Page 76 - Türk Dili ve Edebiyatı

10 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

Mai ve Siyah’ta renkler birer sembol olmuştur. Genç bir şairin mavi hülyalardan siyah felakete doğru gidişini
konu edinen romanda Ahmet Cemil, yalnız iç dünyası ile değil bu dünyanın içinde yer aldığı çevresi ile birlik-
te verilmiştir. Okuduğunuz metinde Ahmet Cemil’in ders vermeye gidişinin ve orada yaşananların anlatıldığı
bölümde Halit Ziya Uşaklıgil, realizm akımının önemli özelliklerinden olan mekân ve ruh tasvirlerini başarıyla
yansıtmıştır. Realist romanın en önemli özelliklerinden biri ayrıntılı mekân tasvirleridir. Okuduğunuz metinde
Ahmet Cemil ve annesinin İstanbul’dan ayrılışının anlatıldığı bölümde de kahramanın yaşadığı hayal kırıklığı
yansıtılırken İstanbul tasviri işlevsel olarak kullanılmıştır.
Romanın adı ve kurgusu, Servetifünun edebiyatında en çok yer bulan temalardan “hayal-hayal kırıklığı”nı
simgelemektedir. Servetifünun topluluğu 1896-1901 yılları arasında Servetifünun dergisi etrafında toplanan
edebiyatçılardan oluşmuştur. Edebiyatıcedide adıyla da anılan bu topluluk Tevfik Fikret, Cenap Şahabettin, Ha-
lit Ziya Uşaklıgil, Mehmet Rauf, Hüseyin Cahit Yalçın, Süleyman Nazif, Ahmet Şuayp, Hüseyin Suat Yalçın gibi
sanatçılardan oluşmuştur. Servetifünun edebiyatının geliştiği dönem II. Abdülhamit Dönemi’dir. Bu dönemdeki
siyasi ve sosyal koşullar sebebiyle Servetifünun topluluğu içe dönük ve karamsar bir yapıyla Türk edebiyatında-
ki yerini almıştır. Okuduğunuz metinde de Servetifünun sanatçılarının birçok eserinde görülen “hayal kırıklığı,
kaçış” konusu öne çıkmıştır. Servetifünun sanatçılarından Hüseyin Cahit Yalçın tarafından çevrilen Edebiyat ve
Hukuk adlı makale, Servetifünun dergisinin kapatılmasına ve bu topluluğun dağılmasına neden olmuştur.
Okuduğunuz metnin dili süslü ve ağır bir niteliğe sahiptir. Eserin dil özelliği Servetifünun topluluğunun sa-
nat anlayışına uymaktadır. Topluluk içinde yer alan sanatçılar şiirde olduğu gibi nesirde de süslü, sanatlı bir dil
kullanmışlardır. Halit Ziya Uşaklıgil, Mai ve Siyah’ın dilini Cumhuriyet Dönemi’nde sadeleştirmiştir.
Servetifünun Dönemi’nde yazılan romanlarda okuduğunuz metinde de olduğu gibi mekân İstanbul olmuş-
tur.
Servetifünun Dönemi’nde yazılan romanlar arasında Halit Ziya Uşaklıgil’in Aşk-ı Memnu, Kırık Hayatlar, Nemi-
de; Mehmet Rauf’un Eylül, Ferdâ-yı Garâm, Bir Aşkın Tarihi; Hüseyin Cahit Yalçın’ın Nadide, Hayal İçinde adlı eserleri
sayılabilir.

M
Metni Anlama ve Çözümlemeetni Anlama ve Çözümleme

1. Okuduğunuz metinden Ahmet Cemil’in iç dünyasını yansıtan bölümleri tespit ediniz.
2. Okuduğunuz metinden yola çıkarak Servetifünun Dönemi’nde yazılan romanların Tanzimat Dönemi ro-
manlarından ayrılan yönleri neler olabilir? Belirtiniz.
3. Metinden hareketle metnin anlatıcısı ve anlatıcının bakış açısını bulunuz.
4. Metinde işlenen temel çatışmayı belirleyerek bu çatışmanın temaya etkisini açıklayınız.

5. Metnin olay örgüsünü olayların gerçekleşme zamanına göre belirleyiniz.
6. Metinde geçen mekân ve zaman unsurlarıyla ilgili hangi sonuçlara ulaşabilirsiniz?

7. Okuduğunuz metinde kullanılan anlatım biçimleri ile tekniklerini bularak tahtaya yazınız.
8. Okuduğunuz metinde dönemin sosyal ve kültürel özellikleriyle ilgili unsurları belirleyiniz.
9. Halit Ziya Uşaklıgil’in “Mai ve Siyah her köşeden bakılarak didiklenmiş olan ve edebiyat tarihiyle iştigal eden-
lerce muhakeme olan eserlerden biri olmuştur. Bunun yegâne sebebi bizde roman ve lisan tekâmülünün bir
dönemeç noktasına tesadüf etmiş olmasıdır.” cümlelerinden ve okuduğunuz metinden yola çıkarak sanatçı
ve eser arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.

74