi girintili ve yapışkan
da türün varlığını devam ettirmesinde, bitki gen kaynaklarının
6. Hipotez: Hayvanlar yardımıyla tozlaşma yapan bitkilerde ışık sürekliliği ve çeşitlenmesinde, biyolojik çeşitliliğin korunma-
tozlaşmayı kolaylaştırır. sında, döllenmeyi sağlayan hayvanlar önemlidir. Bu hayvanlar
Tahmin: Böcekler yönlerini bulabilmek için ışığa yönelirler. Işık kay- arasında arılar önemli işlev görmektedirler. Arıların yok olması
nağının bulunduğu yerde çiçeklerin olması tozlaşma olasılığını artırır. döllenmeyi ve tohum oluşumunu engelleyecek, çoğu türün yeni
Kontrol Grubu: Tozlaşacak çiçeklerin bulunduğu alanda ışık döller oluşturması da mümkün olmayacaktır. Yeryüzünde besin
kaynağı bulunmaz. ve enerji akışı üreticilerden tüketicilere olduğu için bitkilerin üre-
Deney Grubu: Tozlaşacak çiçeklerin bulunduğu alanda ışık kay- mesine zarar veren unsurlar, bitkilerle beslenen diğer canlıları da
nağı bulunur. olumsuz etkileyecektir.

233