Page 508 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9

ÜNİTE CEVAP ANAHTARI

Etkinlik No.: 70 Sorunlara farklı bakış açılarıyla yaklaşma ve başkalarının bakış
açılarını öğrenmek için etkin dinleyici olma
1. Büyük bir hazineye sahip olan padişahın servetinin gelece- Güç kullanmaktan kaçınma, durumlar üzerine değil, sorunlar
ğiyle ilgili kuşkulu olması üzerine odaklanma.
Hazineyi koruyacak olan dervişin padişahın ardından Duyguları dikkate alma
ölmesi
Etkinlik No.: 72
İki kardeşten birinin zevkine düşkün olması, diğerinin
ahireti için bir köşeye çekilmesi
Ülkeyi yönetmek üzere tahta geçen şehzadenin zevk ve 1. Kahramanlar dinlenmek için oturdukları havuz kenarında bilge
bir kişiye rastlayabilir ve levhada yazılanları ondan duyabilirdi.
israf içinde yaşayarak ülke yönetimini başıboş bırakması
Şehzadenin ordu kurmak için babasının hazinesini açtır- 2. Ganim, korkusuz davranarak havuzu geçme macerasını tek ba-
mak istemesi, ancak sözü edilen yerde hazinenin bulun- şına göze aldığından metnin kurgusunda önemli bir değişiklik
maması meydana gelmezdi. Ancak metinde cesur davranıp risk almayla
korkak davranmanın sonucu karşılaştırılmak istenmektedir.
2. Şehzadelerin tutumluluk, kanaat gibi erdemleri kazanma- Cesaret gösteren Ganim karşısında korkak davranan Salim’in
larını sağlardım. olması temayı güçlendirmektedir.
Şehzadelerin devlet idaresi konusunda bilgilenmelerini 3. Metne göre cesaret ve risk almanın ödülü padişah olmaktır.
sağlardım. Aynı ülkede iki kişiye padişahlık verilmeyeceğine göre zorlu
Hazineleri gömmek yerine şehzadelere serveti koruma yolculuğu geçen kişiler için başka bir ödül belirlemek gerekecekti.
yollarını öğretirdim.
4. Salim’in verdiği kararın sonuçlarının anlatılması masalı daha
3. İnsanlar arasında yaşanan problemlerde yaşanan çatışmalarda etkili hâle getirirdi. Bu nedenle Ganim’in ulaştığı, mutlu sona
akla ve insani değerlere aykırı yöntemler geçici olarak çözüm şahit olarak pişmanlık yaşadığından söz ederdim.
sunsa da uzun süreli bir çözüm olmayacaktır. Nitekim padi-
şahın bu önlemi sorunu çözme konusunda bir işe yaramamış, Etkinlik No.: 73
ayrıca süreç padişahı çocuklarının gözünde yalancı konumuna
düşürmüştür. 1. Uçurtmanın beni kıskanıyor musun sözüne karşılık kelebeğin,
4. Eğitim yoluyla insani değerler benimsetilmesi “Hâline bak bir. İple bağlısın. İp seni nereye çekerse, sen oraya
gidiyorsun. İp seni nereye uçurursa, sen oraya uçuyorsun.”
Farklı düşünceleri zenginlik kabul ederek başkalarının sözleri beni en çok etkileyen bölüm oldu.
fikrine saygı duyma erdemini kazandırılması Uçurtma, ne oluyor? Neden böyle oldu anlamıyorum. Başkası-
Maddi beklentiler ve kişisel çıkarların olumsuz sonuçları 2. nın ipiyle yükseklere çıkarsan hâlin budur, diyebilir.
hakkında insanların bilinçlendirilmesi Kelebek, ne oldu uçurtma kardeş. Hani yükseklere çıkıyordun.
Beni kıskanıyor musun diye soruyordun. Sana demiştim. Sen
Etkinlik No.: 71
özgür değilsin, ipin başkasının elinde. O seni nereye yönlendi-
rirse oraya gidiyorsun. Yazık oldu garibime, diyebilir.
1. a) Tilki-çam ağacı, çam ağacı-balta, balta-ateş, ateş-su, su-öküz,
öküz-canavar, canavar-çoban köpekleri, köpekler-çobana, 3. Akıl sana ait değilse ruhun özgür kalmaz, eğer kendi aklını
çoban-fare, fare-kedi, kedi-kocakarı arasında bir çatışma var- kullanmaz, başka insanların gölgesinde yaşar, onların aklına
dır. Temel çatışma kuyruğu zilli tilkinin zilini çam ağacına göre hareket edersen hiçbir zaman kendin olamaz, hep birileri-
asıp seyahate çıkması ve yıllar sonra gelip istemesidir. Oysa nin etkisi altında kalırsın.
üzerinden çok zaman geçmiş ve durum değişmiş olmasına
rağmen tilki bunu yok saymıştır. Etkinlik No.: 74
b) Tilki istediğini elde etmiştir. Ancak ahengi bir kocakarı 1. Aslan, hakkı olmayan şeylere elindeki gücü kullanarak ulaşma-
bozmuştur. Böylelikle zincirleme bir şekilde başa dönmüştür. ya çalışan zorba ve açgözlü kişileri temsil eder. Tavşan, karşı-
Masallarda bu ve benzer durumlar sıkça yaşanmaktadır. laşılan olumsuz bir durumu ortadan kaldırmak için oyunlara
başvuran kişilerin sembolüdür. Diğer hayvanlar ise yaşadıkları
2. Asıl olan haklılık ve doğruluktur. Masal, iyiliğe ve doğruluğa zorbalıklara karşı hak aramak yerine günü kurtarmaya çalışan
olan inancı ve güveni perçinlemekte; çocuğa her ne şart altında çıkarcı ve korkak tipleri temsil eder.
ne olursa olsun iyiliği ve doğruluğu terk etmemesi gerektiğini
öğütlemektedir. İyilik eden iyilik bulacaktır. Onun içindir ki 2. Sanatsal bir ifade biçimi kullanarak edebî değeri olan bir
iyilik eden masal kahramanları, iyiliklerinin karşılığını zor metin ortaya koymak.
zamanlarında iyilik ve yardım olarak göreceklerdir. Anlaşılması zor olan soyut bir özelliği/kavramı somut bir
3. İyi ve kötü çatışmasının anlatıldığı ve genellikle iyilerin galip varlıkla daha açık ve anlaşılır hâle getirmek.
geldiği masallar, çocukların zihninde iyi ve doğru kavramları- Kişileri/toplumu eleştiren yazarların herhangi bir olumsuz
nın şekillenmesine yardımcı olmakta, onların bilincine iyi ve tepkiyle karşılaşmama isteği.
kötü arasındaki çatışmada daima iyiliğin ve haklılığın üstün 3. Tavşan masal ve fabllarda korkaklığıyla ön plana çıkan bir
geleceği düşüncesinin işlenmesini sağlamaktadır. Aksi takdirde varlıktır. Zekâsını kullanabilen korkak bir tavşanın bile sadece
masallarda kötüler kazansaydı masallar çocukların gelişimini fiziksel gücüne güvenen aslanı yenebileceği kastedilmiş olabilir.
olumsuz etkileyebilirdi. Gelecek nesillerin kötü olmasına sebep 4. İnsanlar farklı yöntemler kullanarak başarıya ulaşabilir. Çalı-
olabilirdi masallar. Kötü kahramanın kazanması durumunda şıp didinme, aklı kullanma, kurnazlık vb. yöntemler başarıya
karmaşa yaşanacak, geri dönüşü mümkün olmayan durumlar ulaşmada sonuç verebilir. Ancak emek sarf etmeksizin sadece
ortaya çıkacaktı. kurnazca davranarak elde edilecek bir başarı insani bir yak-
4. Duyguları denetleme becerileri laşım olamaz. Çünkü kurnaz insanın, amacına ulaşmak için
İletişim becerileri başkalarını kandırması söz konusudur.
Sorun çözme becerileri
Öfke kontrolü Etkinlik No.: 75
Girişkenliği uygun bir şekilde kullanabilme
İyi niyet 1. Doğaya zarar veren bir insan. Ağacın altında dinleneyim, diyor
Sorunların birden fazla çözümü olduğuna inanma ancak ağacın altında ateş yakıyor. Ağaca zarar veriyor. Hayvan-
Bir tarafın kazanması, diğer tarafın kaybetmesini gerektirmez. ları seviyor gibi görünüyor. Yangından yılanı kurtarıyor. Ancak

507