Page 33 - Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi | 4.Ünite

Denilebilir ki...

İnönü’nün Kıbrıs işlerindeki Danışmanı Nihat ERİM: “Denilebilir ki, o zamana kadar
dünyanın tek memleketi Türkiye idi ki, orada Amerikalılara “Go Home” denmiyordu. Bu
Johnson mektubundan sonra Türk kamuoyunda Amerika’ya güven çok sarsılmıştı ve ilk defa
olarak Türkiye’de Amerika’ya karşı olumsuz bir kamuoyu meydana gelmeye başlamıştır.
Bundan sonraki yıllarda bu daha da kuvvetlenmiştir”
Hakan Boz, Tarihi Değiştiren Mektuplar, 2017.

ABD Başkanı Johnson’ın Mektubu

Sayın Bay Başbakan,
Türkiye Hükûmetinin Kıbrıs’ın bir kısmını askerî kuvvetle işgal etmek üzere müdahalede
bulunmayı tasarladığı hakkında Büyükelçi Hare vasıtasıyla sizden ve Dışişleri Bakanınızdan
aldığım haber, beni ciddi şekilde endişeye sevk etmektedir. En dostane ve açık şekilde be-
lirtmek isterim ki geniş çapta neticeler doğurabilecek böyle bir hareketin Türkiye tarafından
izlenmesini, hükûmetinizin bizimle evvelden tam bir istişarede bulunmak hususundaki taah-
hüdüyle uyuşur saymıyorum.
Böyle bir harekete girişmeden önce, Amerika Birleşik Devletleri ile tam istişarede bulun-
mak mesuliyetini kabul etmenizi hassaten rica etmek mecburiyetindeyim. Ayrıca, söz ko-
nusu antlaşma teminatçı devletler arasında istişareyi gerektirmektedir. Birleşik Amerika, bu
durumda bilcümle istişare olanaklarının tüketilmediği dolayısıyla tek taraflı harekete geçme
hakkının henüz kullanılamayacağı inancındadır. Aynı zamanda Bay Başbakan, askerî yar-
dım alanında Türkiye ile Birleşik Devletler arasında mevcut iki taraflı antlaşmaya dikkatinizi
çekmek isterim. Türkiye ile aramızda 1947 tarihli antlaşmanın 14. maddesi mucibince,as-
kerî yardımın veriliş amaçlarından gayrı gayelerle kullanılması için Hükûmetinizin Birleşik
Devletler’in onayını alması gerekmektedir. (…) Mevcut şartlar altında Türkiye’nin Kıbrıs’a
yapacağı bir müdahalede Amerika tarafından temin edilmiş olan askerî malzemenin kulla-
nılmasına Birleşik Devletler’in muvafakat edemeyeceğini size bütün içtenliğimizle bildirmek
isterim. Nihayet Bay Başbakan, sizin Türkiye Hükûmetinin Başbakanı olarak sorumlulukla-
rınız var, benim de Birleşik Amerika Başkanı olarak sorumluluklarım mevcuttur. Bu sebeple
en dostane şekilde size şunu bildirmek isterim ki bizimle yeniden ve en geniş ölçüde istişare
yapmaksızın böyle bir harekete girişmeyeceğinize dair bana güvence vermediğiniz takdirde,
meselenin gizli tutulması hususunda Büyükelçi Hare aracılığıyla bildirdiğiniz isteği kabul
edemeyecek ve NATO Konseyi ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin acele toplantıya
çağrılmasını talep etmek mecburiyetinde kalacağım.”

Yazar Dr. Haluk Şahin, Johnson Mektubu, s.139-144

175