Page 45 - Biyoloji 9 | 1.Ünite
P. 45
Enzimlerin Kullanım Alanları ve Önemi
Enzimler, binlerce yıldır insanlar tarafından çeşitli şekillerde kulla-
nılmıştır. Endüstrinin hemen her alanında kullanılan enzimler ge- BİLİYOR MUSUNUZ?
nellikle mikroorganizmalardan elde edilir. Mikroorganizmalar, kolay
Fenilketonüri kalıtsal bir
çoğalabilmeleri, enzimlerin sentezinin kolayca kontrol edilebilme- hastalık olup bir amino asit
leri nedeniyle tercih edilir. olan fenilalanini parçalayan
fenilalanin hidroksilaz enzi-
Günümüzde enzimlerin kullanıldığı alanlar oldukça çeşitlenmiştir. minin yokluğundan kaynak-
Üretilen saf enzimlerin toplam miktarı yıllık 500 tona ulaşmıştır. lanır. Fenilalanin oranı düşük
yiyeceklerle özel bir beslenme
Gıda endüstrisi enzimlerin en fazla kullanıldığı alandır. Enzimler,
rejimi uygulanmadıkça enzim
peynir ve ekmek yapımında; et ürünlerinin işlenmesinde; laktoz- eksikliği nedeniyle bu madde
suz sütün, hipoalerjik bebek mamalarının, glikoz ve fruktoz şeke- parçalanamaz ve hastada be-
ri içeren tatlandırıcıların ve alkollü içeceklerin üretiminde; meyve yin dokularının yıkımına bağlı
zekâ geriliği gibi ağır belirti-
sularının berraklaştırılmasında kullanılır. Biyoteknolojik araştırma-
ler görülür.
larda; teşhis ve tedavi amacıyla tıpta; eczacılıkta ilaç üretiminde;
enfeksiyonları engellemek için kontak lens ve yara temizleme so-
lüsyonlarında enzimler kullanılır. Hazım kolaylaştırıcı bazı ilaçla-
rın yapısında protein, lipit ve karbonhidratları parçalayan enzimler
kullanılmaktadır. Ayrıca deterjan endüstrisinde özellikle sindirim
enzimleri önemli yer tutar. Protein, yağ ve nişastalı artıkları parça-
lamak için bulaşık ve çamaşır deterjanlarına (Görsel 1.67) enzim
eklenir. Bulaşık deterjanlarında kullanılan enzimlerin büyük ölçekte
üretilebilmesi amacıyla bakteri ve mantar türleri kullanılır.
Görsel 1.67: Enzim içeren deterjanların temizleme gücü fazladır.
Deriden tüy veya kılların uzaklaştırılması ve derinin yumuşatılma-
sı amacıyla deri sanayinde ve dokuma ipliklerinin işlenmesini ko-
laylaştırmak için tekstilde enzimler kullanılmaktadır. Ayrıca kâğıt ARAŞTIRINIZ
ve boya sanayinde, biyoyakıt endüstrisinde, organik ve inorganik Bağışıklık sisteminde görev
atıkların yok edilmesinde enzimlerden yararlanılır. Günümüzde uy- yapan savunma hücrelerinin
gulanan enzim tedavisi sayesinde kanser hücreleri bağışıklık sis- yabancı mikroorganizmalarla
savaşırken kullandığı enzimler
teminin tepkimelerine karşı savunmasız bırakılmakta ve bu şekilde
var mıdır? Araştırınız.
kanserli hücrelerin yok edilmesi sağlanmaktadır.
57
Yaşam Bilimi Biyoloji
