Page 42 - Biyoloji 9 | 1.Ünite
P. 42
b) pH Derecesi
Her enzimin etkin bir şekilde çalıştığı belirli bir pH aralığı ve maksi-
mum hızda çalıştığı belirli bir pH değeri vardır. Enzimin maksimum
hıza ulaştığı pH değerine optimum (ideal) pH denir. Örneğin mi-
dede çalışan sindirim enzimleri, asidik; pankreas ve bağırsaktan
salınan sindirim enzimleri ise bazik ortamda çalışır. Midede çalışan
pepsin enziminin optimum pH değeri 2, bağırsaklarda görev alan
tripsin enziminin optimum pH değeri ise 8’dir. Kan ve vücut protein-
lerinin optimum pH değeri ise genellikle 7’dir (Grafik 1.3).
&!"
Pepsin Katalaz Tripsin
%#"
%!"
Tepkime hızı $#"
$!"
#"
!"
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
pH derecesi
Karekod 1.6: Enzimler Grafik 1.3: İnsan vücudunda görev alan bazı enzimlerin pH’ye bağlı hız grafiği
c) Enzim ve Substrat Miktarı
Enzim ve substrat miktarı tepkime hızını etkiler. Enzim ve substrat
miktarına bağlı olarak reaksiyon hızı üç farklı şekilde değişebilir.
♦ Enzim ve substrat miktarı sürekli artarsa tepkime hızı sürekli
artar (Grafik 1.4 a). Doğal ortamlarda enzim ve substrat miktarı
sınırlı olduğu için bu tür tepkime grafiklerine rastlanmaz.
♦ Enzim miktarı sabit, substrat miktarı sürekli artarsa tepkime
hızı belirli bir noktaya kadar artar. Tüm enzimler substratları ile
birleştiğinde tepkime hızı sabitlenir (Grafik 1.4 b).
♦ Enzim miktarı artarken substrat miktarı sabit ise tepkime hızı
belirli bir noktaya kadar artar. Ortamda substrat kalmadığında
tepkime durur (Grafik 1.4 c).
Tepkime hızı Tepkime hızı Tepkime hızı
a b c
Enzim/Substrat miktarı Substrat miktarı Enzim miktarı
Grafik 1.4: Enzim ve substrat miktarlarına bağlı tepkime hızı değişim grafikleri
54
Yaşam Bilimi Biyoloji
