Page 28 - Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi | 4.Ünite

şoförün yaptığı uyarıya rağmen yerinden kalkmadı. AFRO-AMERİKAN
Rosa Parks’ın otobüste yerini bir beyaza vermeyi red- SİVİL HAREKETİ
detmesi, Afro-Amerikanların bir yıl sürecek otobüs boy-
kotunu başlattı. 1954-1968 yılları arasında ABD’de
1958’de ırkçılığa karşı mücadelenin önderliğini, Afro-Amerikan halka yönelik ırk ayrımını
Baptist mezhebinin Afro-Amerikan papaz Martin Luther muhafaza eden kanunların kaldırılarak
King (Martin Lüter King) üstlendi. 1960’ta Afro-Ameri- vatandaşların eğitimine yönelik kanunla-
kanlar, lokantaların beyazlara ayrılmış bölümlerinde rın getirilmesini, böylece insan haklarının
oturma eylemlerine başladılar. 1961’de de mücadele- tesis edilmesini amaçlayan harekettir.
lerini sürdüren Afro-Amerikanlar, eyaletler arası otobüs Hareketin Martin Luther King, Malcolm
yolculuklarında beyazların koltuklarına oturma eylem- X gibi yürütücü liderlerinin yanında John
leri gerçekleştirdiler. Bazı Afro-Amerikanlar din değiş- Kennedy gibi önemli destekçileri de vardı.
tirerek Müslüman olmaya başladı. Bu hareketin lider-
lerinden biri olan Malcolm X (Melkım İks), 21 Şubat
1965’te öldürüldü. 4 Nisan 1968’de Martin Luther King
de öldürüldü. Bunun üzerine 125 kentte şiddet olayla-
rı yaşandı. Aynı yıl düzenlenen Meksika Olimpiyatla-
rı’nda Amerika’yı temsil eden iki atlet, Amerikan millî
marşı çalınırken ellerine taktıkları siyah eldivenleriyle
yumruklarını kaldırıp, başlarını indirerek ülkelerindeki
ırk ayrımcılığını protesto etti (Görsel 4.19) .

Görsel 4.19: Siyah eldivenler

MALCOM X (El Hac Malik El Şahbaz) (1925-1965)

“İster kurşun atıyor olun ister oy, hedefinizi iyi seçiniz. Kuklayı
değil, kuklacıyı vurmalısınız.”
El Hac Malik El Şahbaz
Malcom X’in (Görsel 4.20) Amerika’da ve dünyanın çeşitli yerlerin-
Görsel 4.20: Malcolm X
de İslam’ı ve adaleti anlatan coşkulu konuşmaları insanlar üzerinde
etkili olmuştur. Bu konuşmalarından biri de 1964’te Oxford Birliği Tartışma Derneğinde yaptığı ko-
nuşmadır. Malcom X, bu konuşmada şunları söylemiştir:
“- Daha önce söylediğim gibi
- Ben, bir Müslüman’ım.
- Allah’a (C.C.) inanıyorum.
- Hz. Muhammed’e (S.A.V.) inanıyorum.
- Tüm peygamberlere inanıyorum.
Bu dine inanmakla beraber şunu vurgulamak istiyorum ki ben, aynı zamanda Amerikalı
bir zenciyim ve öyle bir toplumda yaşıyorum ki bu toplumun sosyal düzeni, siyahi adamın
köleleştirilmesine dayanmakta. Çünkü biz, yanlış deri rengine sahibiz. Biz, insan değiliz! Ya kara
talihimizin yakıcı oklarıyla çile çekmek, hakarete maruz kalmak ya da sorumluluk alıp felaket
dalgalarına karşı koymak, muhalefet ederek bu kötülüklere son vermek… Ben sorumluluk alıp
kötülüğe karşı koymayı takdir ederim. Eğer sorumluluk alırsanız galip gelirsiniz ama boş boş oturur,
güce sahip olanın kendiliğinden değişmesini beklerseniz daha çok beklersiniz. (…)
Hangi renkten olursanız olun bu rezil durumu değiştirmek isteyen herkesin yanında yer alacağım.
Teşekkür ederim.”
Yazar Korkut Ata, Malcolm X, Avrupa Yakası Yayıncılık, 2016 düzenlenmiştir.

170