Page 39 - Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi | 3.Ünite

• Seçime katılan siyasi partilerin birer temsilcisi, oyların sandığa atılması ve sandığın açılıp oyların
sayılması sırasında seçim kurul ve komisyonlarında hazır bulunmaya yetkiliydi.
Demokrat Parti bu yenilikleri yeterli bulmadı. Çünkü
Kanun, DP’nin isteklerinden bir kısmını karşılasa da ıs-
rarla istediği yargı güvencesini içermiyordu, üstelik eski
kanundaki diğer sakıncalı sayılan hükümler de değişme-
mişti.
16 Şubat 1950’de Milletvekilleri Seçim Kanunu tama-
men yenilendi. Yenilenen bu Kanun, demokratik koşul-
larda ve yargı denetiminde serbest seçim yapılmasına
olanak sağlayan ilk milletvekili seçim kanunu oldu. Birinci
maddesinde milletvekili seçiminin gizli oyla yapılacağı, oy-
ların sayılmasının ve ayrılmasının açık olacağı belirtilen
Kanun’la yargı denetimi başta olmak üzere önemli yeni-
likler getirildi.
TBMM, 24 Mart 1950 günlü oturumunda milletvekilleri
seçimlerinin yenilenmesine karar verdi. 14 Mayıs 1950 se-
çimleri büyük bir olgunluk ve sükûnet içinde geçti. Beyaz
İhtilal olarak adlandırılan bu seçimle seçmenler, 27 yıllık
tek parti iktidarına son vererek DP’yi iktidara taşıdı (Görsel
3.39).
Görsel 3.39: Gazete manşetleri
ETKİNLİK
5.
Seçim ve Demokrasi

Celal Bayar’ın Konuşmasından İsmet İnönü’nün Konuşmasından
1946 seçimleri ile bugünkü durum ara- Bu şartlar içinde memleketin anlayışında
sında memnuniyetbahş farklar müşahede tekâmülü bir damla kan dökülmeksizin te-
etmekteyiz. İdare amirlerinin mantalitesi ba- min edebilmemiz ve 1950 seçimlerinde ifade
kımından büyük terakkiler kaydedilmiş ol- edilen millet iradesine göre huzur ve sükûn
duğunu görüyoruz. Bu ana kadar seçimlerin içinde iktidar değişmesini idrak etmemiz mil-
sükûn içinde cereyan etmediğine dair hiçbir letimiz için büyük bir ilerleme işareti ve Parti-
haber almış değiliz. Bazı şikâyetler olmuşsa miz için idealizmin, iyi niyetin ve engin vatan
da bunlar ehemmiyetli şeyler değildir. Demek aşkının yeni bir delili olmuştur.
oluyor ki adli kontrol altına bırakılan işler fev-
kalade mükemmel cereyan etmiştir.

Gazetelerin 15 Mayıs günü haber başlıkları
“Türk milleti büyük seçim imtihanını şerefle geçirdi.”
“Türkiye ilk defa baskısız ve hilesiz bir seçim gördü.”
“Dünkü seçimlerin ilk neticeleri alındı. Demokrat Parti zafer yolunda.”
“Seçimler bütün yurtta sükûnetle sona erdi.”
“Seçim tam bir sükûn içinde geçti, iştirak nispeti bütün tahminleri aştı.”
“Yurtta dün baskısız bir seçim yapıldı.”
Erol Tuncer, 1950 Seçimleri, TESAV Yayınları, s.78-121
Yukarıdaki konuşma metinlerinden ve gazete başlıklarından yola çıkarak seçim sonuç-
larının ülkedeki yansımalarını değerlendiriniz.

131