Page 32 - Biyoloji 9 | 1.Ünite

b) Fosfolipitler

Fosfolipitler; gliserole bağlı iki yağ asidi ve bir fosfat grubundan
ARAŞTIRINIZ oluşan lipit çeşididir. Fosfolipitler hücre zarının yapısına katılır.
Trans yağ nedir? Trans yağların Fosfolipitlerin fosfat uçları hidrofilik (suyu seven) ancak yağ asit-
insan vücudu üzerindeki etkile- lerinden oluşan kuyruk kısımları hidrofobiktir (suyu sevmeyen). Bu
rini araştırınız. nedenle sulu ortamda fosfolipitlerin hidrofobik kısımları içeri, hid-
rofilik baş kısımları da dışarı bakacak şekilde çift katlı tabaka oluş-
turur. Hücre zarında bulunan fosfolipitler bu şekilde düzenlenmiştir
(Görsel 1.53).

Hidrofilik kısım

Hidrofobik kısımlar
Hidrofilik kısım

Görsel 1.53: Hücre zarını oluşturan çift katlı fosfolipit tabakası

c) Steroitler

Monomer yapılı bir yağ çeşidi olan steroitlere kolesterol ve omur-
BİLİYOR MUSUNUZ? galı hayvanların eşeysel hormonları örnek verilebilir. Kolesterol,
hayvan hücre zarlarının bileşeni olup zarın akışkanlığını artırırken
A vitamininin öncüsü; bir lipit
çeşidi olan yeşil, sarı ve tu- esneklik ve dayanıklılığını da sağlar. Ayrıca bazı steroitler tes-
runcu renkli meyve ve sebze- tosteron, östrojen gibi hormonların öncül maddesidir. Kolesterol
lerde bulunan beta karotendir. omurgalılarda karaciğerde sentezlendiği gibi besinlerle de alınır.
D, E ve K vitaminleri birer lipit Safranın yapısına katılır. Yumurta sarısı, tavuk derisi, sakatat ile
türevidir.
ıstakoz, karides gibi deniz kabuklularını fazla tüketmek kanda ko-
lesterol seviyesini yükseltir. Bu durum damar sertliği ve tıkanık-
lığına yol açar (Görsel 1.54). Kalbi besleyen damarlar tıkanırsa
kalp krizi, beyni besleyen damarlar tıkanırsa bilinç kaybı ve felç
görülebilir.

Kolesterol

DÜŞÜNÜP
YORUMLAYINIZ

Bazı sporcular, performansla-
rını artırmak için doğal ya da
yapay steroitler kullanır. Bu
steroitler performans arttır-
maya nasıl yardımcı olur ve
sağlığı nasıl etkiler?

Görsel 1.54: Fazla kolesterol, damarlarda birikerek tıkanmaya neden olabilir.

44
Yaşam Bilimi Biyoloji