Page 439 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
2. Olası cevaplar: Yazarın başladığı şekilde başlardım. Romana, Fikir tartışmalarının kazanımları olabileceğine inanmıyorum.
hikâyeye vb. konunun ayrıntılarını vermeden önce tasvirlerle Genellikle insanlar kendi fikirlerine inanma ve bunu besleme
başlamak, özellikle mevsim tasvirleri veya mekân tasviri yap- ihtiyacındadır. Onların tartışmadan anladığı şey, kendi fikirle-
mak beni romanın içine çeker. rinin doğruluğunu ispatlamaktır sadece.
Önce yılkılık atları tasvir ederek doğaya nasıl bırakıldıklarını 4.
konu ederek başlardım. Doğa tasvirlerini aralarda vermeye ça- Olası cevap: (Hâki Bey yüz yüze kurulan sosyal ilişkilerin yerini
dijital dünyanın almasının sakıncalı bir durum olmayacağını sa-
lışırdım. Çünkü okuduğum metinlerde veya izlediğim filmlerde
öncelikle karakterlerin tanıtılması veya anlatılması bana daha vunmaktadır.)
Hâki Bey: “Bu çağ, teknoloji çağı azizim! Yaşamı boyunca en çok
etkileyici geliyor. ve hatta sadece dijital dünyayla etkileşim hâlinde bulunmak in-
3. Olası cevap: İnsanların birbirlerini anlamaları ve birbirlerine san için yeterlidir. İnsanların hayatlarını sürdürmek için sosyal
yardımcı olmaları konusunda faydalı olacağını düşünüyorum. etkileşimler içinde olması şart mı? Küçük bir odada bir tablet
Örneğin bir kapkaç olayına şahit olduğumda polise ya da za- veya telefonla da insan kendisine kocaman bir dünya yaratabilir,
bıtaya kapkaçı yapan kişinin ayırt edici özelliklerini anlatmam, sorumluluklarını yerine getirebilir; oturduğu yerden bir tıkla bü-
o kişinin yakalanmasına yardımcı olacaktır. Bir şoför yol tarifi tün dünyayı gezebilir bile!”
yapmamı istediğinde gideceği güzergâhı ayrıntılı biçimde an-
latmam hem kişinin zaman tasarrufu yapmasını hem de yolda Etkinlik No.: 92
karşılaşabileceği risklerin azalmasını sağlayacaktır vb.
1. Olası cevap: Metinde görülen insan-doğa çatışması olaylar ara-
4. a) Olası cevap: Okuduğumuz metinde konunun hayvanlar ve baş- sındaki neden-sonuç ilişkisini doğrudan etkilemiştir. Buna bağlı
kahramanın bir at olmasından dolayı gözlemci bakış açısı ter- olarak olay örgüsünün oluşmasına katkı sağlamıştır. Savrunun
cih edilmiştir. Hayvanların konu alındığı bu tarz romanlarda üzerine yapılan bent, yöredeki toprağın özelliğini değiştirmiştir.
doğa betimlemeleri canlı ve hareketli anlatılarak hayvanların Toprağa bağlı yaşayan insanların yerleşim yerlerinin bile değiş-
dünyasının okur tarafından daha kolay anlaşılmasına çalışılır. mesine neden olmuştur. Ardı ardına birçok olayın oluşmasına
b) Aslında amaç, hayvanların doğayla ve birbirleriyle olan mücade- zemin hazırlamıştır.
lelerini anlatıp aynayı insana çevirmektir. Yazar konu olarak neyi 2. Olası cevap: Çeltik bataklıkları yaparlar ama o kadar çok çeltik
seçerse seçsin insana insanı anlatmayı amaçlar. Çünkü roman, ekerler ki su, bu kadar fazla ekime yetmez. Doğal olarak da ar-
hikâye gibi türlerin çıkış noktasında insan ihtiyaçlarını, duygu ve kasından sorunlar başlar. Bu durum günümüzde de devam et-
düşüncelerini farklı bakış açılarıyla seslendirmek vardır. mektedir. İnsanoğlu yetecek olanla yetinmeyip hep daha fazla-
5. Olası cevap: sını istediği için elindekinden de olmaktadır. Bu duruma kendi
Aygır: hayatımızda ya da çevremizde sıkça rastlarız. Buna engel olmak
Tüm mücadeleme rağmen ona yetişemedim ve onu kurtarama- için yapılacak şey eldeki imkân ne kadarsa ona göre davranmak-
dım. Çok üzgünüm. tır. Su ne kadarsa ona göre ekin, para ne kadarsa ona göre harca-
Atlardan biri: ma diye devam edip gider bu liste.
Sen yapabileceğinden fazlasını yaptın, senin gayretlerin ve di- 3. Olası cevap: İnsan, işi bitince devamında ne olacağını umur-
renmelerin olmasa şu anda sadece Çılkır değil aramızdan birkaç samaz. O, sadece kendini düşünür ve kenara çekilir. Bendi bı-
arkadaşımız daha ölmüş olacaktı. rakması doğal bir afete ama aslında tahmin edilebilir bir afete
sebep olur. Oysa insanlar sadece o anı düşünmese çevreyi ve
Etkinlik No.: 91
devamında gelişebilecek olayları düşünüp ona göre sorumluluk
1. Olası cevap: Hâki Bey elindeki kitaba kayıtsızca baktı. “Elbette ki alsa sonuçlar bu şekilde olmazdı. Suyun yolu açılır ve su yolunu
çok okuyan değil, çok gezen bilecek!” deyiverdi. Ziya Bey, en son bulurdu, kimseye de zarar vermezdi. Bunun örnekleri ne yazık
okuduğu kitabın duygu ve düşünce dünyasındaki izleri arasında günümüzde de var. Nehir yataklarına yerleşim yerleri yapılır, her
“Dostum, balon balığı ile karşılaştığında onun sana zarar verebi- kış oraları su basar ve insanlar perişan olur.
leceğini önceden bilmen gerekir.” diye ekledi. 4. Olası cevap: Evet kapatır. Bireysel bir sorun yaşadığımızda dahi
2. a) Olası cevaplar: tamamen soruna odaklı yaşar ve etrafı görmeyiz. Yanlış da olsa
sorun bizi hapseder. Metinde iki kişi arasında bir sorun yaşandı-
Evet, Hâki Bey gerçek yaşamda karşılaşabileceğimiz türde bi- ğı ve etraftan habersiz sadece kendilerine odaklandıkları görü-
ridir. Her iddianın aksini ortaya koyma çabası kimi insanlara lür. Bizim için de böyle olur. Biriyle sorun yaşadığımızda sadece
özgü bir davranış modelidir. aramızdaki sorun önemli olur. Etrafta başka bir sorun ya da gü-
Hayır, Hâki Bey karakterinde insanlarla karşılaşacağımızı zellik olsa yine de görmeyiz. Sadece kendimize ve karşımızdaki-
sanmıyorum. İnsanlar bu tür mantıksızlıklar sergilemezler. ne odaklanırız. Tabii ki doğru bir davranış değildir bu ama genel
b) Olası cevap: Kimileri bazen yanlış kararlar alır ve uygular. Öz olarak çatışmanın sonuçları böyle olmaktadır.
değer ihtiyacını karşılamak ve egosunu beslemek adına an- Etkinlik No.: 93
lamsız tartışmalara girmeye kalkışır. Bu durumda ona kazan-
ma dürtüsü yön verir. 1. a) Olası cevap: Osman, burada Mihail adındaki birini kurtar-
c) Olası cevap: Bey’in ortaya attığı her fikri desteklersem veya fi- mıştır. Ona yardım etmiştir. Osman’ın yardımseverliği diğer
kirlerine karşı çıkmazsam, karşısındakini alt ederek kendini de- olayların ortaya çıkmasına katkıda bulunmuştur. Olay örgü-
ğerli hissetme dürtüsünü harekete geçirmemiş olurum. Bu du- sü, Osman’ın Mihail ve pazar halkına yardım etmesi ile şe-
rumda Hâki Bey benimle çatışmaya girmeyi düşünmeyecektir. killenmiştir.
3. Olası cevaplar: Elbette ki fikir tartışmalarının kazanımı olacaktır. b) Olası cevaplar: Bana göre yaşanmış olabilir çünkü Ertuğrul
Fikir tartışmaları, bireylere bir şeyi öğrenirken aktif olma imkânı Bey, Osman Bey, Ede Balı gibi karakterler gerçektir. Dolayı-
tanır. Bu gibi tartışmalar insanların doğruya ulaşırken öğrenme sıyla yaşanan olayların da gerçek olma ihtimali vardır. Yazar
motivasyonlarını artırır ve süreci daha ilgi çekici kılar. Fikir tar- tarihî belgeleri temel alarak böyle bir roman yazmış olabilir.
tışmaları sırasında bireyler birbirlerine sorular sorar, yorumlar Bana göre yaşanmamıştır. Karakterler gerçek olabilir ama
ve düzeltmeler yapar, açıklamalarda bulunurlar. Bu etkileşimler onların çevresinde gelişen olayların kurgu olma ihtimali de
tartışmacının karşıdaki düşünceyi ve kendi fikirlerini analiz et- vardır. Bunun yanında yazar, karakterlerin hayatları için ye-
mesini sağlar. Bu sayede gerçeklere ulaşma imkânı doğar. terli belge bulamayabilir. Bundan dolayı karakterler arasında

438