Page 35 - Biyoloji 9 | 1.Ünite

Çok sayıda amino asit, dehidrasyon tepkimesi ile bir araya gelirse
polipeptitler oluşur (Görsel 1.58). Polipeptitlerin uzunluğu birkaç
amino asitten binlerce amino aside kadar değişebilir. Özgül üç bo-
yutlu yapı kazanmış bir ya da birden fazla polipeptitin bir araya
gelmesiyle de protein molekülleri oluşur.

Dehidrasyon
aa 1 + aa 2 + aa 3 + .......... + aa n Polipeptit + (n-1) H O
2
Hidroliz

Görsel 1.58: Polipeptit oluşumu

Polipeptit sentezi DNA şifresine göre ribozomlarda gerçekleşir.
Amino asitlerin farklı sayı, çeşit ve sırada kombinasyonlar oluştur-
ması sonucu milyonlarca farklı polipeptit sentezlenebilir.

Yüksek ve düşük sıcaklık, kuvvetli asit ve bazlar, yoğun tuz, yük-
sek basınç, radyasyon gibi etkenler proteinlerin yapısını bozar. Bu BİLİYOR MUSUNUZ?
olay denatürasyon olarak adlandırılır. Denatüre olmuş bir protein İnsülin hormonunun yapısında
biyolojik özelliklerini kaybeder ancak besin değerini kaybetmez. 51 amino asit bulunurken kas-
Örneğin yumurta pişirildiğinde yüksek sıcaklık sonucu içerdiği pro- ların yapısında bulunan ve bi-
linen en büyük protein olan ti-
teinler denatüre olur ve bunun geri dönüşü yoktur (Görsel 1.59).
tinde 26.926 amino asit vardır.
Denatürasyonda amino asitler arasındaki peptit bağları korunur,
proteinin üç boyutlu yapısı bozulur ve fonksiyon gerçekleştiremez
hâle gelir. Denatüre olmuş bazı proteinler eski hâline dönebilir.
Buna renatürasyon denir.

DÜŞÜNÜP
YORUMLAYINIZ
Günlük alınması gereken
kalorinin %55’i karbonhidrat-
lardan, %5-20’si proteinlerden
geri kalanının ise yağlardan
karşılanması gerekir. Bunun
nedeni nedir?
Görsel 1.59: Yumurta pişirildiğinde içerdiği proteinler denatüre olur.

47
Yaşam Bilimi Biyoloji