Page 507 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

ÜNİTE CEVAP ANAHTARI
imgelemelerle daha etkili bir anlatım tercih ederdi. Konudan zi- 2. Konusunun ilgi çekici olması
yade ana duygu ön plana çıkardı. Geçmişteki insanların yaşantısının merak uyandırması
Genel olarak şiir ve düzyazı arasında “söyleyiş, ahenk, anlam bi-
rimi, imgeleyiş, konuya bakış açısı” her şey farklıdır. Sembollere dayalı ifade şeklinin ilgi çekmesi
Binbir Gece Masalları’nın ortaya çıktığı coğrafya ve kültü-
rün merak uyandırması
Etkinlik No.: 64
Hazır bir konuyu işlemenin sağladığı avantaj
1. a) Üç metindeki ortak nokta “ana dil”dir. Yazar ve şairler bu ana
noktayı ifade ederken özellikle dilin önemi ve birleştiriciliği 3. Masal daha çok ilgimi çeker. Evrensel değerleri çeşitli sem-
üzerinde durmuştur. Metinlerde belirtildiği gibi ana dili fert- bollerle dile getirmesi, insanları iyi ve güzel olana yönlen-
leri millet yapan, insanın bir bütüne ait olmasını sağlayan en dirmesi masalları tercih etme nedenimdir.
önemli unsurlardan biridir. Bu nedenle sadece bu üç metinde Hikâye daha çok ilgimi çeker. Öğretici olmayan ve sanatsal
değil, pek çok eserde ana dilin millet ve fert için önemi üze- kaygıyı ön plana çıkaran bir metin okumak isterim. Sanat-
rinde durulmuştur. sal bir metinde aradığım temel özellik bir düşünceyi doğru-
dan söylemesi değil çağrıştırması ve hissettirmesidir.
b)
FARKLILIKLAR Etkinlik No.: 67
1. METİN 2. METİN 3. METİN 1. İlk masalımı annemden dinlemiştim. İlk okuduğum masal
Beydeba’dan “Kelile ve Dimne” adlı eserdi. Kelile ve Dimne
Bir duyguyu,
Bir konu Bir duyguyu adlı iki kız kardeş çakalın başından geçenler anlatılıyordu.
YAZILIŞ hakkında bilgi coşku ve olay kurgusu
AMACI heyecanla ifade Güzel vakit geçirdiğimi hatırlıyorum. Hayal gücümün artma-
vermek ile anlatmak sını sağladı.
etmek
Amaç, Dil sadedir, 2. Toplum hayatında ve insanlar arasında da yılan gibi sinsi,
bilgi vermek Dilin imgele- olay kurgusu yalancı, çıkarcı insanlar vardır. Bunları iyi tanımak ve onlara
olduğu için me gücünden söz konusu inanmamak gerekir.
sade ve ciddi faydalanılmış,
KULLANILAN bir üslup kurallı cümle olduğu için 3. Masalda yılanın kurbağa ile konuşması, dostluğu, ona hizmet
kelimelerin ni-
DİL hâkimdir. yerine eksil- teleme özellik- etmesi, aralarındaki konuşmaları olağanüstü durumlardır. Bu
Kelimelerin tili ve devrik leri ve gerçek olağanüstü durumlar, tarihten bugüne üslup noktasında pek
gerçek an- cümle yapısı anlamları öne değişikliğe sebep olmamıştır. İfadelerde inandırıcılık özelliği
lamları daha kullanılmıştır. yoktur. Ses ve sözcük tekrarları çoktur.
baskındır. çıkmıştır.
Etkinlik No.: 68
2. Olası Cevaplar:
Ben, öğretici metinle anlatmayı tercih ederdim. Çünkü düşün- 1. Aslan Payı
celeri kelimelerin gerçek anlamları ile doğrudan anlatmak bence Kurdun Sınavı
daha etkilidir. Kurttan İbret Aldı
Ben, şiirle anlatmayı tercih ederdim. Çünkü şiir, insanları daha Haddini Bilmeyenin Akıbeti
fazla etkiler. Açgözlülüğün Sonu
Ben, hikâyeyi tercih ederdim. Çünkü bir duygu ya da düşünceyi
doğrudan vermek yerine hikâye ederek anlatmak duygu ya da 2. başkasının başına gelen felaketten ders alır; ders almazsa
onun yaşadığı olumsuzluklardan başkaları ders alır.
düşüncenin okuyucuda daha iyi yer etmesini sağlar.
haddini bilir ve hakkı olmayan bir şeye elini uzatmaz.
Etkinlik No.: 65 kısmetine razı olur, açgözlülük yapmaz.
1. Masallara tekerleme ile başlamak, metinleri akıcı hâle getirir. 3. Aslan: Otorite, güç.
Metnin ilgi çekici olmasını sağlar. Metni eğlenceli kılar. Kurt: Açgözlülük, haddini bilmeme.
Tilki: Kurnazlık, akıl.
2. Masallarda abartılı ifadeler çoktur. Bu ifadelerin çokluğu
masalları gerçeklikten uzaklaştırır. 4. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.
Gözü tanede olan kuşun ayağı tuzaktan kurtulmaz.
3. Söyleyişe akıcılık ve masala ilgi çekicilik katar.
Az tamah çok ziyan getirir.
4. Arşın ve endaze ölçü birimleri yerine artık metre, santimetre Etkinlik No.: 69
kullanılmaktadır. Nacak ve maval kelimelerini kullananlar,
anlamlarını bilenler gittikçe azalmaktadır. Bazı kelimeler 1. Kuşların özgürce uçmasını engellemeye çalışan insanlar ola-
zamanla kullanım alanlarını kaybetmektedir. bilir. Kuşların yaşamlarında kendilerine muhtaç olmalarını
5. Bir yanında demirciler demir döver denk ile istemiş olabilirler. Toplum fertlerinin düzenini bozup tüketim
bilincini artırıp toplumu kendilerine muhtaç etmeye çalışanlar
Bir yanında boyacılar boya boyar renk ile olabilir.
Etkinlik No.: 66 2. Kredi finans kuruluşlarının verdiği yardımlar gibi düşünüle-
bilir. Kredi vererek ülke ekonomisinin gelirlerini kendilerine
1. Padişahlıkla yönetilme, yırtıcı kuşlarla avlanma vs. vardır. bağlayabilirler. Masalda da kırlangıca motor bedava verilmiştir.
Tarih kitabından ulaşmak isterdim. Çünkü tarih belgelere 3. Günümüzde bazı firmalar promosyon adı altında bazı hedi-
dayalı bir bilimdir. Dolayısıyla daha objektif bilgilere ulaş- yeler vermektedir. Ancak arkasından gelen ürünleri satarak
ma imkânım olurdu. kârlarını artırmakta, toplumun kendilerine muhtaç olmalarına
Edebî metinlerden ulaşmak isterdim. Çünkü tarihî bir me- sebep olmaktadırlar.
tinde sosyal ve siyasi olaylar sebep ve sonuçlarıyla anlatılır. 4. Teknolojinin hızla değişmesiyle birlikte günümüzde
Ancak bu olaylarla ilgili ayrıntılara, insan psikolojisi üze- modernleşmenin toplumun geneline yayılmasına, insanların
rindeki etkilerine ancak edebî bir metinde yer verilebilir. kendi kültürüne yabancılaşmasına bir eleştiri vardır.

506